Wat we leren van corona kan het klimaat redden
RUG-onderzoekers Thijs Bouman en Linda Steg, en Thomas Dietz van Michigan State University, stellen dat persoonlijke normen daarbij erg belangrijk zijn. Deze zorgen ervoor dat mensen zich sterk persoonlijk verantwoordelijk voelen, waardoor ze eerder in actie komen. ‘Als individuen handelen in overeenstemming met hun persoonlijke normen, voelen ze zich over het algemeen trots en tevreden hebben ze het gevoel dat ze trouw aan zichzelf zijn gebleven’, schrijven ze in een paper in Nature Sustainability.
Maar de overheid kan daarbij helpen, zeggen de onderzoekers, bijvoorbeeld door helder te communiceren. ‘In het begin van de crisis zag je dat er vaak vrij sterke maatregelen werden genomen en wij denken dat je dit kan toepassen op klimaatverandering’, zegt Bouman.
Eenduidig verhaal
Aanvankelijk was de communicatie van de overheid helder, consistent en eenduidig: burgers wisten wat ze konden doen om hun steentje bij te dragen: handen wassen en afstand houden. Belangrijk was ook dat de crisis duidelijk werd vertaald: bijvoorbeeld door middel van het aantal ziekenhuisopnames en overledenen. Ook dat hielp om burgers het gevoel te geven dat het ook hén trof.
Dat is belangrijk, want hoewel strikte regels eventjes kunnen helpen, lukt verandering op de lange termijn alleen als het uit de mensen zelf komt: ze moeten regels volgen, omdat ze dat willen. ‘En alleen maar zeggen: je moét je persoonlijk verantwoordelijk voelen, gaat niet helpen’, zegt Bouman. ‘Dwang zou gepaard moeten gaan met strategieën die de intrinsieke motivatie van mensen versterken om iets te doen. Dat kan bijvoorbeeld door middel van de verschillende factoren van ons theoretische model’, schrijven ze.
Cijfers
Als het gaat om milieubeleid of het klimaat, dan ontbreken veel van deze factoren. Maar daar kunnen we iets aan doen, stellen de drie.
Ook hier is heldere communicatie van belang. Bijvoorbeeld door middel van cijfers die laten zien wat de gevolgen zijn van de klimaatcrisis. ‘Je kan het over CO2-uitstoot hebben, maar dat kun je als burger niet zien en maar moeilijk begrijpen. Maar het aantal getroffen mensen of uitgestorven diersoorten doet dat veel meer. Het maakt de situatie veel persoonlijk relevanter.’
Stimulans
Verder moet de overheid duidelijk maken wat mensen zelf kunnen doen en wat hun bijdrage – zoals bijvoorbeeld geen vlees eten, of met de fiets naar het werk gaan – oplevert. Net als bij het handen wassen en afstand houden.
Tot slot moet het dan niet alleen om woorden gaan: zowel bedrijven als overheden moeten milieubewust gedrag stimuleren door dit financieel te ondersteunen. En natuurlijk moeten zij dit gedrag zelf ook laten zien. ‘Net zoals mensen die in de problemen komen door de overheidsregels in coronatijd te volgen kunnen rekenen op compensaties en regelingen.’