Het Nederlandse academisch jaar is het langste van alle EU-landen. Hoe kan een korter academisch jaar eruit zien, vroeg UKrant haar lezers vorige week. Een compilatie van de bijdragen die we kregen toegestuurd.
Bart Swinkels heeft als student bij de master Euroculture een langere zomervakantie meegemaakt en bij het University College (UCG) extra weekjes vrij tussendoor. Als ‘ervaringsdeskundige’ weet hij waarvoor hij zou kiezen: meer weken vrij tussendoor, zoals bij het UCG.
‘Dit was simpelweg fantastisch’, schrijft Swinkels. ‘Want een duidelijke verdeling van wanneer werken en wanneer klaar, en daadwerkelijk een weekje zonder knagende opdrachten in je achterhoofd – voor vakantie, familiebezoek, of gewoon even rust.’
Anders ging het bij zijn master Euroculture. Die begon in oktober en eindigde begin mei, waardoor hij een lange zomervakantie had. ‘Hoewel zo lang niets doen natuurlijk fantastisch is, maakt het ook ontzettend lui. En dan is het lastig om terug te komen in het ritme van dingen doen, laat staan focussen op studeren.’
Studieritme
Swinkels krijgt bijval van medestudent Maxim Schalkwijk (molecular life sciences): een extra lange zomervakantie is geen goed idee, vindt hij. Het overbruggen van zo’n periode zal er toe leiden dat de student uit het studieritme raakt en in september of oktober moeilijker terug is te krijgen in de collegebankjes.
Ook Schalkwijk heeft behoefte aan een week rust tussendoor, vooral in mei. ‘Rond deze periode had ik meer moeite om de laatste cursussen te voltooien. De herfstvakantie zou daarbovenop een fijne invoering zijn.’
Internationale student Leo Widodo (biologie) vraagt zich eveneens af of een langere zomervakantie de oplossing is, hoewel hem dat wel zou helpen om zijn familie in het buitenland langer te zien. Maar de voordelen ervan wegen niet op tegen de nadelen, denkt hij. ‘Het Nederlandse alternatief, herfst- en kerstvakantie, is misschien wel een betere oplossing.’
Kerstvakantie
Maar dan moet er wel iets veranderen, stelt student Anouk daar tegenover. Extra vrije weken zoals een voorjaarsvakantie en een herfstvakantie hebben geen zin als daarna meteen tentamens komen, zegt zij. ‘Zo zit ik vaak in de kerstvakantie te leren voor de tentamens in blok 2. Een beter alternatief is om na de tentamens een week vakantie te houden, zodat je echt even kan uitrusten en niet aan deadlines/toetsen hoeft te denken.’
Dat vindt ook student Ruben Wagenvoort (namens studentenpartij SOG in de universiteitsraad). ‘De enige vakantie is de kerstvakantie die twee weken duurt. Maar omdat daarna meteen tentamens zijn, ben je dan gewoonlijk aan het blokken. Studenten hebben geen kans om hun batterij op te laden; ze rennen van blok naar blok en proppen alle informatie maar zo snel mogelijk naar binnen om hun tentamens te halen.’
Minder hertentamens
Universitair docent Kristin McGee (letteren) heeft daar wel (deels) een oplossing voor. Ze pleit er al langer voor om hertentamens voor tweede- en derdejaars studenten te schrappen en herkansingen voor het eerste semester alleen in het eerste jaar te doen.
‘Het is bewezen dat herkansingen leiden tot uitstelgedrag en niet per se leiden tot betere resultaten in termen van slagingspercentages’, schrijft zij, ‘Als we een week tussen de blokken verkorten, kunnen we het studiejaar met een maand verkorten.’
Lange stage
PhD’er Jethro ziet een langere zomervakantie juist wel zitten; die had hij ook in Hongkong, waar hij eerder studeerde. Een lange zomervakantie geeft een student de mogelijkheid om een fulltime stage te doen, stelt hij. ‘Zo’n stage duurde drie of vier maanden, en dat is heel anders dan een parttime baantje en een geweldige mogelijkheid om ‘de echte wereld’ te leren kennen.’
Bijkomend voordeel, aldus Jethro: internationals kunnen dan ook meer tijd doorbrengen met hun familie.
Internationaal perspectief
Dat internationale perspectief is belangrijk, vindt Dirk-Jan Scheffers, adjunct-directeur life science and technology bij de Faculty of Science and Engineering (FSE). Als collega’s in het buitenland klaar zijn en aan het congresseizoen beginnen (‘Van belang om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen in het veld en ons werk met collega’s te delen’), geeft hij nog college of kijkt toetsen na.
Later beginnen en eerder eindigen dus, als het aan Scheffers ligt. Hij ziet ook heil in een verlengde kerstvakantie met een week. ‘Onze internationale medewerkers en studenten moeten vaak nog snel naar huis zien te komen op 23 of 24 december, als de vluchten (en andere reismogelijkheden) het duurst en het drukst bezet zijn. Een kerstvakantie van drie weken geeft iedereen voldoende tijd voor een wat meer ontspannen bezoek aan familie en vrienden, iets wat je met voorjaars- en herfstvakanties niet bereikt.’
Studielast
Over één ding is eigenlijk iedereen het eens. De werkdruk, of dat nu voor student, docent of onderzoeker is, los je niet op met wat extra vakanties als de studielast gelijk blijft. Het betekent immers dat iedereen hetzelfde moeten doen in minder tijd – wat is dan het voordeel?
Student Hristo Boyadzhiev zegt dat Nederlandse universiteiten tot de meest intensieve onderwijsinstituten behoren. Dat leidt niet tot kwaliteit, maar tot meer stress, minder tijd en pijnlijke keuzes tussen een sociaal leven en een academisch leven, stelt hij. ‘Vakanties voelen zelden als een werkelijke vrije periode; vaker ben je aan het proberen om je voor te bereiden op hertentamens of op een volgend studiejaar.’
Intensief blokonderwijs
Om profijt te hebben van een korter onderwijsjaar, moeten we daarom nadenken over een ‘rigoureus andere indeling van het onderwijs’, stelt Laurent Krook, docent psychologie en coördinator eLearning aan de Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen (GMW).
Een optie volgens Krook is intensief blokonderwijs, waarbij in drie of vier weken slechts één of hooguit twee vakken gegeven worden en er binnen dit onderwijsblok ook direct getoetst wordt. Het onderwijs is dan weliswaar intensiever, zo realiseert hij zich, er komt ook ruimte vrij.
Echte investeringen
Dit model, zet hij er als kanttekening bij, kan alleen succesvol zijn met ‘echte investeringen in het onderwijs, geen reparaties’. Krook: ‘Investeringen niet alleen in termen van geld, maar ook in faciliteiten, aandacht, expertise, tijd en vooral in mensen.’
Ook Ruben Wagenvoort wijst er op dat het onderwijssysteem aan de Nederlandse uni’s anders gestructureerd moet worden, naar een model zoals bijvoorbeeld Groot-Brittannië kent; daar hanteren de uni’s twee tentamenperiodes (in plaats van vier), waardoor elke tentamenperiode langer duurt.
‘Daardoor is het mogelijk dat een blok niet meer in zeven weken wordt gepropt en komt er ruimte voor een pauze tussen de tentamens en de start van het nieuwe semester.’
SAMENGESTELD DOOR ROB SIEBELINK