De universiteiten willen de banden met Israël niet verbreken, de voornaamste eis van pro-Palestinademonstranten in academisch Nederland. Dat schrijven de rectores magnifici van de vijftien Nederlandse universiteiten in een open brief in dagblad Trouw.
De universiteiten zijn de laatste weken het toneel van protesten tegen wat de demonstranten noemen de ‘Israëlische genocide in Gaza en de medeplichtigheid daaraan van de onderwijsinstellingen’.
Het is voor het eerst dat de universiteiten met een gezamenlijk standpunt naar buiten komen. In de open brief stellen de rectores dat het geweld in Gaza geen aanleiding is om de samenwerking met Israëlische instellingen en wetenschappers te beëindigen.
Oekraïne
‘Wij zullen nooit banden met een heel land verbreken, tenzij de rijksoverheid ons dit dwingend oplegt’, schrijven ze. Dat laatste gebeurde na de inval van Rusland in Oekraïne, toen de regering sancties oplegde aan Moskou en de universiteiten volgden.
De rectores willen dat wat betreft de Gazaoorlog ‘de weg van wetenschappelijke diplomatie’ open blijft. ‘Zelfs, en ook vooral, wanneer dat moeilijk en soms zelfs pijnlijk is.’
Rector magnificus Jacquelien Scherpen van de RUG, een van de ondertekenaars van de open brief, zegt in Trouw dat de discussie die in de academische wereld wordt gevoerd, op dit moment ‘niet open is’. ‘Soms zie je dat mensen daardoor bang zijn om zich uit te spreken. Dat proberen we tegen te gaan door de open dialoog te faciliteren en dat ook uit te stralen.’
Schuren
De rectores doen ook een beroep op hun academische vrijheid. ‘De vrijheid om te kunnen onderzoeken, na te denken en te debatteren, ook als dat schuurt met onze en andermans diepste overtuigingen.’
Voorwaarde is wel dat Israëlische (en ook Palestijnse) instellingen zich houden aan ‘de in het academische ethos verankerde waarden’; er moet een open academisch debat mogelijk zijn.
Of die waarden in het geding zijn, bepalen de universiteiten zelf. ‘De afweging verschilt per instelling, en hangt ook af van de dialoog die ze willen aangaan. Die willen we eerst de ruimte geven’, zegt Scherpen in Trouw.