De opening van het Academisch Jaar stond dit keer symbool voor meerdere vormen van het ‘nieuwe normaal’ aan de RUG. Van de negatieve gevolgen van ongeremde groei, tot een oproep van rector Cisca Wijmenga om de academische vrijheid te beschermen.
Het nieuwe Academisch Jaar werd maandagmiddag, na een jaar online, weer eens fysiek geopend. Maar echt als vanouds was het niet: het cortège, de formele optocht van het Academiegebouw naar de Martinikerk, was met zo’n dertig hoogleraren en één afgevaardigde per studentenvereniging een stuk kleiner dan dat het voor de coronapandemie gebruikelijk was.
Opvallend was bovendien de afwezigheid van studentenvereniging Vindicat. Na twee jaar geweerd te zijn van officiële evenementen, kreeg de vereniging voor de zomer haar accreditatie terug. Daarmee had ze dit jaar weer mee mogen doen. Waarom er dan toch geen afgevaardigde was, is onduidelijk.
Ook mochten de mondkapjes in de Martinikerk pas af als de genodigden in hun ruim bij elkaar vandaan gezette stoelen zaten. Overal werd afstand gehouden en nergens werden handjes geschud. Meer dan als vanouds, was dit wellicht vooral een goed voorbeeld van het ‘nieuwe normaal’.
Protest
Voordat het cortège de Martinikerk binnenstapte, liep de academische top tegen een andere vorm van het ‘nieuwe normaal’ aan. Voor de kerk hielden studenten van Shelter Our Students, de gezamenlijke club van jongeren- en studentenorganisaties die zich zorgen maken over het kamertekort in de stad, grote spandoeken omhoog.
Met teksten als ‘free emergency housing now’ en ’10.000 hours of unpaid labor every day’ protesteerden zij tegen de negatieve gevolgen van de groei die de universiteit de afgelopen jaren meemaakt.
Terwijl het academische jaar begint, hebben honderden studenten namelijk nog geen permanente woonplek. Bovendien zorgt de groei voor nog meer werkdruk op de toch al overbelaste docenten. Volgens een berekening van studentenorganisatie DAG vorig academisch jaar, werken zij noodgedwongen dagelijks 10.000 uur onbetaald om de vraag naar onderwijs bij te benen.
Academische vrijheid
En alsof woningnood en werkdruk niet voldoende problemen zijn om aan te pakken, kaartte rector Cisca Wijmenga nog een alarmerend ‘nieuw normaal’ aan: de toenemende kritiek waar wetenschappers en academici aan worden blootgesteld als ze – onderbouwd – stelling nemen.
Wijmenga brak in haar toespraak daarom een lans voor academische vrijheid. Want juist in deze tijd van grote maatschappelijke veranderingen als gevolg van de coronapandemie en klimaatverandering, zijn het wetenschappers en academici die gevraagd worden verklaringen en oplossingen te vinden.
Niet toegeven
‘Laat me duidelijk zijn’, zei Wijmenga, ‘universiteiten moeten een plek blijven waar academici in vrijheid kunnen werken. Wat het onderzoeksonderwerp ook is: we kunnen niet – en mogen niet – toegeven aan externe druk. Ongeacht de druk die andere mensen ons opleggen om iets te denken of te doen.’
Met Wijmenga’s woorden, de coronamaatregelen en de gevolgen van de groei van de universiteit, lijkt dit jaar dus vooral beladen te beginnen.