Zijn studenten genoeg betrokken bij de aardbevingsproblematiek?
‘Als je student bent denk je misschien aan je eigen belangen en je carrière. Maar je moet ook aan je eigen leven werken, en als dat leven onleefbaar wordt… De aardbevingsproblematiek gaat over het leven zelf: over de manier waarop we willen en kunnen leven. We hebben tegenwoordig vaak de indruk dat andere dingen belangrijker zijn, of we zijn te dom om ons er werkelijk in te interesseren. Ik weet niet in hoeverre studenten tegenwoordig nog verder kijken, maar het lijkt me verstandig om meer te engageren met het leven en het bestaan.’
Je hebt de RUG opgeroepen om een transitiefaculteit te ontwikkelen. Wat moeten we ons daarbij voorstellen?
‘Het is een studierichting die onderzoekt wat de nieuwe mogelijkheden en nieuwe vormen van samenleven zijn, en daarbij vooral uitgaat van hoe we oude machtsverhoudingen en structuren kunnen doorbreken. We moeten toe naar een soort economie die niet vraagt van de wereld, maar levert. Die in balans is met de aarde. Dat zou er op vrij korte termijn moeten kunnen komen. In Rotterdam is al een transitieprofessor. In Groningen zou de faculteit zich kunnen richten op de gasvoorziening en hoe we dat kunnen aanpassen naar nieuwe, duurzame voorzieningen.’
Heb je al met de universiteit gesproken?
‘Ja, met Tom Postmes, die onderzoek doet naar de psychologische gevolgen van aardbevingen, en Herman Broring, die zich bezighoudt met de juridische consequenties. Er zijn genoeg verontruste professoren. Maar de universiteit als geheel is veel te weinig aanwezig in deze discussie. De maatschappelijke positie die de universiteit inneemt, is veel te gering. Het is een soort elite die zich terugtrekt in het eigen bolwerk. Terwijl juist hier in Groningen een enorme maatschappelijke vraag ligt.’
Waarom schiet jij Groningers te hulp?
‘Ik vind dit een nationaal schandaal. Ik begrijp maar niet waarom de media en de politiek dit niet als een absolute prioriteit zien. Het geld rolt voornamelijk in de Randstad en Groningen wordt gewoon als wingewest gezien. Dat ze honderden miljarden aan de economie hebben bijgedragen, maar daar nooit voor gecompenseerd zijn, vind ik onbegrijpelijk. Hoe de media zich weer met volle kracht op de bonnetjesaffaire storten en op Trump, terwijl we op dat laatste helemaal geen invloed hebben. Er wordt gewoon niet naar de problemen in Groningen gekeken, het wordt niet invoelbaar gemaakt. Het is krankzinnig. Echt krankzinnig!’
Wanneer ben je je hier druk om gaan maken?
‘Zoals zoveel mensen in de Randstad volgde ik dit van zekere afstand. En toch ook wel een beetje met het gevoel van ‘ach, het zal wel meevallen’ en ‘ze moeten niet zo zeuren, ze worden toch gecompenseerd?’ Maar toen ik op uitnodiging van iemand in Godlinze was en daar iemand hoorde zeggen dat hij zich voelde alsof hij gevangen zat in een onveilige gevangenis, vielen me de schellen van de ogen. Ik vind dat mensonterend.’
Ik dacht vrij snel: ‘Ik moet hier iets aan doen’, en wist toen ook al wel dat ik er niet vanaf kwam door een avondje naar Groningen te gaan. Verhalen van de gedupeerden en de actiegroepen zijn altijd aangrijpend. En daar zijn er dus tienduizenden van. De omvang daarvan is je nauwelijks voor te stellen. Daar werd ik wel emotioneel van, ja.’
Komen we er nog uit? Is er een oplossing?
‘Kijk, een oorlog is altijd een hele goede katalysator voor dit soort problemen. Dus ja, daar zullen we wel regelrecht op aansturen. In Amerika zie je dat men nu al ernstig op zoek is naar een burgeroorlog. Je hoort het wel: ik zie het niet zo optimistisch in. Maar dat is ook mijn oproep aan de studenten: begrijp heel goed wat voor samenleving je tegemoet gaat. Het is vijf voor twaalf, we hebben nu nog altijd ruimte om erin te stappen en te zeggen: ‘We gaan iets doen.’ Maak plannen, verzin een list!’