Tot een derde van de Nederlandse studenten censureert zichzelf richting docenten en medestudenten. Ook in Groningen blijken studenten tot op zekere hoogte op hun woorden te letten.
Volgens onderzoek dat Technopolis deed in opdracht van de Tweede Kamer voelt 34 procent van de Nederlandse studenten druk om hun ‘uitingen of gedrag’ te beteugelen als ze met docenten spreken. Naar medestudenten toe voelt 22 procent een soortgelijke druk.
Hoe zit dat in Groningen? Uit een kleine steekproef van straatinterviews rijst het beeld op dat zelfcensuur geen grote rol speelt, maar wel aanwezig is.
Normaal
‘Nee, absoluut niet’, antwoordt rechten- en geschiedenisstudent Nienke Struiksma (19) op de vraag of ze het gevoel heeft dat ze zelfcensuur moet toepassen naar haar docenten of medestudenten. Nienke staat hierin niet alleen: reacties in deze richting kwamen het meest voor.
Anderen zeiden dat het vrij normaal is om je gedrag wat aan te passen aan de sociale situatie. Zo praat je met vrienden anders dan met je familie. ‘Dat is in een academische omgeving niet anders dan in andere sociale situaties’, zegt Areti Panidou (29), student Energy and Climate Law.
En hoewel niemand zegt zichzelf te censureren, geven sommigen toe hun woorden heel zorgvuldig te kiezen. ‘Ik ben wel voorzichtig om mensen niet te kwetsen’, zegt Thomas (23), student Engels. ‘Maar ik ben niet bang om een eigen mening te hebben.’
Zorgen
Ondanks dat de meeste studenten geen druk tot zelfcensuur ervaren, maakt het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) zich zorgen over de substantiële minderheid die dit wel voelt. ‘Binnen het hoger onderwijs zou een cultuur moeten heersen waarbij studenten zich veilig voelen om van elkaars ideeën te leren’, zegt ISO-voorzitter Demi Janssen.
‘Deze verontrustende cijfers laten zien dat er nog te vaak geen sprake is van zo’n veilige leercultuur. Dit belemmert niet alleen het leerproces, maar tast ook de sociale veiligheid binnen onze onderwijsinstelling aan.’