Een persoonlijke ‘buienradar’ voor depressieve klachten zou in de toekomst kunnen helpen om depressies te voorkomen. Onderzoeker Eiko Fried (klinische psychologie) van de Universiteit Leiden ontwikkelt zo’n buienradar en zoekt Groningse studenten die willen helpen.
Fried hoopt een soort ‘depressiealarm’ te ontwikkelen die op basis van dagelijkse gegevens de gemoedstoestand van de gebruiker op korte termijn voorspelt. ‘Net als bij het weer gaat het dan bijvoorbeeld over de komende twee weken. Denk aan een soort stoplicht dat groen, geel of rood kleurt.’
Dat zo’n voorspeller op de markt komt is hoognodig, vindt Fried, omdat de behandelingen van depressies al sinds de jaren 1990 nauwelijks zijn veranderd. ‘En ondanks de vele onderzoeken wordt de effectiviteit van behandelingen nauwelijks beter. De helft van de depressieve patiënten voelt zich na de eerste behandeling niet beter.’
Terugval
Daarom richt hij zich met zijn project WARN-D, waar hij een Europese ERC Grant van 1,5 miljoen euro voor kreeg, op het voorkomen van depressie. ‘Wie een eerste depressieve periode meemaakt, heeft grote kans een terugval te krijgen. Als je de eerste voorkomt, kun je dat tegengaan. Maar de vraag is: wie moeten we helpen en wanneer?’
Om die vraag te beantwoorden, volgt hij in zijn vijfjarige onderzoek tweeduizend studenten. De studenten krijgen drie maanden lang een smartwatch om die hun hartslag, activiteit en slaap bijhoudt en vullen zo’n vier keer per dag een vragenlijst in met vragen als ‘hoe voel je je?’, ‘met wie ben je nu?’, ‘zit je op sociale media?’ en ‘ben je aan het studeren?’
Spotify Wrapped
Na die drie maanden leveren ze de smartwatch weer in en krijgen ze nog zo’n twee jaar periodiek vragenlijsten toegestuurd. ‘Op die manier hopen we te achterhalen wie daadwerkelijk een depressie ontwikkelt en wie niet. Na de eerste vier maanden krijgen de deelnemers al een visueel overzicht van hun data, een soort Spotify Wrapped van wat je hebt ingevuld. En ze krijgen per beantwoorde vraag een vergoeding.’
In totaal verzamelt de onderzoeksgroep terabytes aan data. En dat is nodig, zegt Fried. ‘Bij depressies spelen een hele hoop verschillende factoren een rol. Niet alleen je hersenen of je fysieke gezondheid, maar denk ook aan je persoonlijkheid, sociale omgeving en je leefstijl.’
Dagboek
Uit al die data hoopt Fried in de komende jaren patronen te ontdekken die depressies kunnen voorspellen. Hoe de app er dan precies uit gaat zien, is nog veel te vroeg om te zeggen. ‘We moeten eerst door al die data heen. Maar in mijn visie wordt het zoiets als eens per dag een paar vragen invullen, een beetje als in een dagboek, terwijl het ook hartslag, slaap en activiteit bijhoudt.’
En als de app dan vroege waarschuwingssignalen herkent? ‘Dan kan het je waarschuwen en je basistips geven, of je bijvoorbeeld aanraden om met je huisarts te gaan praten.’
Studenten die aan het onderzoek mee willen doen kunnen zich hier aanmelden.
Ben je neerslachtig? Heb je hulp nodig? Neem dan contact op met Stichting 113 Zelfmoordpreventie op 0900-0113 (24/7 bereikbaar) en/of 113.nl.