De jaarlijkse Nacht van de Filosofie wordt vrijdag 5 april voor de zevende keer gehouden. Filosofiestudenten en -docenten schrokken toen ze vorige week hoorden dat Paul Cliteur een van de gastsprekers zal zijn.
Cliteur is rechtsgeleerde en filosoof en wordt als controversieel gezien, als voorzitter van het wetenschappelijk bureau van Forum voor Democratie (FvD).
Lodi Nauta, decaan wijsbegeerte, stuurde afgelopen vrijdag de hele faculteit een mail om de zorgen te bespreken. In de mail belooft hij om controversiële uitnodigingen in de toekomst transparanter en beter bespreekbaar te maken.
FvD won tijdens de Provinciale Statenverkiezingen van vorige week vijf zetels in de provincie Groningen en wordt met dertien zetels de grootste partij in de Eerste Kamer. Een enorme groei van het aantal stemmers vergeleken met 2017, toen de partij twee zetels in de Tweede Kamer won.
‘Propagandist’
Martin Lenz, hoofd van de vakgroep geschiedenis van de filosofie, zegt dat hij het gesprek niet uit de weg wil gaan, maar juist gaande wil krijgen. Zondag schreef hij in meer dan duizend woorden zijn beklag over de uitnodiging aan Cliteur.
Hij noemt Cliteur een ‘propagandist’ en twijfelt openlijk aan de feitelijke basis waar Cliteur zijn meningen over religieus terrorisme op baseert. ‘Mensen als Cliteur… Ze beweren op heel redelijke wijze, heel belachelijke dingen. Moeten we zulke sprekers een podium geven?’
Volgens Lenz staat het bieden van een podium gelijk aan het ondersteunen van de controversiële standpunten.
Nauta benadrukt echter dat de Nacht van de Filosofie – die zo populair is, dat hij al maanden is uitverkocht – niet tot doel heeft om controversiële gedachten een podium te geven, maar om de filosofie te vieren.
Ruimte voor meningen
De meningen over de uitnodiging aan Cliteur zijn verdeeld, zegt Nauta. Sommige mensen binnen de faculteit maken zich ernstig zorgen, omdat de FvD ‘bepaalde standpunten heeft en tactieken gebruikt waar niet iedereen het mee eens is’.
Anderen vinden dat er binnen de universiteit ruimte moet zijn voor controversiële meningen. Maar ook dat de procedure rond het uitnodigen van controversiële figuren transparanter zou moeten zijn voor de andere genodigde sprekers en de faculteit in zijn geheel.
Door de zorgen over Cliteurs optreden zal het faculteitsbestuur de organisatie benaderen om in de komende maanden een evaluatie te houden. Tijdens deze gesprekken zal worden besproken hoe de organisatie is verlopen en hoe dit in de toekomst beter kan.
Kritisch debat
Guus Termeer, programmeur van Studium Generale, zegt dat ook hij bezorgde reacties van studenten en docenten heeft gekregen. Maar dat is niets in vergelijking met de klachten die vorige maand binnenkwamen naar aanleiding van Carles Puigdemonts optreden.
Als het erop aankomt, is het aan de academische gemeenschap om de intellectuele diversiteit te beschermen, denkt Termeer. ‘Het is belangrijk om mensen de kans te geven een vrije discussie te voeren, zo lang er maar ruimte is voor een kritisch debat.’
Het evenement is een samenwerking tussen de Faculteit Wijsbegeerte van de RUG, Groninger Forum en Studium Generale. Er zijn meer dan vijfentwintig sprekers uit verschillende vakgebieden uitgenodigd.
Het evenement is uitverkocht, maar kaarten zijn wellicht nog te krijgen via de Facebook-pagina. Meer informatie over het programma vind je op de website van de Nacht van de Filosofie.
Noot van de redactie: in de oorspronkelijke samenvatting van de blog post van Lenz hebben we een iets te krachtige term gebruikt. Om zijn visie beter weer te geven hebben we ‘het bieden van een podium gelijk aan het onderschrijven van de controversiële standpunten’ veranderd in ‘ondersteunen van de controversiële standpunten’.
Wat een intolerantie zeg, om mensen met wie je het niet eens bent ‘geen podium te willen geven’! Deze universiteit onwaardig, wat doen deze lieden bij de filosofie faculteit?
Ongelofelijk – en ze zeggen dat Baudet het mis heeft mbt de invloed van links gedachtengoed in de universiteiten.
Geef die man een podium en ga vervolgens het gesprek aan.
Het lijken wel een stel kinderen…
De tegenstanders stellen dat Cliteur en FvD zich van bepaalde taktieken bedienen en dat ze op heel redelijke toon belachelijke dingen stellen, waarvan de feitelijke onderbouwing twijfelachtig is. Dan lijkt het mij juist nuttig om een podium te bieden en discussie aan te gaan om die zwakte aan te tonen. Het ontzeggen van een podium zou alleen de suggestie kunnen versterken dat er geen redelijk weerwoord tegenin te brengen is. Dus wees niet laf en ga die discussie aan, en bereid je vooral voor. Je kent de standpunten, stokpaardjes en semantische methoden van deze mensen inmiddels.
Cliteur reageert in een open brief aan de rector. Martin Lenz krijgt er flink van langs.
https://tpo.nl/2019/03/27/paul-cliteur-open-brief-aan-de-rector-van-de-universiteit-groningen/
De filosofen die proberen de intellectuele diversiteit van de universiteit proberen te beperken lijken me de naam filosoof nauwelijks waardig. We zouden juist meer diversiteit moeten nastreven, niet alleen wat betreft huidskleur, gender of religie, maar ook en juist wat betreft standpunten en opinies. En dat je dan af en toe iets te horen krijgt waar je het hartgrondig mee oneens bent, dat zij dan zo. Ongezond is dat niet.
Als hij een goede reden had gehad om tegen de komst te zijn, had hij het in veel minder dan 1000 woorden kunnen uitleggen.
Om misverstanden te voorkomen: lang niet alle filosofiedocenten en -studenten delen de mening dat Cliteur geen podium geboden zou moeten worden. Integendeel.
Ik ben zelf docent aan de Faculteit Wijsbegeerte en ben mordicus tegen dit soort voorstellen tot uitsluiting. Vrijheid van meningsuiting is een hoog goed – ook al ben je het gloeiend met die mening oneens. Niet uitsluiten, maar tegenspreken is dan het juiste antwoord. Daar spint het democratische debat (en de Nacht van de Filosofie) alleen maar garen bij.
Beste Hans,
Het verbaast me dat dit helemaal als een vraag over ‘vrijheid van meningsuiting’ of ‘diversiteit van mening’ wordt beschouwd. Zoals iedereen heeft Cliteur het recht om zijn mening te geven. Dat gezegd hebbende, is het *niet* een recht om te worden uitgenodigd om een lezing te geven aan een universiteit of om een dergelijk openbaar evenement te spreken.
Onvoorstelbaar dat juist filosofen van Groningen zich zo opstellen. Blijkbaar is het alleen okee zo lang je een bepaalde mening hebt. Filosofen onwaardig en m.i. hoog tijd dat de RUG hier met de bezem doorheen gaat.
“Volgens Lenz staat het bieden van een podium gelijk aan het ondersteunen van de controversiële standpunten.”
Met alle respect, maar dit is natuurlijk onzin. Je kunt heel goed iemand uitnodigen waar je het niet mee eens bent, juist om verschillende standpunten te laten zien.
Als het aan deze ‘filosofen’ ligt, dan krijgt Cliteur de gifbeker omdat zij hem politiek niet kunnen pruimen.
Paul Cliteur vraagt in al zijn werk nu juist om een open discussie. De weigering van een podium is dan ook alles behalve filosofisch te noemen.
Een kleine vergissing: ik zei niet “onderschrijven”, maar steunen door autoriteit.