Ik had slechts 499 woorden gebruikt, terwijl de limiet op 500 stond. Dus hier was ik inderdaad in gebreke gebleven.
Dit was niet de eerste afwijzing van een beursaanvraag die ik heb gekregen. Naast afwijzingen voor beurzen, heb ik ook een aardig archief met afgewezen artikelen en afwijzingen naar aanleiding van sollicitaties.
De mooiste afwijzing was die voor een postdoc-positie in Gent, niet alleen omdat ik die pas twee jaar (!) na de sollicitatie ontving, maar vooral omdat deze ondertekend was door Albert II, toenmalig Koning der Belgen. (Het was slechts een gestempelde handtekening, en zijne koninklijke hoogheid heeft die brief nooit onder ogen gehad, maar toch.)
Sinds ik midden jaren ’80 een briefkaart van Donald Duck had ontvangen, had ik geen post meer van dergelijke bekendheden gekregen.
Als je mijn CV bekijkt, zal je al die afwijzingen niet zien. Daar staan de beurzen op die ik wel binnengehaald heb, de papers die ik wel gepubliceerd heb (en dat commentaar in Nature staat in vetgedrukte inkt) en de andere successen. En zo doet elke wetenschapper dat en wordt een imposant beeld geschetst van de geweldige wetenschappelijke prestaties die we hier in Groningen behalen.
Dat beeld is nuttig: er is niks mis met laten zien dat er niks boven Groningen gaat. Maar het heeft ook een keerzijde: als je alleen de successen benadrukt, geef je een vertekend beeld. Als je om je heen alleen maar wetenschappers ziet die hun successen delen, kan je geneigd zijn te denken dat een mislukking jouw schuld is, terwijl het vaak genoeg gewoon komt door een slecht lezende reviewer of een andere vorm van pech.
Om dat beeld te doorbreken, hebben meerdere (top)wetenschappers de afgelopen jaren hun ‘CV of failures’ gepubliceerd. Hierin sommen ze op welke beurzen ze niet hebben gehad, voor welke banen ze zijn afgewezen en bij welke studieprogramma’s ze niet zijn toegelaten. Stuk voor stuk indrukwekkende lijstjes afwijzingen, die duidelijk maken dat niet alleen succes, maar ook mislukking een integraal onderdeel van de wetenschap is.
Stap 1 is duidelijk maken dat afwijzingen erbij horen, stap 2 is tips geven over hoe hier mee om te gaan. Veronika Cheplygina, een universitair docent uit Eindhoven, houdt op haar blog de interviewreeks How I Fail bij.
Hierin komen wetenschappers aan het woord die vertellen hoe zij omgaan met die onvermijdelijke afwijzingen. Het is bekend dat frustraties op de werkvoer een van de grootste oorzaken van werkstress zijn en niks is zo frustrerend als een (slecht gemotiveerde) afwijzing. Ik kan iedereen deze interviewreeks aanraden, al was het maar vanwege de stressverlagende werking.
Elk nadeel heeft zijn voordeel. Nu ik de komende maanden geen voorstel hoef uit te werken, heb ik in ieder geval tijd om die interviews opnieuw te lezen.