De RUG onderzoekt of faculteiten moeten fuseren. Hoogleraar Frank Hindriks van wijsbegeerte houdt zijn hart vast. ‘Niemand ziet er de noodzaak van in. En wel de gevaren.’
De RUG gaat haar organisatiemodel aanpassen om wendbaar te blijven. Maar wie zit daarop te wachten, behalve het college van bestuur (cvb)? Van alle mensen die ik hierover heb gesproken niet één. Niemand ziet er de noodzaak van in. En wel de gevaren. De kosten zijn hoog. En van verschillende bloedgroepen bij elkaar zetten, worden we niet beter.
Waarom beginnen we er dan aan? Nu ja, beginnen. ‘We’ zijn er al een half jaar mee bezig. Naar aanleiding van de komende bezuinigingen werden er acht commissies opgericht waarvan er één over de organisatie ging. Onder leiding van Peter Verhoef (decaan Faculteit Economie en Bedrijfskunde – red.) werd aan een nieuw organogram gewerkt. Opvallend detail: niet alle faculteiten waren vertegenwoordigd.
Op het intranet staat het volgende: ‘De RUG wil in een snel veranderende context betekenisvol blijven voor haar directe omgeving en voor de brede samenleving. De RUG is daarom op weg naar een netwerkorganisatie die nog meer dan nu zowel interdisciplinair als transdisciplinair werkt.’
Het beleid langs elf faculteiten sturen? Dan krijg je ook elf keer feedback
Dreigt de RUG haar betekenis dan te verliezen? En is een netwerkorganisatie daar het antwoord op? We zijn al een netwerkorganisatie. Een belangrijk kenmerk daarvan is dat die uit kleine eenheden bestaat. De RUG heeft elf faculteiten. Dat past prima bij een netwerkorganisatie. Nog meer interdisciplinariteit? Alsof de scholen zo’n groot succes zijn.
Als iemand hamert op interdisciplinariteit, dan denk ik direct aan beleidsmedewerkers van ministeries en de NWO. Die weten weinig van wetenschap en zien interdisciplinariteit dan maar als wondermiddel. En transdisciplinariteit is simpelweg wetenschap zonder ziel, neoliberale managementspeak.
Het cvb streeft naar ‘bestuurlijke wendbaarheid’. Dat snap ik wel. Elf decanen aan één tafel. Dat lijkt mij heel vermoeiend. Al het beleid langs elf faculteiten sturen? Dan krijg je ook elf keer feedback. En dat beperkt de invloed van het cvb. Gelukkig maar. Want als dit is waar de RUG het van moet hebben, dan valt het toch wat tegen.
Fusies maken meer kapot dan je lief is. Zelfs het commerciële Berenschot was er niet enthousiast over toen collegevoorzitter Jouke de Vries een aantal jaren geleden met dit bijltje wilde hakken. Organisatiewetenschappers zien het nut er ook niet van in. Eén daarvan heeft er zelfs een presentatie over mogen geven voor het cvb en het college van decanen. Kennelijk met weinig uptake.
Na zes maanden voorbereiding ligt deze olietanker op ramkoers
Nu met rector Jacquelien Scherpen is er geen ontkomen meer aan. Natuurlijk wordt de benodigde consultatie beloofd. Maar mensen die de voorzitter en de rector spreken, lopen nu al op tegen een muur. Na zes maanden voorbereiding ligt deze olietanker op ramkoers.
Wat zijn dan de gevaren? Veranderingen kosten geld. Fusies leiden tot extra managementlagen. En tot eenheidsworst. Studenten die van grotere faculteiten bij wijsbegeerte komen, vertellen enthousiast hoe fijn de sfeer is bij ons. Docenten kennen je naam en hebben tijd voor je. Er is een kantine waar iedereen elkaar ontmoet. Ook docenten zijn op elkaar betrokken. De korte lijnen met het bestuur vergroten de bereidwilligheid om iets te doen voor de faculteit.
Hieraan wordt onherroepelijk afbreuk gedaan door schaalvergroting. Ik sprak de voorzitter van een commissie bij ons die zich afvraagt of zij die rol nog wil vervullen nadat we zijn samengevoegd met de een of de ander. Het proces kost ons nu al kopzorgen. De volgende fases worden alleen maar erger. Al die vergaderingen over harmonisatie. Ik moet er niet aan denken.
Al die vergaderingen over harmonisatie, ik moet er niet aan denken
Identiteit. Is daar wel over nagedacht? Er wordt beweerd dat al het goede behouden kan blijven als we opgaan in grotere eenheden. Maar onze identiteit gaat zeker voor een deel verloren. En vertrouwen bouwen met nieuwe collega’s kost tijd.
Filosofen vergaderen bijvoorbeeld op een totaal andere manier dan juristen. Als je die bij elkaar zet, dan wordt dat een spraakverwarring. Misschien is dat moeilijk voor te stellen als je exacte wetenschapper bent bij een van de zes instituten van de Facutlty of Science and Engineering (FSE). Het zou kunnen dat die meer met elkaar gemeen hebben dan religiewetenschappers en economen. Dat is dan ook precies het probleem.
Persoonlijk identificeer ik mij meer met de Faculteit Wijsbegeerte dan met de RUG. Dat verklaart voor een groot deel waarom ik mij hier zo over opwind. Dat er over onze hoofden heen wordt geregeerd. Misschien is het wel goed dat ik binnenkort in het gelid moet gaan lopen.
Frank Hindriks is hoogleraar ethiek, sociale en politieke filosofie aan de Faculteit Wijsbegeerte