De Personeelsfractie, de grootste partij in de universiteitsraad van de RUG, ziet helemaal niets in een fusie van faculteiten, waarover UKrant woensdag berichtte. ‘Het belang van inhoudelijke kwaliteit en diversiteit moet voorop blijven staan.’
Als Personeelsfractie in de universiteitsraad maken wij ons grote zorgen over het mogelijke voornemen om kleine faculteiten op te laten gaan in grotere faculteiten, of meerdere faculteiten te fuseren tot één megafaculteit.
Hoewel efficiëntie, wendbaarheid en kostenbesparing vaak als argumenten worden aangedragen, wegen de nadelen van deze organisatieverandering zwaarder en brengen ze aanzienlijke risico’s met zich mee voor de kwaliteit en diversiteit van het academische onderwijs en onderzoek.
Verlies van kwaliteit, identiteit en historie
Kleine faculteiten hebben vaak een eigen academische en culturele identiteit en historie, met gespecialiseerde kennis en unieke onderwijsmethoden. Dit komt tot uiting in de structureel hoge waardering van studies in onder andere de Keuzegids.
Een fusie met grotere faculteiten kan ertoe leiden dat deze specifieke expertise verdwijnt of ondergeschikt raakt aan bredere, meer generieke structuren. Dit komt zowel de onderwijskwaliteit als het wetenschappelijke onderzoek niet ten goede.
Verlies van autonomie en flexibiliteit
Kleine faculteiten kunnen zich snel aanpassen aan nieuwe wetenschappelijke ontwikkelingen en onderwijsbehoeften. In een grotere, loggere organisatie wordt besluitvorming trager en minder flexibel, waardoor innovatie wordt belemmerd en maatwerk in onderwijs en onderzoek moeilijker wordt.
Onrust en demotivatie onder medewerkers
Medewerkers identificeren zich sterk met hun faculteit en hun vakgebied. Een gedwongen fusie leidt tot onzekerheid, een gevoel van verlies aan zeggenschap en mogelijk een vermindering van werkplezier. Dit kan resulteren in hogere werkdruk, demotivatie en zelfs het vertrek van waardevolle docenten en onderzoekers.
Negatieve impact op studenten
Studenten kiezen vaak bewust voor een kleinere faculteit vanwege de kleinschaligheid en specifieke benadering van het vakgebied. Door fusies kunnen deze unieke kenmerken verdwijnen, waardoor de aansluiting met hun studiebehoeften verslechtert.
Een grotere faculteit kan leiden tot minder persoonlijke begeleiding en een bureaucratischer onderwijssysteem. Verder is het onder studenten breed bekend: Hoe groter de faculteit, hoe minder goed de organisatie ervan, met name de roostering en ondersteuning als studenten ergens tegenaan lopen.
Verschraling van het academisch landschap
Kleine faculteiten dragen bij aan een brede diversiteit binnen de universiteit. Wanneer ze worden opgeslokt door grotere faculteiten, dreigt een versmalling van het wetenschappelijk aanbod en kunnen bepaalde interdisciplinaire of niche-gebieden verdwijnen. Dit gaat ten koste van de academische rijkdom en innovatiekracht van de universiteit.
Praktische en organisatorische problemen
Een fusie betekent herstructurering van administratieve processen, integratie van verschillende onderwijssystemen en herverdeling van middelen. Dit is een langdurig en complex proces dat vaak meer kosten en problemen met zich meebrengt dan aanvankelijk wordt ingeschat.
En last but not the least…
Schijnbare versus werkelijke wendbaarheid
Voorstanders van de fusie beweren dat schaalvergroting de ‘bestuurlijke wendbaarheid’ van de universiteit als geheel vergroot. In de praktijk leidt een grotere faculteit echter vaak tot een zwaardere interne bureaucratie.
Besluitvorming wordt complexer door langere overlegstructuren, meer bestuurslagen en de noodzaak om belangen van diverse disciplines en vakgebieden op elkaar af te stemmen. Dit vertraagt juist de reactietijd op wetenschappelijke en onderwijskundige ontwikkelingen.
Besluitvorming
Bovendien verschuift de wendbaarheid door de fusie van de faculteiten naar het centrale universiteitsbestuur, waardoor besluitvorming verder af komt te staan van de dagelijkse praktijk van onderwijs en onderzoek. De specifieke behoeften van vakgroepen krijgen minder ruimte en flexibiliteit wordt vervangen door top-downsturing. Dit ondermijnt de innovatiekracht van de academische gemeenschap en belemmert maatwerk in zowel onderwijs als onderzoek.
Wij pleiten voor het behoud van de huidige facultaire structuur en roepen het universiteitsbestuur op om alternatieve strategieën te overwegen die zowel efficiëntie als kwaliteit garanderen, zonder de waardevolle identiteit en autonomie van kleine faculteiten te ondermijnen.
Een universiteit is geen bedrijf, maar een gemeenschap van kennis en onderzoek. Het belang van inhoudelijke kwaliteit en diversiteit moet voorop blijven staan.
De Personeelsfractie in de universiteitsraad: Dinie Bouwman, Hans van Gestel, Jessica de Bloom, Marijke Nieborg, Janet Fuller, Henk van Putten, Manuel Reyes, Ane Walinga, Björn de Kruijf