Bijna drie jaar geleden kondigde de Rijksuniversiteit Groningen aan dat ze een branch campus in Yantai wilde openen. De meerwaarde van dit plan had beter overgebracht moeten worden op de studenten en medewerkers en de samenleving in het algemeen, maar toch was ik vanaf het begin ervan overtuigd dat dit een fantastische stap was voor onze universiteit, haar status, haar opleidingen, en haar ambities voor internationalisering.
Ik was optimistisch omdat ik wist dat het kon. Voordat ik naar de RUG kwam, werkt ik bij Xi’an-Jiaotong Liverpool University (XJTLU), de branch campus van Liverpool University in China. Ik heb daar zelf gezien hoe dynamisch, internationaal en academisch dit instituut was. Bovendien zag ik wat een branch campus kan betekenen voor de universiteit die haar opricht, en mijn collega’s uit Liverpool waren het vaak met me eens. Het was dan ook een enorme teleurstelling toen ik hoorde dat Groningen ging stoppen met haar project in Yantai.
Unieke uitdaging
Een nieuwe universiteit opzetten in een land met een andere cultuur brengt unieke uitdagingen met zich mee, dat is waar. Zou het niet handig geweest zijn als we konden putten uit de ervaringen van andere universiteiten in China die bewijzen dat het mogelijk is?
En toch waren er nog vragen die beantwoord moesten worden, en praktische zaken die moesten worden opgelost. Hoeveel werk zou het voor de RUG-medewerkers zijn om de campus op te zetten? Hoe zou dit werk gecompenseerd worden? Hoe hadden we ervoor kunnen zorgen dat de academische cultuur in Yantai aansloot aan onze eisen zonder dat we de uiteindelijke studenten en partners voor het hoofd stootten? Deze en vele andere vragen worden al langer besproken bij de RUG.
Academische vrijheid
Maar terwijl de praktische vragen werden beantwoord en het steeds duidelijker werd hoe het er in China uit ging zien, ging de discussie steeds vaker over academische vrijheid in Yantai. Deze discussie werd heftiger toen werd aangekondigd dat UGY een partijsecretaris in het bestuur zou krijgen.
Ik wil graag mijn ervaringen delen van de tijd dat ik in China werkte. Ik wil hier heel duidelijk kenbaar maken: ik heb nog nooit meegemaakt dat iemand van de Chinese overheid zich op wat voor manier dan ook bemoeide met mijn werk. Ik heb mijn collega’s nog nooit horen klagen dat iemand zich met hun werk bemoeide.
Nooit ontmoet
Bij XJTLU zat er ook een partijsecretaris in het bestuur, en hij bemoeide zich nooit met het onderwijs of onderzoek. Sterker nog, ik heb de partijsecretaris nooit ontmoet. Als docent en interim-hoofd van mijn afdeling hield ik me vooral bezig met onderwijs en onderzoek, en dit soort dingen werden altijd afgehandeld door de vice-president van academische zaken, die door Liverpool zelf was aangesteld.
Bij UGY was het plan ongeveer hetzelfde: de vice-president zou verantwoordelijk zijn voor onderwijs en onderzoek, en aangesteld worden door Groningen. In mijn ervaring zou de academische vrijheid in Yantai dus niet in het geding geweest zijn.
The RUG is gebouwd op openheid en inclusiviteit. De openheid zit ‘m erin dat we maar al te graag samenwerken met mensen uit andere culturen die anders naar de wereld kijken, waardoor we zelf ook nog iets kunnen leren. Er zijn dingen aan China die bekritiseerd moeten worden. Maar we kunnen niet negeren dat het feit dat China haar onderwijs wilde openstellen voor buitenlandse universiteiten juist laat zien dat ze openstaan voor het samenwerken met nieuwe culturen, en dat ze willen leren.
Klap
Het mislukte Yantaiproject is een klap voor de prestige en internationaliseringsambities van Groningen. Maar het heeft ook gevolgen voor onze academische cultuur. Ik ben bang dat de angst die vaak ten grondslag lag aan de discussie rond Yantai, die voortkwam uit het idee dat we met een onbekende cultuur samen moesten werken, indruist tegen die cultuur van openheid en inclusiviteit die Groningen zo graag uitdraagt.
Voor internationale medewerkers is een open en inclusieve werk- en woonomgeving essentieel. De vraag is maar of medewerkers en studenten het wel eens zijn met de internationalisering van de RUG, of dat ze het als een noodzakelijk kwaad zien.
De mislukking van het Yantaiproject betreft veel diepgaander vragen over de academische cultuur die juist meer open zou moeten staan voor dingen.
Konstantinos Efstathiou is universitair hoofddocent aan het Johann Bernoulli Institute of Mathematics and Computer Science