‘Ik maak me zorgen, ik ben verontrust, ik voel me ongemakkelijk’, zei Natalia Pierzchawka tegen dertig RUG-studenten en werknemers die zich hadden verzameld in de Harmoniekantine. De 28-jarige Poolse studente werkt voltijds als stagiaire bij de universiteit en opende dinsdagavond de eerste vergadering van de beweging Hold RUG Accountable.
Natalia is de leider van de beweging, die wil dat de universiteit pesterijen op het werk, seksuele intimidatie en discriminatie aanpakt door er openlijk over in gesprek te gaan. ‘Ik zet hier mijn carrière en mijn geestelijke gezondheid op het spel’, zei ze.
Ze doelde daarmee op de angst die menig persoon ervan weerhoudt openlijk over hun ervaring te spreken. Natalia heeft ervaring met ‘ongepaste’ aanrakingen en heeft zich vaak buitengesloten gevoeld bij de universiteit. ‘Maar mijn zwijgen heeft mij niet beschermd. En jullie zwijgen zal jullie ook niet beschermen.’
‘Erg seksistisch’
De bijeenkomst was naar aanleiding van Gerrit Breeuwsma’s recente column in UKrant die voor veel controverse zorgde. Breeuwsma maakte een woordgrapje dat volgens Natalia ‘erg seksistisch’ was. Zij vindt dat UKrant, die door de universiteit gefinancierd wordt, medeplichtig is aan het faciliteren van een zwijgcultuur bij de universiteit door zich niet publiekelijk te distantiëren van dit soort taalgebruik.
‘Deze column laat duidelijk zien waar onze beweging zich op richt. De universiteit en UKrant zouden openlijker moeten zijn in hun beleid tegen intimidatie en discriminatie en zeggen dat dit soort opmerkingen niet door de beugel kunnen.’
Breeuwsma reageerde op de kritiek met een nieuwe column waarin hij zijn woordkeuze verdedigde. Maar volgens Natalia was zijn reactie niets anders dan ‘een dikke middelvinger’. ‘Hij denkt dat hij onaantastbaar is. En dat is een probleem.’ De beweging wil dat de RUG meer verantwoordelijkheid neemt door het debat aan te gaan. ‘We willen gewoon praten.’
Training
Laura Baams, professor aan de RUG, gaf eerder les in de Verenigde Staten. Zij vertelde dat ze daar een verplichte training moest volgen om te leren wat telt als intimidatie en discriminatie. Maar zoiets kreeg ze hier niet aangeboden. ‘Zulke trainingen helpen je te begrijpen wat acceptabel is en wat niet. Het helpt je om te gaan met de ingewikkelde verhoudingen tussen studenten en staf.’
Leden van de beweging denken dat de passiviteit van de RUG het gebrek aan informatie over intimidatie en de voorbeelden van ‘ongewenste aanrakingen en opmerkingen’ heeft genormaliseerd. Ze zeggen dat veel mensen helemaal niet door hebben dat ze worden lastig gevallen, omdat ze simpelweg gewend zijn geraakt aan zulk gedrag.
Hoewel de universiteit een officiële en openbare gedragscode heeft en een zerotoleranceverklaring, worden die niet goed toegepast, zegt Natalia. ‘Niemand kent deze documenten. De universiteit verschuilt zich achter woorden als diversiteit en inclusie zonder er betekenis aan toe te kennen.’
Passief
Australische rechtenstudent Andrew McKeown hielp met het organiseren van de bijeenkomst. ‘De universiteit zou juist de toon moeten zetten in het gesprek over dit onderwerp. In plaats daarvan zwijgt ze’, zegt hij. Hij studeerde eerder aan universiteiten in Australië en Schotland en was geschokt door hoe passief de RUG is. ‘In Edinburgh stonden er antiracistische en anti-intimidatieteksten op ieder computerscherm op de universiteit. De RUG kan echt beter haar best doen.’
Masterstudent Stratos Nikoloudis (29) zei dat hij de bijeenkomst bezocht om ‘dominante, blanke heteroseksuele mannen’ te vertegenwoordigen. ‘En ik ben een van de weinigen hier.’ Hij is zelf nooit geïntimideerd of gediscrimineerd, maar dat betekent niet dat het probleem niet bestaat. ‘Discriminatie is niet altijd merkbaar. Maar het is overal. We moeten allemaal iets doen om te helpen.’
Zero tolerance
RUG-woordvoerder Jorien Bakker zegt dat de universiteit het onderwerp heel serieus neemt en verwijst naar de nieuwe zerotoleranceverklaring die drie weken geleden gepubliceerd is. ‘Het is een handvat om om te gaan met ongewenst gedrag, wat helaas wel voorkomt bij de universiteit, net zoals bij andere organisaties, trouwens.’
Ze raadt studenten aan zich te melden bij de vertrouwenspersoon. ‘Alles wat je haar vertelt is geheim; daarom heet ze een vertrouwenspersoon.’ De RUG biedt tegenwoordig ook training en workshops om de discussie te bevorderen en deze kwestie aan te pakken.
Het kan zijn dat de training verplicht wordt. ‘Maar wij gaan toch anders met dit soort dingen om; we zouden het fijner vinden om erover te praten.’
Serieus
Hoofdredacteur Rob Siebelink zegt dat UKrant seksuele intimidatie erg serieus neemt en verwijst naar recente artikelen over de #MeToo-beweging aan de universiteit en inclusiviteit.
Maar, zegt hij, een columnist heeft het recht om te prikken en schuren, zowel in zijn onderwerpkeuze als richting de lezer. ‘Je kunt vraagtekens stellen bij goede smaak of woordkeuze. Maar een redacteur die zijn columnisten serieus neemt zal boven alles de vrijheid van de columnist respecteren, tenzij diegene haat zaait of discrimineert. Ik vind niet dat daar in dit geval sprake van was.’