Elke dag vraagt de redactie van de UK zich af: waar schrijven we over, waarom schrijven we erover en hoe? Daarom een wekelijks kijkje achter de schermen.
Vorige week en deze week bracht de UK een tweeluik (Jagen op de kamermaffia) over oplichters op de Groningse huizenmarkt. Vooral internationals die wanhopig op zoek zijn naar een dak boven het hoofd in een stad die zij niet kennen, zijn het slachtoffer van slinkse praktijken – vaak via Facebookgroepen waarin woonruimte wordt aangeboden.
Het is een zoektocht die al maanden geleden begon, in het najaar van 2016, toen wij hoorden van weer zo’n geval van oplichting. Het was de aanleiding om ons voor te doen als ietwat naïeve studenten uit het buitenland die de Grote Markt nog nooit hebben gezien en geen idee hebben hoe de kamermarkt in Groningen in elkaar zit en werkt.
Undercover, dus.
Energie vreten
Het zijn journalistieke projecten die tijd en geld kosten, energie vreten en doorzettingsvermogen eisen. Dat wisten toen we eraan begonnen. En zo ging het ook. Ruim zes maanden zijn we verder en de hele UK-redactie, freelancers en studentredacteuren inclusief, heeft wel op de één of andere manier een bijdrage geleverd. Een fraai stukje teamwork.
In de twee verhalen wilden we niet alleen de resultaten presenteren of een feitelijke reconstructie schrijven – twee nogal gangbare journalistieke vormen – maar de lezer ook meenemen in onze zoektocht naar werkwijze en daders. Alsof de lezer over onze schouders meekijkt en (hopelijk) meeleeft met de onduidelijkheid, de verwarring en de onzekerheid die soms onverbiddelijk toeslaat bij zulke projecten.
Zenuwachtig
Zo zien we dat auteurs Nina en Leonie in de duisternis van de avond ietwat zenuwachtig (ze zien er stoer uit in het filmpje, maar het is best eng) aanbellen bij een te huur aangeboden appartement waarvan ze wél weten dat er iets niet pluis is, maar níet wat ze daar zullen aantreffen.
En ook hoe ze soms worden geïntimideerd. Hoe ze een appartement zoeken dat helemaal niet bestaat. En hoe ze in contact komen met een mogelijke katvanger en met – naar uiteindelijk blijkt onschuldige – mensen wier identiteit wordt misbruikt om anderen op te lichten, tot in Canada aan toe.
Ontmaskeren
Spoiler alert: de daders hebben wij ondanks alle inspanningen niet kunnen ontmaskeren. Maar wel hebben we hun geraffineerde en brutale werkwijze ontrafeld en blootgelegd. En één en ander voorzien van praktische adviezen en tips hoe te voorkomen dat je in hun val trapt.
Het is tegelijk óók een verhaal over de nogal achteloze houding van instanties om dit probleem, dat elk jaar weer de kop opsteekt, te lijf te gaan. Aangiftes die verdwijnen, politiemensen die ontmoedigen (‘Doe maar geen aangifte, dat heeft toch geen zin’), niemand die zich echt verantwoordelijk voelt.
Rob Siebelink, hoofdredacteur UK