Cabaretier Micha Wertheim zou later dit jaar optreden in Usva. Maar nu het toneelstuk ‘Wachten op Godot’ door dezelfde Usva is geschrapt, blijft hij weg. ‘Waar Beckett niet welkom is, heb ik niets te zoeken’, schrijft hij in een ingezonden brief.
Dit weekeinde bereikte mij het bericht dat Usva een uitvoering van Wachten op Godot heeft afgelast omdat bij de audities voor de rollen alleen mannen waren uitgenodigd. Een beslissing die voortkwam uit de nadrukkelijke wens van Samuel Beckett dat alle regieaanwijzingen in zijn stukken letterlijk worden overgenomen.
De principiële beslissing van het Usva-bestuur zorgt er voor dat Groningse studenten een van de mooiste stukken die ik ooit zag, niet te zien zullen krijgen. De makers die al heel ver zijn, moeten nu op zoek naar een ander podium. Zonde! Want Wachten op Godot is een even hilarisch als aangrijpend toneelstuk dat grote invloed heeft gehad op vrijwel alle theatermakers die ik bewonder.
Zelf zag ik als student in Maastricht een studentenuitvoering van ‘Godot’ die ik nooit zal vergeten. Ik durf zonder aarzelen te stellen dat die kleinschalige productie grote invloed heeft gehad op mijn leven als mens en als theatermaker.
‘Wachten op Godot’ heeft grote invloed gehad op vrijwel alle theatermakers die ik bewonder
Hoe meer stukken van Beckett ik zag, hoe groter mijn bewondering voor de betoverende manier waarop hij ons naar de wereld laat kijken. Wie zich een beetje in de geschiedenis van het theater heeft verdiept, begrijpt hoe belangrijk de Ierse schrijver is geweest voor al het theater dat na hem kwam.
Waarom Beckett niet wilde dat regisseurs en acteurs een loopje namen met de strikte regieopdrachten die hij in zijn stukken schreef, is ongetwijfeld goed voor een interessant essay en een lang debat. Er zijn bibliotheken over volgeschreven.
Natuurlijk kan het stuk van Beckett theoretisch gespeeld worden door vrouwen. Sterker nog, in de versie die ik dertig jaar geleden zag, speelden vrouwen een rol. Maar dat was tegen de wens van Beckett, in een tijd dat het gemakkelijker was om te voorkomen dat rechthebbenden er achter kwamen wat er met het stuk was gebeurd.
Maar de discussie over de vraag waarom en wanneer Beckett tot zijn beslissing kwam om bepaalde rollen aan vrouwen toe te schrijven en andere aan mannen, zal nooit zo intrigerend, waardevol en troostend zijn als het bijwonen van een van zijn prachtige toneelstukken.
Het is te hopen dat het bestuur van Usva tot het inzicht komt dat haar rigide houding meer vernietigt dan het oplevert
Een grote wandschildering aan de muur van Usva herinnert bezoekers er al sinds jaar en dag aan dat al het theater dat daar te zien is, rust op de schouders van eerdere makers. Makers die allemaal hun gebreken, beperkingen en eigenaardigheden hadden. Die leefden in een tijd die net als de onze verre van perfect was.
Ongerijmdheden die nota bene de reden zijn dat we behoefte hebben aan literatuur, poëzie en theater. Makers die stuk voor stuk op de schouders van Beckett staan, die als geen ander begreep hoe absurd de wereld is waarmee wij het moeten doen.
Daarom is het te hopen dat het bestuur van Usva snel tot het inzicht komt dat haar rigide principiële houding meer vernietigt dan het oplevert. Dat het een ontkenning is van dat wat kunst noodzakelijk maakt.
Tot die tijd kan ik niet anders dan zelf even principieel zijn. Dit najaar zou ik optreden in het prachtige kleine theatertje. Ik had mij zeer verheugd op die avond in mijn dierbare geboortestad. Maar waar Beckett niet welkom is, heb ik niets te zoeken.
Tot die tijd wacht ik op het moment dat Usva en de universiteit van wie ze afhankelijk is, inzien dat ze zich jammerlijk hebben vergist. Want dat is het fijne van vergissingen; je kan ze gewoon ongedaan maken.
Micha Wertheim is cabaretier, publicist en radiomaker
Wat raar dan vrouwen per se ook een mannenrol moeten kunnen vertolken in dat stuk. Moeten die vrouwen dan verkleed als man in een mannenrol?? Of moet de rol worden herschreven naar een vrouw??
Ze doen net of vrouwen geen toneel mogen spelen, wat pertinent onwaar is. Er zullen ook stukken zijn die alleen door vrouwelijke acteurs gedaan mogen worden, of door donkere acteurs als het gaat over bepaalde onderwerpen. Etc etc. Wat is daar nu weer erg aan??
Dit is doorgeslagen woke gedoe.
rol moeten kunnen vertolken in dat stuk. Moeten die vrouwen dan verkleed als man in een mannenrol??
Ze doen net of vrouwen geen toneel mogen spelen, wat pertinent onwaar is. Er zullen ook stukken zijn die alleen door vrouwelijke acteurs gedaan mogen worden, of door donkere acteurs als het gaat over bepaalde onderwerpen. Etc etc. Wat is daar nu weer erg aan??
Dit is gewoon censuur, de kunstenaar heeft bepaald en daar blijf je met je tengels van af..We slaan helemaal door met zijn allen..
Wat een goede brief van Wertheim! En wat jammer dat hij nu niet naar de Usva komt. Ik ben voor gelijke behandeling van alle mensen (man/vrouw/X), maar dat betekent mijn inziens niet dat je geen toneelstuk zou mogen maken waarvoor alleen mannen auditie kunnen doen. Dat zou problematisch zijn als vrouwen daardoor geen toneel zouden kunnen spelen, maar dat is niet het geval, er zijn genoeg andere (namelijk alle andere) toneelproducties waar ze wel auditie voor kunnen doen. Ik kan me ook heel goed voorstellen dat er een toneelstuk is waar alleen vrouwen auditie voor kunnen doen (de vagina-monologen bijvoorbeeld). Lijkt me ook geen probleem. Of alleen transgenders (als het over transgenders gaat bijvoorbeeld).
Ik ben helemaal van overtuigt dat bij deze beslissing ook mensen betrokken waren, welke van harte overtuigd zijn dat ze hiermee iets goeds doen. Wat ze zich helaas niet realiseren is dat ze een van de gevaarlijkste ideologies van deze tijd hebben geholpen te implementeren.
En helaas overal waar cultuurmarxisme wordt toegepast gaan dingen grondig stuk. Verschillen zijn nodig en elke kruistocht tegen welke dichotomie dan ook zal uiteindelijk tot verwoesting leiden.
Als één van de vijf mannen zich als transgender ïdentificeerd, dan is het probleem toch opgelost?
Misschien als een of twee van deze mensen met penis zich als vrouw identificeert, dat het probleem is opgelost…
Micha wil ook even relevant doen
Dat heeft natuurlijk niets te maken met relevant willen doen. Dat gaat over een kunstenaar die op rustige wijze en volkomen terecht opkomt voor een van de grote stukken in de toneelliteratuur. Een stuk waarbij de schrijver eisen stelde aan de opvoeringspraktijk. Eisen die in de ogen van deze anonieme mopperaar misschien absurd zijn, maar dat is nou net eventjes helemaal niet relevant.
Verder kan Micha Wertheim natuurlijk net als anonieme student en anonieme collega2 een mening hebben over dit idiote besluit van het USVA-bestuur en die mening ook kenbaar maken. Hij koos voor de vorm van een ingezonden brief en de reactie van Ukrant vond die reactie belangwekkend, prikkelend etc. genoeg om hem een podium te geven. Dat is dus een keuze van de redactie. Micha kiest ervoor niet op te treden bij de USVA? Prima toch? Zijn keuze en dat heeft helemaal niets te maken met relevant willen doen. Wat betekent dat trouwens in dit verband?
Het is juist de USVA die even relevant wil doen.
En hij is het ook. Mensen met een ruggengraat, hebben we meer van nodig
sterke inhoudelijke reactie, anonieme student. Ik hoop dat je in je papers iets meer niveau laat zien.
Helemaal mee eens
Mooi en belangrijk stuk.
Hoe goed de bedoelingen van de USVA ook zijn, dit is een perfect voorbeeld van dom beleid voeren op basis van angst voor de publieke opinie. Theater is per definitie een vrije wereld waarin men zich kan uiten hoe zij willen. Theater is ook per definitie een wereld die direct wordt beoordeeld door het publiek, iets wat niet goed wordt ontvangen zal dus ook niet overleven. Beckett heeft zijn eigen vrijheid genomen en zoals in het stuk is vermeld nadrukkelijk gevraagd om alle regie-aanwijzingen in zijn stukken letterlijk over te nemen.
Het is goed dat er kritisch wordt gekeken naar zaken die betrekking hebben tot gelijkheid, het is tegenwoordig helaas nog te vaak ongelijk De vraag is wel of gelijkheid in de weg moet staan aan vrijheid. Zelfs in onze wet hebben we een uitzondering op deze gelijkheid met betrekking tot bepaalde beroepen. Zie artikel 5 lid 2 van de Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen. Deze specifieke bepaling uit de wet bestaat voor beroepen zoals die bij het Koprs Mariniers, in de persoonlijke verzorging, modellenwerk of rollen als ACTEUR. Deze wet is niet bedoelt om gelijkheid tegen te gaan, maar laat gelijkheid wel wijken voor integriteit of fysiek kwalificatie.
Nu is de vraag of in dit geval vrijheid moet wijken voor gelijkheid. In mijn ogen is aan de hand van de zojuist genoemde wettelijke bepaling te beargumenteren dat het USVA bestuur hier fout zit. Ze hebben met deze actie de vrijheid in de wereld van theater beperkt in plaats van in stand gehouden of verbreed. Dit hebben zij gedaan zonder zwaarwegende reden, integendeel, met een karig onderbouwde zelfbeschermingsregel.
Ik hoop dat ze inderdaad hun fout inzien. Laten we USVA daar dan ook vooral de ruimte voor geven. Leren van fouten is iets wat complimenten verdiend, in plaats van een tweede veroordeling.
Aanpassing laatste zin: Verdient*
USVA heeft niets fout gedaan, maar gaat niet mee in de vrijheid (?) om mensen buiten te sluiten. Het diversiteitsbeleid is juist bedoelt om zoveel mogelijk studenten een kans te geven. Er worden maar een paar toneelstukken per jaar opgevoerd en dan kan het niet zo zijn dat er bij voorbaat al mensen worden uitgesloten van deelname.
Je verwoordt het echt prachtig, helemaal mee eens.
Je verwoordt het goed maar dat is jou mening. Ik zou hier het volgende aan toe willen voegen:
Ik denk niet dat het diversiteitsbeleid zodanig moet worden uitgelegd of geinterpreteerd dat gelijkheid of vrijheid in het geding is of komt.
De auteur was duidelijk in zijn eisen t.a.v. de bemensing en uitvoering van het stuk, dat dit in het huidige tijdsbeeld niet zou kunnen of niet in lijn is met het diversiteitsbeleid is ook een mening en getuigt niet van respect voor de vrijheid van meningsuiting van diezelfde auteur. Ben je het daar niet mee eens, dat mag natuurlijk, maar dan moet je je zelf wel afvragen wie jij bent om de vrijheid van meningsuiting van een ander ter discussie te stellen, gevaarlijk lijkt mij, maar dat is slechts mijn mening.
Er is in een dergelijk geval altijd een keuze om een stuk wel of niet door te laten gaan maar gooi dit dan niet direct op diversiteit, alleen omdat het er op lijkt, want wat als een stuk als te controversieel en/of te schokkend wordt ervaren (wat dan ‘te’ is mag je dankzij je vrijheid van meningsuiting zelf bepalen).
Laten we waken voor het moment, ik vraag me echter af of dit al niet veel te laat is (maar dat is wederom mijn mening), dat het de trend is/wordt dat de mening van de/een minderheid bepalend is/wordt voor de meerderheid.
Vraag jezelf vooral af ‘zou ik het stuk gaan zien wetende dat er alleen mannen mee mogen doen van de auteur’ dan kun je mening hierover vormen en delen maar ook in alle vrijheid kiezen wat je dan gaat doen, maar helaas is die keuze hier voor iedereen reeds gemaakt en is onze vrijheid in het geding.
een paar per jaar, dus niet één per jaar waar alleen mannelijke studenten aan mee mogen doen. Irrelevante opmerking van wederom een anonieme student dus
Ugh, cringe. Wil nog even een duit in het zakje doen? Of vooral wat aandacht op hemzelf vestigen? Het gaat niet over jou Micha.
Nee, het gaat om het idiote virtue signalling van de USVA wat heel terecht wordt aangestipt door Micha.