Het is nog maar een paar jaar geleden dat de RUG China omarmde. Maar sinds ‘Yantai’ is afgeschoten, wordt elke connectie angstvallig vermeden, constateert masterstudent Daan Kingma. En dat is een strategische fout, meent hij.
Wanneer men op de wereldwijde ranglijsten van universiteiten afgaat, wordt duidelijk dat de toekomst van de wetenschap in China ligt. Grote universiteiten als Qinghua, Peking en Fudan University – om maar een paar te noemen – domineren de World University Ranking 2023.
Het mag dan ook niet verbazen dat veel prestigieuze universiteiten als NYU, Duke en Oxford verregaande samenwerkingsverbanden met Chinese universiteiten en onderzoeksinstellingen aangaan.
Hoe vult de RUG haar relatie met China dan in? Bij nadere beschouwing van het Strategisch Plan Making Connections blijkt dat elke vermelding naar connecties met China angstvallig vermeden wordt.
Hoe anders was dit in 2016, toen Oliver Moore werd aangetrokken als hoogleraar Chinese taal en cultuur met als motivatie dat ‘Oost-Azië en China steeds belangrijker worden voor het hoger onderwijs en het bedrijfsleven’. Vol trots werd aangekondigd dat de RUG de tweede universiteit in Nederland zou worden met een bacheloropleiding Chinees.
In het Strategisch Plan Making van de RUG wordt elke vermelding naar connecties met China angstvallig vermeden
Zeven jaar later is het van een bacheloropleiding Chinees nog niet gekomen. Dit mag ook niet verbazen, gelet op de China-gerelateerde voorvallen die zich de afgelopen jaren hebben voorgedaan.
Ten eerste staat het debacle Yantai velen nog vers in het geheugen. De plannen voor deze branch campus van de RUG in China werden in 2018 afgeblazen vanwege gebrek aan draagvlak in de universiteitsraad. Ook heeft de relatie tussen de RUG en het aan de Chinese overheid gelieerde Groningen Confucius Instituut (GCI) de afgelopen jaren meer dan eens onder vuur gelegen.
Ten slotte bleek in 2021 dat de Groningse leerstoel Chinese taal en cultuur deels werd bekostigd door het GCI, en dat er aanvankelijk sprake was van een clausule dat de hoogleraar het imago van China niet mocht schaden (inmiddels betaalt het GCI niet meer mee).
Het is jammer dat, onder meer door de genoemde controverses, de RUG nog niet is uitgegroeid tot een internationaal centrum voor kennis over China. Er is immers grote vraag naar China-expertise in de academische wereld, bij de overheid en in het bedrijfsleven.
Net als in 2016 geldt nog steeds dat, wanneer de RUG internationaal mee wil doen, onderzoek naar en samenwerking met Oost-Azië en China onontbeerlijk is. We moeten dus af van het taboe China, maar hoe?
De naïviteit die tot de Yantai-affaire heeft geleid, kan worden vermeden door te werken met een checklist voor samenwerking
Ten eerste zal de RUG met een duidelijke visie moeten komen voor het creëren van een broedplaats voor studie van en onderzoek naar de Chinese taal en cultuur. Op korte termijn is het optuigen van een bachelor Chinees of zelfs bijbehorende masterprogramma’s (zoals in Leiden) zonder aanzienlijke structurele investeringen geen optie.
Een mogelijkheid is het aantrekken van meer China-experts om aan de ene kant huidige opleidingen te verrijken met een divers aanbod aan vakken, en aan de andere kant het Centre for East Asian Studies te versterken. Ten tweede is het nodig om de discussie over de toekomst van huidige (Tsinghua-Groningen research centre/Dutch Studies Centre Shanghai) en toekomstige samenwerkingsverbanden met China aan te gaan.
Hierbij moet de naïviteit die tot de Yantai-affaire heeft geleid worden vermeden, bijvoorbeeld door te werken met een checklist voor samenwerking met Chinese universiteiten en andere onderzoeksinstituten. Uiteraard met het waarborgen van academische vrijheid en kennisveiligheid, alsook het voorkomen van overheidsinmenging, als prioriteit.
Wanneer het taboe China niet wordt doorbroken, blijft de belofte van het Strategisch Plan van de RUG – Making Connections – onvervuld.
Daan Kingma is masterstudent Chinees (Leiden) en rechtswetenschappelijk onderzoek (Groningen)