Columnist Gerrit Breeuwsma moet er soms verdraaid lang op wachten voor hij gelijk krijgt. En dan nog is hij vaak die enige die het ziet. Zoals over de tenure track.
Net als eertijds W.F. Hermans denk ik ook weleens dat ik altijd – nou vooruit, meestal – gelijk heb. Alleen moet ik er soms verdraaid lang op wachten voor ik het krijg en dan nog ben ik vaak de enige die het ziet.
Je moet er trouwens mee oppassen, met al dat gelijk hebben, want je wordt er niet per se een aardig(er) mens van. Zo naar als Hermans zijn natuurlijk maar weinig gelijkhebbers, ik kan daar ook bij lange na niet aan tippen, maar irritant zijn ze toch vrijwel altijd.
Al zie ik dat bij medegelijkhebbers – met wie ik het trouwens zelden eens ben – beter dan bij mezelf. Vaak zit er dan ook niet veel anders op dan je er in stilte over te verkneukelen als je weer eens gelijk hebt gekregen.
Gelukkig zijn gelijkhebbers in de kern solitaire types die misschien nog wel het beste floreren in een situatie waarin zij weer eens gelijk hebben, maar niemand dat doorheeft.
Zo had ik onlangs weer eens een ik-heb-altijd-gelijkervaring toen tijdens een vakgroepsvergadering de afbouw van de tenure track bij de Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen aan de orde kwam.
Vaak zit je je er in stilte over te verkneukelen als je weer eens gelijk hebt gekregen
Een tenure track staat voor ‘een spoor naar een vaste aanstelling’, waarin in een gefaseerd loopbaantraject – vaak periodes van vijf jaar – prestatieafspraken worden gemaakt, om dan bij het beoogde doel van een bevordering en uiteindelijk een hoogleraarschap uit te komen.
Zo’n vijftien à twintig jaar geleden werd het mode aan de universiteit, waarbij het werd gezien als de beste manier om ‘talentvolle onderzoekers’ aan de universiteit te binden. Onderzoekers en universiteit gingen zo een wederzijdse verplichting aan waarin de onderzoeker de prestaties leverde en de universiteit het vooruitzicht bood van een hoogleraarschap.
Iedereen blij. Tenminste iedereen in de tenure track.
Het leek mij echter stug dat dit ooit zou werken. De eisen die werden gesteld aan een succesvolle tenure waren hoog en soms onrealistisch. Zo moest er subsidie worden binnengehaald, maar iedereen weet dat het nooit lukt om iedereen van subsidies te voorzien. Daarvoor is er domweg geen onderzoeksgeld genoeg.
Het maakt collega’s bovendien tot elkaars concurrenten (om die te kleine ruif met geld) en je mag je afvragen of dat effectief is voor een goed functionerende vakgroep, de werksfeer, enzovoort. Bovendien vroeg ik me af wie er op den duur al die hoogleraren zou gaan betalen.
Je stelt in een voetbalelftal toch ook niet elf spitsen op omdat die het vaakst scoren?
Het is verder nog maar de vraag of een vakgroep uitsluitend zou moeten streven naar het hoogleraarschap van haar leden. De tenure track wordt gezien als een springplank voor het binnenhalen van getalenteerde onderzoekers, heette het. Zeg maar de best scorende onderzoekers. Maar je stelt in een voetbalelftal toch ook niet elf spitsen op omdat die het vaakst scoren?
Op een bepaald moment was ik dus lid van een vakgroep waarin naast de hoogleraar iedereen in de tenure track zat. In het ideale geval zou onze groep uiteindelijk bestaan uit zes hoogleraren en één enkele UD. Zes spitsen en ik op doel, daar kwam het op neer.
Gekscherend heb ik me weleens afgevraagd hoe ze op termijn met zijn zessen leiding aan me dachten te geven.
Ach ja, leidinggevende. Bij dat woord schiet ik altijd even in de lach en denk ik onwillekeurig aan een loodgieter.
Maar goed, ik zal het niet meer meemaken. Het systeem van de tenure track wordt afgebouwd. Het spoor naar de vaste aanstelling blijkt uiteindelijk dood te lopen, de tussenstations opgeheven en de conducteur overweegt aan de noodrem te trekken, maar aarzelt want hij is bang voor de reactie van de reizigers.
Tja, ik heb weer eens gelijk gekregen, maar dat voelde u al aankomen.
GERRIT BREEUWSMA