Tijdens de Week van de Hoogbegaafdheid (9 t/m 17 maart) wordt extra aandacht gegeven aan misverstanden over hoogbegaafde mensen en aan hun behoeften. Studentendecaan Jos Karssies weet waar hoogbegaafde studenten tegenaan lopen.
Veel mensen denken bij het woord hoogbegaafd aan iemand die ontzettend slim is, makkelijk leert en een studie zonder problemen doorloopt. Klopt dat beeld?
‘Ik moet allereerst zeggen dat we graag praten over hoogbegaafde studenten alsof ze allemaal gelijk zijn, maar dat is natuurlijk niet zo. Wat voor de meesten klopt, is dat ze snel denken, dingen snel doorhebben en gauw patronen zien. En een groot deel van de hoogbegaafde studenten zie ik als studentendecaan niet, omdat ze inderdaad gewoon hun studie doorlopen. Maar soms zijn er zoveel gedachten in het hoofd dat ze niet automatisch dat wat geleerd moet worden, ook kunnen leren.’
Waardoor ook zij in de problemen kunnen komen met hun studie, bedoel je?
‘Ja, dat kan zeker. Als ze bij mij komen, zijn ze soms wel twee of drie opleidingen gestart, maar hebben ze na een aantal maanden – of soms weken – het gevoel: dit is weer hetzelfde, ook hier moet ik vakken leren waar ik niet in geïnteresseerd ben.’
‘Vaak hopen deze studenten dat ze op de universiteit eindelijk niet meer door hoepeltjes hoeven te springen, maar dat ze zich echt alleen hoeven te verdiepen in wat ze interessant vinden. En dat kan voor een deel, maar voor een deel ook niet, want er is wel een curriculum waar je aan moet voldoen. Verdiepen kan meestal pas later, bijvoorbeeld vanaf het tweede of derde jaar.’
‘En er speelt nog iets anders: vaak ging de middelbare school ze heel makkelijk af. Ze konden toe met heel goed luisteren in de lessen, een paar dagen vóór de toets buffelen en dan haalden ze het. Ze beginnen te laat en zijn gewend aan weinig inspanning, met over het algemeen weinig tegenslag. Maar dat kan op de universiteit niet meer. En vaak hebben ze wel de instelling dat wát ze doen, ze goed moeten doen. Als het ze dan op de universiteit niet lukt, zakt de moed ze gauw in de schoenen.’
Denk je dat er binnen de universiteit meer rekening gehouden kan worden met hoogbegaafdheid?
‘Wat ik graag zou willen is dat er ook binnen de RUG niet als vanzelf gedacht wordt dat ze het gewoon moeten redden, maar dat het normaal wordt om te zeggen dat hoogbegaafde mensen anders nadenken en dat dit ook normaal is.’
‘Voor docenten is het goed om te weten dat deze studenten het vaak prettig vinden om te weten waar iets naartoe gaat. Ze willen vanaf het begin graag een totaaloverzicht hebben van wat er wordt geleerd. Het is voor hen lastiger om stap voor stap te werken, om het geheel pas aan het einde te kunnen zien. Terwijl ze, als ze het hele overzicht al hebben, sommige stappen soms juist kunnen overslaan.’
‘Dat geldt niet alleen binnen een specifiek vak, maar ook binnen een opleiding. Ze vinden het vaak prettig om vanaf het begin te begrijpen welk vak waartoe dient binnen de opleiding en hoe het grotere geheel eruit ziet.’
Een ander stereotiep beeld van hoogbegaafde personen is dat ze moeite hebben met persoonlijk contact. Zie jij dat ook?
‘Bij sommige studenten wel. Die merken dat ze sommige dingen heel goed kunnen, maar geen aansluiting vinden bij hun leeftijdgenoten. Dat is lang niet bij iedereen zo, maar het komt regelmatig voor.’
‘Een van de belangrijkste dingen die ik heb gedaan, is zorgen voor een peer group waar ze elkaar kunnen ontmoeten. Zij komen eens per maand samen en ik heb van veel van hen gehoord dat ze het heel fijn vinden om te kunnen praten over hoe het voor ze is en waar ze tegenaan lopen. Maar het is ook voor de gezelligheid, want ze praten net zo goed over welke film ze voor het laatst hebben gezien, of welk boek ze hebben gelezen.’
‘Ook hier geldt weer: niet iedere hoogbegaafde persoon is hetzelfde. Er zijn ook genoeg mensen die geen klik hebben met de groep en voor wie het niets is. Net zoals er ook genoeg mensen zijn die gewoon een eigen groep vrienden hebben. De ene hoogbegaafde is de andere niet.’
Ook hoogbegaafd en zoek je hulp of wil je met iemand praten? Kijk dan op de pagina ‘Peer contact en support’ voor meer informatie.