Fijn, ik kan in elk geval nog een jaar profiteren van de basisbeurs, dacht rechtenstudent Marieke Schunselaar. Maar zij blijkt buiten de boot te vallen, net als andere studenten die al langer dan vier jaar studeren.
Na jaren van protesten en ophef is er eindelijk een einde gemaakt aan het leenstelsel. Op Prinsjesdag 2022 leek er goed nieuws te zijn: geen studielening meer met bijbehorende problemen zoals de rentelast en hypotheekkwesties. Volgend collegejaar wil het kabinet ‘de basisbeurs opnieuw invoeren voor alle studenten in het hoger onderwijs, ook voor studenten die dan al studeren’, aldus de website van de Rijksoverheid.
Ik was opgelucht. Na alle pech zou ik in mijn laatste studiejaar toch nog recht hebben op de basisbeurs. Maar niets bleek minder waar: tot mijn verbazing hoorde ik afgelopen week dat de basisbeurs voor mij als vijfdejaars student niet zal gelden.
Hoe zit dat? Ook huidige studenten konden toch aanspraak maken op een basisbeurs? Zou niet juist de ‘pechgeneratie’ die de afgelopen jaren de dupe is geweest van het leenstelsel hieronder moeten vallen? Maar in een telefoongesprek bevestigde DUO waar ik al bang voor was: een grote groep studenten zal de nieuwe basisbeurs niet ontvangen. De nieuwe regeling geldt namelijk niet voor studenten die al langer dan vier jaar (of vijf jaar, bij een tweejarige master) studeren. We vallen hierdoor weer tussen wal en schip.
We vallen weer tussen wal en schip
De nieuwe basisbeurs geldt namelijk slechts voor studenten die nog recht hebben op de zogenoemde ‘prestatiebeurs’. Dit is het gedeelte van de studieschuld dat na het behalen van je diploma wordt omgezet in een gift en een looptijd van vier of vijf jaar kent.
Hoewel ook de leengeneratie een zogenaamde prestatiebeurs had, bestond deze niet uit een geldbedrag. Alleen het studentenreisproduct viel eronder en in sommige gevallen een aanvullende beurs. Wij hebben de afgelopen zeven jaar dus geen enkele financiële tegemoetkoming ontvangen. De prestatiebeurs was een lege huls. Maar de looptijd is wél ingegaan en bij sommigen nu verlopen. Kortom: ieder gestudeerd jaar verkort het recht op de basisbeurs met een jaar en studenten die al langer dan vier (of vijf) jaar studeren, lopen de basisbeurs zelfs volledig mis.
Het resultaat is dat juist de studenten die inmiddels een enorme studieschuld hebben opgelopen ook na 2023 moeten blijven lenen. Terwijl beginnende studenten (terecht) worden geholpen met een basisbeurs, vist de pechgeneratie weer achter het net. Het is de zoveelste tegenslag, nadat we onlangs geconfronteerd werden met het nieuwe rentepercentage en de problemen die opduiken bij het krijgen van een hypotheek. De compensatie die hierop volgde is bijna een belediging: 1000 euro korting op een schuld die kan oplopen tot 100.000 euro. Dit is een doekje voor het bloeden.
De compensatie van 1000 euro is bijna een belediging
Daarom ben ik een petitie gestart. Hiermee richt ik mij tot jullie, de pechgeneratie. De basisbeurs zou ook moeten gelden voor studenten die onder het leenstelsel vallen en al langer studeren. Het is onrechtvaardig dat studenten met de hoogste schulden worden uitgesloten van de basisbeurs tijdens de afronding van hun studie, of dat deze studenten worden gekort op de basisbeurs. Het valt toch niet uit te leggen dat juist omdat je onder een inmiddels onrechtvaardig geacht systeem hebt gestudeerd, dit nu tegen je werkt?
Het goede nieuws is dat de plannen voor de basisbeurs nog niet vastliggen en er dus nog iets kan veranderen: de Tweede Kamer moet haar oordeel nog geven. Met deze petitie wil ik aandacht vragen voor deze vergeten groep en roep ik de Tweede Kamer op om niet in te stemmen met het huidige voorstel. Met de uitgifte van de basisbeurs moet de prestatiebeurs voor huidige studenten worden verlengd. Anders is er geen sprake van ‘een basisbeurs voor alle studenten in het hoger onderwijs’. Een rechtvaardige basisbeurs is toch niet te veel gevraagd?
Marieke Schunselaar is vijfdejaar student rechten aan de RUG. Je kunt haar petitie hier tekenen.