Toneelstuk voor mannen mag niet, omdat er alleen mannen in mogen spelen

Studententheatergezelschap GUTS mag zijn nieuwste stuk Waiting for Godot niet in het Groningse cultureel studentencentrum Usva opvoeren. Reden: de auditie voor de vijf mannenrollen stond alleen open voor mannen.

GUTS – dat sinds november bezig is met de voorbereidingen van het stuk dat in maart zou worden opgevoerd – kreeg dit vorige week te horen. Volgens Usva staat een auditieoproep voor alleen mannen haaks op het diversiteitsbeleid van de universiteit. 

Clausule

Waiting for Godot is een gerenommeerd absurdistisch theaterstuk uit de vorige eeuw, geschreven door de Ierse (toneel)schrijver en dichter Samuel Beckett. In het stuk wachten twee mannelijke hoofdpersonen op Godot (die nooit komt) en voeren ondertussen existentiële gesprekken. Ze worden af en toe vergezeld door andere mannen.

Schrijver Beckett heeft voor zijn overlijden in een clausule laten vastleggen dat iedereen die het stuk opvoert dat precies volgens zijn aanwijzingen moet doen. Dat geldt onder meer voor waar de acteurs op het podium staan, maar belangrijker voor wie de rollen mogen spelen: alleen mannen.

Wie zich daar niet aan houdt, kan rekenen op rechterlijke vervolging door de stichting die Becketts rechten beheert.

Stemmen

‘Ik kwam heel kort op de pitchdeadline van GUTS er pas achter dat die clausule bestond en dat daar weinig aan te doen was’, zegt regisseur Oisín Moyne.

Bij GUTS stemmen alle leden over het stuk dat wordt opgevoerd. ‘Wij waren niet blij met de regels van de stichting, maar we wilden de vereniging wel de kans geven om op dit stuk te stemmen. Want het is een belangrijk stuk en nog steeds relevant.’

De leden van de theatervereniging stemden voor het opvoeren van Waiting for Godot, ondanks de clausule waar ze zich aan moeten houden. In november volgde de oproep om auditie te doen voor zowel acteurs als crew. En hoewel de oproep voor acteurs inderdaad alleen openstond voor mannen, was de oproep voor de crew dat niet.

Subsidie

Wat het theatergezelschap onder meer frustreert, is dat het stuk een maand voor de voorstellingen geannuleerd wordt. Volgens Fay Sterken, voorzitter van het studentenbestuur van Usva, ontdekte het bestuur pas twee weken geleden dat de auditie alleen voor mannen is.

‘Toen kregen we de subsidieaanvraag en hebben we wat onderzoek gedaan naar het project’, zegt ze. Dat was het moment dat het bestuur erachter kwam dat GUTS de ‘mannen-clausule’ heeft ondertekend. ‘Dat was voor ons echt een shock. Daar zijn wij principieel op tegen.’

Toegang ontzeggen

Usva-baas Bram Douwes staat volledig achter het besluit van het studentenbestuur. ‘Inhoudelijk hebben wij natuurlijk niets over het stuk te zeggen, daar bemoeien we ons niet mee’, zegt hij.

‘Was het een stuk met vijf witte mannen geweest en een open auditie, dan was het prima. Maar je kunt niet bepaalde mensen aan het begin van het traject al de toegang ontzeggen.’ Dat is, stelt Douwes, niet in lijn met het inclusiviteitsbeleid van de universiteit.

Crew en cast

‘Daarmee focust Usva op de cast als belangrijkste onderdeel van het project’, zegt Medeea Anton, producent van het GUTS-project. ‘Maar dat is niet het geval. De mensen die dit theaterproject maken, zijn de crew. Zij produceren het stuk, maken de kleding, maken het decor. En wij werken nu met een crew van achttien mensen van wie de meesten bij de LHBTQ-gemeenschap horen en niet man zijn.’ 

De makers van het toneelstuk zijn nu naarstig op zoek naar een nieuwe locatie om hun stuk alsnog op te kunnen voeren. ‘Onze prioriteit is zorgen dat het werk van ons team niet verloren gaat’, zegt regisseur Moyne. ‘En nu Usva zich beroept op inclusiviteitsredenen, hoop ik van harte dat ze dat ondersteunen door de drie lege dagen een project te organiseren rondom theater en inclusiviteit.’

English

45 REACTIES

  1. Volgens mij krijgt DAMESkoor Estrella ook subsidie van USVA. En daar mogen geen mannen in.
    Bestuur: wees kranig en kom op het besluit terug, het zou jullie sieren.

  2. Nou ja, je mist niet veel. Ik heb het stuk moeten lezen voor mijn opleiding en lang niet alles wat door de samenleving als “gerenommeerd” wordt beschouwd is het bekijken waard. Ik verzoek allen die hier een verontwaardigde reactie achterlaten eerst zelf het stuk eens te lezen – ja, lezen – want veel gebeurt er niet op het toneel in dit stuk. Je bent beter af bij een stuk van Shakespeare met mannen in alle rollen dan dit stuk met mannen en vrouwen op het toneel.

  3. De imploderende cultuur van irrelevantie op universiteiten is zowel vermakelijk als intens sneu, maar vooral dom. heel. erg. dom. PC = monocultuur, totaal geen afspiegeling van de maatschappij die zich steeds minder vertegenwoordigt voelt in het bestuurlijke en intellectuele instituut. U mag raden waar dat toe leiden kan. Verder, succes ermee, we gaan weer kijken of de kachel aan mag vandaag en of de eieren nog betaalbaar zijn.

  4. Ah, de eenheidsworst dat alles en iedereen divers en inclusief moet zijn. Geen uitzonderingen, geen variatie mogelijk. Alles hetzelfde. Stap je uit die dwangbuis dan wordt je verketterd.

  5. “Hallo met de USVA. Nick Carter zegt u? U zoekt een kleine locatie voor de reünie van uw band de Backstreet Boys? Bij de USVA? En u wilt gratis voor ons optreden met 5 mannen? Wij voelen ons vereerd! Maar, Backstreet Boys, zegt u. U zult begrijpen dat dat niet heel inclusief klinkt of wel. Nee, beter gaat u met uw misogyne bandje een ander podium zoeken, wie denkt u wel niet dat wij zijn”

  6. Want een ontzettend geleuter en geouwehoer om een stuk niet op te voeren, omdat het ooit in een ander tijdperk is geschreven met eisen aan de cast. Zullen we dan de stukken van Joost van den Vondel (voor wie het niet weet: 17e eeuw) met een mannelijke hoofdrol voortaan maar spelen met een vrouwelijke lesbische acteur als ster van de voorstelling? Met als extra een uitleg over LHBTIQ+ door een mannelijke, zwarte RuG-professor?
    Is het misschien nog mogelijk in deze tijd om gewoon te genieten van een toneelstuk zonder er direct alle mogelijke discriminatie bij te halen? Dit is nou echt volstrekt doorgedraaide correctheid, die je overigens vooral aantreft in linkse, hoogopgeleide, elitaire kringen. En voor de duidelijkheid: ik behoor zelf tot die intellectuele elite, opgeleid aan de RuG, wit, man en homo.

  7. De reacties hier doen me goed. Gelukkig zijn we niet allemaal zo doorgedraaid als de universiteit als het gaat om dwangmatige diversiteit. We kunnen ook doorslaan en daar is de universiteit al een tijdje mee bezig.

  8. De interactie die hier boven plaats vond met een GUTS lid was erg informatief, bedankt daarvoor mensen. Ik weet zelf helemaal niets over dit stuk, niet mijn vakgebied. Wel weet ik dat ik, als feminist, mezelf altijd even vraag hoe het zou zijn als we de situatie omdraaien. Dat is niet altijd even productief, omdat juist een verleden van discriminatie vaak een grote rol speelt. Maar als alleen vrouwen mee mogen doen in een toneelstuk dan is dat volgens mij prima, dus andersom zou ook moeten kunnen. Het gaat meer om de reden waarom alleen bepaalde mensen de rollen mogen spelen, en de inhoud van het stuk.

    Nu is er blijkbaar flink wat geschiedenis gebonden aan dit toneelstuk! Dan zou ik het juist interessant vinden om te kunnen zien hoe GUTS daarmee om gaat tijdens en omtrent de opvoering. Dit stuk uit voeren, en alleen mannen die rollen laten spelen, is een keuze. Maar er is meer omheen, zoals mogelijkheden om mensen te informeren, kritiek te uiten, juist de kans nemen om om lgbtqia+ en vrouwen rechten te belichten, enzovoort.

    • Je maakt goede punten. Ik vindt dat het Usva hier ook een kans heeft gemist. In plaats van het stuk af te zeggen hadden ze (in samenwerking met GUTS wellicht) wat theater colleges kunnen doen rondom het thema gender/seksualiteit/etc in Waiting for Godot en of theater zelf. Genoeg professoren bij de RUG die hier iets over kunnen vertellen, en genoeg feministische/LQBTQIA groepen die hier prima bij aan zouden kunnen sluiten. Het Usva heeft een grote netwerk dan GUTS, dus het is erg jammer dat ze de enige Engelstalige studententoneelgroep zo aanpakken.

      Mijn persoonlijke ervaring is dat GUTS een super inclusieve groep is met veel LQBTQIA mensen, dus het is erg jammer dat door 1 toneelstuk ineens lijkt dat GUTS een close-minded groep is. Ik weet dat als GUTS het stuk had kunnen opvoeren met vrouwen, dat ze dit absoluut hadden gedaan. Ook is dit slechts 1 van 3 stukken die ze dit jaar opvoeren.

      Ik vind dit lastig, maar voor een toneelgroep die vaak vrouwen en/of queer mensen in de cast hebben vind ik dit erg flauw van het Usva. Ik heb, als oud-GUTS lid (van 2009-2021), misschien een beetje een vertekend beeld van de situatie – maar in mijn optiek had het Usva dit beter kunnen aanpakken.

      • Overigens heeft de inhoud van het stuk niets met mannelijkheid of vrouwelijkheid (of seksualiteit) te maken, dus waarom Samuel Beckett (en nu zijn erven) expliciet heeft verboden dat vrouwen de rollen niet mogen spelen snap ik niet – maarja dat was het punt niet (ik wilde het toch even gezegd hebben).

  9. OEH, dat is scherp beoordeeld door de usva, zeg. Je ziet inderdaad weleens dat een casting call voor een stuk ook een bepaalde eigenschap aangeeft. BELACHELIJK! Ik vind dat ze een auditiepolitie moeten instellen die elke casting beslissing bijwoont om te zien of ze niet getypecast worden. “Oh je bent specifiek op zoek naar een klein, jong ogend persoon voor de rol van ‘kind’? CANCELLED!

    • Het intellectuele niveau – óók van het discours – op Nederlandse Universiteiten is behoorlijk gekelderd naarmate de faculteiten geesteswetenschappen gegroeid zijn.

      In mijn niet nederige opinie verdienen studies aan die faculteiten sowieso niet het predikaat “wetenschappelijk” aangezien hun curriculum gebaseerd lijkt op trends i.p.v. zuiver onderzoek.

      “DIversiteit” doceren op een UNIversiteit is nog erger dan vloeken in de kerk.

  10. Sneu dit. Laat die (links-progressieve) studenten gewoon lekker het post-moderne toneelstuk uitvoeren dat ze willen. En dat onder het mom van inclusiviteit…. Het zou pas echt inclusiviteit zijn als elke vorm van toneel getoond zou mogen worden.

  11. Waarom koos GUTS er in de eerste plaats niet voor een ander stuk op te voeren i.p.v. een inherent seksistisch concept in stand te houden? Als studentenvereniging moet je open zijn voor iedereen

    • GUTS had eerst een ander toneelstuk in gedachten van een lid, maar deze had haar eigen problemen (slecht verhaal en rare opmerkingen over autisme). Daarom koos het bestuur plotseling om dat stuk niet op te voeren. Toen moest er snel een nieuwe komen. Punt is dat de enige die naar voren stapten Oisín en Medeea waren met Godot. Toen moesten alle leden stemmen: OF Godot met alleen mannen (anders worden we voor de rechter gesleept) OF geen toneelstuk in Maart. De leden stemden met een (voor zover ik me herinner kleine) meerderheid op de eerste optie. Dus, desondanks een groot aantal LHBT+ leden en ons sterke geloof in inclusiviteit, koos GUTS ervoor om de democratische beslissing op te volgen en begonnen de audities/repetities voor Godot…

        • Uiteraard hebben ze dat recht. Punt is dat ze hier veel te laat achter kwamen (een maand voor de opvoeringen) en dus veel te laat hun mening naar ons uitten. Ik hoop in ieder geval ten harte dat USVA niet deze beslissing heeft gemaakt omdat ze bang waren voor protest…
          Al met al is het jammer dat USVA’s beslissing tegen Samuel Beckett, onze opvoering meesleurt naar de bodem. Zelf denk ik dat er een mogelijkheid is/was waarin GUTS en USVA samen kunnen haten op Beckett terwijl de voorstelling wel opgevoerd word. Maar ik begrijp het volkomen als anderen dat niet denken.

    • Tsja, aan de ene kant heb je gelijk. Aan de andere kant: de crew (techniek, rekwisieten, etc) bestaat uit veel niet-mannen. En zonder crew: geen toneelstuk.

      Waiting for Godot is een van de meest baanbrekende Engelstalige stukken uit de 20e eeuw, iets waar je als Engelstalige vereniging niet helemaal omheen kan. Het stuk wordt op de opleiding Engels geanalyseerd, dus het sluit ook goed aan bij de wat de studenten leren (het onderwerp over de “alleen mannelijke acteurs” regel ook wordt besproken – tenminste wel toen ik nog studeerde). Het Usva had hier makkelijk op in kunnen springen door wat informele cafe-colleges te organiseren over gender/context van het stuk, in plaats van creatieve oplossingen kiezen ze jammer genoeg voor de makkelijke route.

      En ook: dit is slechts 1 uit de 3 stukken die GUTS dit academische jaar opvoert – andere stukken (ook in het verleden) hebben wel veel vrouwen in de cast (ook soms vrouwen die “mannenrollen” spelen en soms ook vice versa). Als dit het enige stuk van het jaar was geweest had ik dit veel problematischer gevonden.

      Ik bedoel dit absoluut niet aanvallend, maar begrijp ook: moet je een stuk niet doen omdat er geen vrouwen in mogen acteren, ook als je andere stukken dat jaar wel enorm genderdivers zijn? Ik vindt het persoonlijk lastig.

      • Goede opmerkingen Elsemiek.
        Zelf feministisch, geëmancipeerde vrouw, niet meer links omdat (extreem)links steeds meer de kant opgaat van schendingen mensenrechten.

        • Linda, met alle respect, dit heeft niets met politiek te maken. Het Usva heeft gewoon een ondoordachte beslissing gemaakt, en nu wordt het groter gemaakt dan het is :) Ze hadden makkelijk op een creatieve manier (het is nou eenmaal een culturele instelling) om kunnen springen met het “alleen mannen in de cast” – maar hebben er gemakkelijk voor gekozen dit niet te doen. Ja, GUTS had er ook misschien beter mee kunnen omspringen – maar we weten ook niet of dat misschien ook wel gewoon het plan was – die kans hebben ze niet gekregen. Dit is geen links-rechts issue, alsjeblieft.

  12. Of hier in Europa barst ook een oorlog los. Er zijn genoeg Europese politici die een pro- of antiwoke narratief gebruiken om oorlog te rechtvaardigen.

  13. Mannen lullen nu eenmaal anders dan vrouwen, heeft Beckett misschien gedacht bij die clausule. De kunstenaar die een vrouwelijk of mannelijk naakt wil schilderen, plaatst een advertentie voor een vrouwelijk of mannelijk model. Dat heeft niets te maken met discriminatie of inclusie, maar met wat de kunstenaar nodig heeft voor zijn creatie. Het USVA-
    bestuur bemoeit zich hier met de door auteursrecht beschermde inhoud van het stuk en hun eisen zouden het GUTS dwingen tot overtreding van het auteursrecht. Er is hier geen sprake van strijd met inclusiebeginselen en door daar ten onrechte en op onzorgvuldige wijze bij de weigering een beroep op te doen handelt het USVA-bestuur onrechtmatig ten opzichte van GUTS en moet GUTS alsnog het stuk laten opvoeren dan wel schadevergoeding aan GUTS betalen.

  14. Ondanks dat ik achter diversiteit sta vindt dit niveau van censuur echt belachelijk. Het is zwaar overdreven dat mensen zich beledigt voelen door een auteur die al tijden dood is, en dat de rest van ons er dan ook niet van mag genieten. Zeker omdat het gezelschap zelf hier niets aan kan doen.

  15. Het is al, sinds Waiting for Godot werd gepubliceerd, duidelijk dat Samuel Beckett ALLEEN mannen wilde voor de productie. Een policy die, zelfs door de erven van Beckett, wordt doorgevoerd. Menig theatergezelschap die trachtte dit stuk met vrouwelijke acteurs op te voeren werden aangeklaagd. Een keer Googlen en je ziet meerdere artikelen hierover, dit komt enorm slordig over. Op de opleiding English language & culture (aan de RUG zelf) wordt dit ook uitvoerig besproken in het eerste jaar (tenminste, wel toen ik er studeerde). Kan me niet voorstellen dat dit ineens nieuws is. Daarbij ook: in de laatste 10 jaar bestonden de casts van GUTS stukken minimaal 50% uit vrouwen – dus het Usva weet dat dit niet iets is wat GUTS willens en wetens heeft besloten, het is omdat ze niet anders konden.

    Hoezeer ik zelf dit stuk graag met een vrouwelijke (of NB) cast had gezien (the more the better, in my humble opinion), waren de handen van GUTS in dit geval gebonden (in ieder geval tot de copyright vervalt ergens in 1959). Wat moet je dan doen: het stuk helemaal niet meer opvoeren? Waiting for Godot is een van de belangrijkste teksten in de Engelstalige literatuur en theaterwereld, als een van de weinige Engelstalige gezelschappen zouden ze toch gek zijn om het NIET op te voeren. Je kunt als klein studenten/amateurgezelfschap nou eenmaal niet het (gekozen) risico nemen om te worden aangeklaagd door een maatschappij waar je niet tegen op kunt.

    • @Elsemiek: wat is er gebeurd met de gezelschappen die zijn aangeklaagd? Hebben ze boetes moeten betalen? Zoiets verwacht ik dan; in dat geval zou ik denken dat de Usva zich gewoon garant zou hebben kunnen stellen voor de boete. Iedereen blij. :-) Of gaat het om enorme bedragen die een organisatie als de Usva niet kan opbrengen?

      • De gezelschappen hebben (bijna) allemaal de stukken last-minute gecancelled. Ik heb natuurlijk niet alle artikelen gelezen, daarvoor zijn er te veel. We hebben zoiets als dit wel eens meegemaakt in de ameteur-theatergezelschappen en die boeten lopen in de duizenden (of tienduizenden) euro’s. Dat overstijgt de budgetten. En GUTS voert minimaal twee à drie stukken op per jaar, dus daar kan je niet tegenop. Hoeveel geld het Usva kan opbrengen zou ik niet weten, maar ze hadden op zijn minst met wat oplossingen kunnen komen (en misschien is dat gebeurd, maar dat zie ik in dit stuk niet terug).

          • Ik had zelf, als Usva zijnde, wat café-colleges gegeven rond het stuk (over gender, seksualiteit, etc) – gewoon om de dialoog aan te gaan en het bespreekbaar te maken. Waiting for Godot staat, voor zover ik weet, nog steeds op de syllabus dus er zijn genoeg professors die hier iets zinnigs over zou kunnen zeggen – nodig wat mensen uit van een feministische groep en misschien het COC. Dit had een mooie aanzet kunnen zijn (vooral omdat GUTS best inclusief is), in plaats daarvan gooien ze de groep onder de bus. Dat is jammer.

            Maarja, ik ben het Usva niet ;)

  16. Wat een treurnis. Inclusiviteit? Dat lijkt nu bijna een excuus geworden voor cultureel barbarendom. Beckett is het slachtoffer. Als de man nog leefde had hij hier een zo mogelijk nog absurdistischer toneelstuk van kunnen maken. Het wachten is nu niet op Godot maar op gezond verstand.

  17. Sure, je kan best vraagtekens stellen bij de clausule van Beckett, aangezien het geslacht van de personages er in mijn inzien weinig toe doet. Als het theatergezelschap daar een statement of interpretatie mee zou willen maken dan is dat hun keuze.

    Maar als GUTS het volgens de “regels” wil opvoeren en niemand daar problemen mee heeft, waarom dan ophef creëren uit principe? “Kijk hoe progressief wij zijn met onze diversiteit!” Terwijl je juist achter de schermen mensen benadeelt. Een performatief en schijnheilig diversiteitsbeleid van de USVA.

  18. Geweldig USVA !! Meer Me-Too. Nu de RUG nog! Ik wil zwarte wiskunde, queer-natuurkunde, en verban aub Kant en Descartes, en al die andere dwaze mannelijke filosofen1

  19. This is pretty odd. When hiring actors, companies can be as specific as they want to be – the law allows creative artists to discriminate on physical characteristics and appearance because it is necessary for the role and for everyone to do their work. Also, the ukrant article doesn’t specify what is meant by “only men”. I doubt the foundation would demand to know which chromosomes the actors have, so as long as the person auditioning fits with the role description there should be no issue.

    • It is not something GUTS decided, it’s the playwright: Samuel Beckett insisted Waiting for Godot only be performed by male actors, something that the Beckett estate has maintained until this very day. Theatre companies who have tried to peform the play with women in the cast have all been sued. GUTS is an amateur theatre group consisting of students, there is no way they would have been able to fight a lawsuit against a big company. Performing it with women would have been an incredible risk.

      If GUTS had been allowed to perform the play with female actors, they absolutely would have (if, like you said, they fit the role description and nailed their auditions).

    • Absolutely hideous, a director should always be allowed to choose whatever type of people he/she wants to choose. If you want a child to perform a role of child you should be allowed to reject people that are above a certain age. Same for gender. Just because the director of the original piece did not conform to a certain a current modern believe system (inclusivity, diversity) doesn’t mean that the play should be cancelled.

  20. Wat is dit een partij treurig. Gaat helemaal nergens over. Voor 5 mannenrollen mogen alleen mannen auditie doen, goh meen je. Dat is tegenwoordig inclusief he, nee het is achterlijk. Hou alsjeblieft op met dit soort onzinnigheid.

    • Goed om te zien dat er ook nog wat nuchtere mensen met gezond verstand op de universiteit zijn. Deze collectieve gekte gaat inderdaad steeds verder.

    • Vroeger mochten ALLEEN mannen toneelspelen. Elke vrouwelijke rol werd door een man gespeeld. Ook in de tijd van Shakespeare.
      Inmiddels zijn we zo’n 400 jaar later. En nu is het ineens de omgekeerde wereld? Nu moet elke vrouwelijke rol door een vrouw gespeeld worden en elke mannelijke rol door een man? Waarom precies?
      Dat USVA de vereniging niet toestaat om Godot op te voeren slaat nergens op. GUTS riskeert een rechtzaak van de Samuel Beckett Estate als ze niet alleen mannelijke acteurs hebben, iets wat de vereniging zich niet kan veroorloven. GUTS is zelf compleet voorstander van inclusiviteit. Als de Estate deze clausule niet had gehad, waren de audities open geweest voor vrouwen en waren er waarschijnlijk vrouwen en mensen met andere genders gecast voor 1 of meerdere rollen. Oh nee wat erg (dat was sarcasme, ik dacht ik zeg het er even bij want je klinkt niet zo snugger)

    • Aan de ene kant begrijp ik het wel. Aan de andere kant, zou er ook zoveel ophef over zijn als het 5 vrouwenrollen waren en mannen geen auditie konden doen? Ik heb het gevoel dat je er dan mensen niet zo over zult horen praten, of juist met enthousiasme. Ik denk dat zolang je in gedachten houdt dat mannen en vrouwen gewoon gelijk zijn aan elkaar, er geen probleem moet zijn, toch?

      Een anders start je een petitie om die regel (van alleen mannen) in de toekomst te veranderen, maar voor nu was alles al helemaal geregeld en klaar voor de show.. een beetje kinderachtig en té woke om te cancellen.

  21. Een andere mogelijkheid is natuurlijk om het wèl tot eventuele vervolging te laten komen en het toneelgezelschap daarin van alle nodige (financiële en andere) steun te voorzien. Maar kun je van een gezelschap of regisseur eisen dat ze dat risico nemen? Misschien is er een andere mogelijkheid. Moyne suggereert een project rond theater en inclusiviteit – misschien kan de Usva zèlf een open auditie voor het stuk organiseren en daarmee een interessant, en ongetwijfeld geruchtmakend, proefproces uitlokken.

LAAT EEN REACTIE ACHTER

De spelregels voor reageren: blijf on topic, geen herhalingen, geen URLs, geen haatspraak en beledigingen. / The rules for commenting: stay on topic, don't repeat yourself, no URLs, no hate speech or insults.

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in