Memorabel

De Nobelprijs voor de Scheikunde is binnen en daarmee voor altijd verbonden aan de naam van Ben Feringa en de Rijksuniversiteit Groningen. Niet niks natuurlijk, en hoewel de meesten van ons er geen enkele verdienste aan hebben, straalt het toch ook een beetje af op ons, mindere goden zoals – haast ik mij te zeggen – uw nederige columnist.
Door Gerrit Breeuwsma

Mijn laatste prijs was toen ik in de tweede klas van de lagere school de spelletjesdag ter gelegenheid van Koninginnedag wist te winnen. Trots als een pauw mocht ik als eerste een prijsje uitzoeken. Ik koos wat ik altijd al had willen hebben: een ridderpak, compleet met harnas, schild en helm met veer (in zekere zin ben ik toen dus ook geridderd). Sindsdien heb ik nooit meer iets gewonnen, waarmee we kunnen concluderen dat ik te vroeg gepiekt heb. Jammer.

Zo’n uitreiking van de Nobelprijs is voor de laureaten ongetwijfeld een onvergetelijke gebeurtenis. Een hele happening ook, met een zaal vol hotemetoten, een kapitaal aan juwelen en de Zweedse koning Carl Gustaf die de prijs overhandigt. Dat vergt een paar stalen zenuwen zou je denken, maar Feringa had al laten weten dat hij niet opzag – ‘hoe kan ik nou nerveus zijn?’ – tegen de officiële uitreiking in Stockholm. Hij had natuurlijk sinds de bekenmaking door het Nobelcomité al flink kunnen wennen aan het idee en leek tijdens de uitreiking een soort cogito ergo sum uit te stralen (‘Ik denk, dus ik Ben’).

Dat het ook anders kan, konden we even later zien bij zangeres Patti Smith die strak van de zenuwen A hard rain’s a-gonna fall van de afwezige Bob Dylan ten gehore bracht en tot twee keer toe haar tekst vergat. ‘I’m sorry, I’m so nervous’, zei ze verontschuldigend en ze keek alsof de harde regen echt in bakken over haar heen was uitgestort. Daarna moest ze manmoedig verder (I saw ten thousand talkers whose tongues were all broken) en iedereen hield zijn hart vast.

Altijd loert het gevaar van een black-out

Smith demonstreerde onbedoeld hoe kwetsbaar je eigenlijk bent op een podium (in de ruimste zin van het woord). Wat we waarnemen is vaak de vanzelfsprekendheid waarmee mensen ‘hun ding doen’, van een lied zingen tot een college geven, maar vaak is dat slechts de buitenkant, want altijd loert het gevaar van een black-out. Je staat te oreren, maar ineens heb je geen idee meer waar je het over hebt en hoe pik je de draad dan weer op?

Zelf ben ik nogal een zenuwpees en hoewel het in de loop der jaren wel beheersbaarder is geworden, lijkt het niet echt over te gaan en overkomt het me nog regelmatig dat ik de nacht voor een lezing of college slechter slaap.

Dat heeft me lange tijd geïrriteerd, maar tegenwoordig ben ik milder voor mezelf. Wat hielp was toen een gerenommeerd hoogleraar, die zich bij het spreken in het openbaar altijd als een vis in het water lijkt te voelen, me eens vertelde dat hij nog steeds nerveus was voor een college.

Het waren al lang niet meer de juwelen die het felst schitterden

Ach, het kan ook bijna niet anders of iedereen heeft tijdens een college of lezing wel eens een Patti Smith-momentje gehad.

Na twee haperingen en nog wat kleine vergissingen, arriveerde Patti Smith bij de laatste regel: But I’ll know my song well before I start singin’, waarna nog één keer het verlossende refrein klonk. Ook in die laatste regel weet ze zich trouwens nog te verspreken en zingt ze, als ik het goed versta: I’ll know my soul well before I start singin’. Eigenlijk wel een mooie verspreking, want in het bestek van die paar benauwde minuten hadden we niet alleen een blik kunnen werpen op de ziel van Patti Smith, maar ook op die van onszelf. In de zaal waren het al lang niet meer de juwelen die het felst schitterden en werd hier en daar een traan weggepinkt.

En zo kon het gebeuren dat juist omdat het geheugen haar even in de steek liet, het een van de meest memorabele uitvoeringen van het lied werd. En van de Nobelprijsuitreiking natuurlijk.

Abonneer
Laat het weten als er

De spelregels voor reageren: blijf on topic, geen herhalingen, geen URLs, geen haatspraak en beledigingen. / The rules for commenting: stay on topic, don't repeat yourself, no URLs, no hate speech or insults.

guest

0 Reacties
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties