Zit er toekomst in flexstuderen?

Collegegeld; de financiële knoop in de maag van iedere student. Vooral voor actievelingen die hun studie wensen te combineren met extracurriculaire bezigheden kan het een aardige strop zijn. In Groningen gaan daarom ook stemmen op voor flexstuderen.

Bij flexstuderen betaal je alleen collegegeld voor de vakken die je wilt volgen; 39,48 euro per studiepunt (EC). Je kunt ook vakken van verschillende opleidingen volgenDe RUG kan zich van 1 januari tot 1 maart 2019 aansluiten bij de proef. Vanaf september 2019 zouden dan de eerste Groningse studenten kunnen beginnen met een flexstudie.

Volgens Nard Willemse, lijsttrekker van studentenpartij De Vrije Student in de universiteitsraad van de RUG is er in er in Groningen veel vraag naar flexstuderen. ‘De hele maatschappij is aan het flexibiliseren. Het is een tegemoetkoming aan het drukke leven, zodat er tijd overblijft om andere dingen te ontdekken.’

Eén van de studenten die al aan de proef heeft meegedaan is Simon Tol, student Finance, Tax and Advice aan Windesheim in Zwolle. Voor hem kwam het flexstuderen als geroepen.

Tijd over

‘Mijn bestuursjaar liep een maand uit’, vertelt Tol, ‘maar ik moest ook starten met een stage. Dat ging niet samen. Mijn stage moest een halfjaar later. Ik koos voor flexstuderen zodat ik alleen voor het tweede semester hoefde te betalen.’

Tol is erg te spreken over het idee om je studie zelf in te richten. ‘Ik heb ervoor gekozen vanwege een bestuursjaar, maar ik ken ook studenten die tijd over willen houden voor een baantje of voor mantelzorg.’

Een fulltime bestuursbaan is een aanslag op je studie.

‘De enige voorwaarde om mee te doen’, legt Tol uit, ‘is het opstellen van een voortgangsplan. Dit doe je voordat het collegejaar begint. Daarin zeg je wanneer je welke vakken wil volgen. Je stelt als het ware een contract op met de universiteit.’

Bestuur

Zijn medebestuursleden studeerden op plekken waar geen proef met flexstuderen was. Dat zouden ze wel hebben gedaan als dat werd aangeboden, weet Tol. ‘Een fulltime bestuursbaan is een aanslag op je studie.’

Dit blijkt ook uit een tussenevaluatie van het experiment aan de Universiteit van Amsterdam. Achttien procent van de studenten gaf aan te willen stoppen door drukte met bestuurstaken.

De afgelopen jaren zag hij altijd wel bestuursleden die dachten nog wat vakken erbij te kunnen doen. ‘Die kwamen vrijwel altijd bedrogen uit. Tentamens belanden vaak op de achtergrond als er iets belangrijks tussendoor komt. De studie staat op nummer twee.’

Beperkend

Onbewust maken bestuursleden toch al een keuze welke vakken ze even laten liggen om die later weer in te halen, zegt Tol. ‘In de reguliere situatie betalen ze daar meer dan tweeduizend euro voor. Met flexstuderen wordt dat een stuk voordeliger. En de vakinhoud verandert niet, alleen de volgorde waarin de vakken gedaan worden.’

Nadelen zijn er ook, vertelt Tol. ‘Wat ik zelf vrij lastig vond, was dat ik aan het begin van het jaar al moest bepalen voor welke vakken ik mij wel en niet moest inschrijven. Ik had besloten om naast mijn stage nog twee vakken te doen. Ik kwam er in januari achter dat de stage een stuk zwaarder was dan verwacht, maar toen kon ik me niet meer uitschrijven voor die vakken.’

‘Aan de andere kant’, zegt Tol, ‘kan ik me goed voorstellen dat er studenten zijn die juist tijd overhouden en die kunnen zich niet tussentijds inschrijven voor nieuwe vakken.’ Op die manier werkt het flexstuderen beperkend, vindt hij.

Tekort

Flexstuderen stelt de student niet alleen in staat om tijd vrij te maken voor andere werkzaamheden. Het moet studeren ook financieel aantrekkelijker maken. Er komt een vast bedrag per studiepunt, wat een zestigste is van het totale collegegeld. Hier komt een toeslag van vijftien procent bovenop. In 2017 kostte één studiepunt 38,45 euro.

Bij verpleegkunde oefen je toch ook eerst op een sinaasappel en dan pas op een mens?

Bovendien laat de manier waarop een studie is opgebouwd niet altijd toe dat je enkele vakken volgt, en andere laat schieten. Tol: ‘Ik ken mensen die wel wilden flexstuderen, maar de vakvolgorde van hun opleiding liet dat eigenlijk niet echt toe.’

‘Wat ik veel heb gehoord zijn studenten die een derdejaars vak eerder doen dan een tweedejaars vak, en dan in de war komen met theoretische voorkennis.’ Dit heeft gevolgen voor de inkomsten van universiteiten en hogescholen. Het tekort wordt begroot op een half tot ruim één miljoen euro.

Sinaasappel

Tanja Derksen, projectcoördinator onderwijsinnovatie bij de Hogeschool Utrecht, beaamt dat. ‘Studenten moeten er goed over nadenken,’ zegt ze. ‘Bij verpleegkunde oefen je toch ook eerst op een sinaasappel en dan pas op een mens, en niet andersom?’

In Groningen loopt De Vrije Student warm voor het experiment, maar de rest van de universitaire medezeggenschap is niet onverdeeld enthousiast.

Fractievoorzitter Younes Moustaghfir van Lijst Calimero: ‘Het is een oplossing voor studenten die naast hun studie topsporter zijn, of een bestuursjaar doen, maar het is nog maar de vraag of dat opweegt tegen de administratieve lasten en de onzekerheid van wat bepaalde studenten gaan doen.’

All you can eat

Ook Gijs Verhoeff, fractievoorzitter van Studentenorganisatie Groningen, twijfelt. Hij ziet een probleem ontstaan bij studenten die méér punten willen halen. ‘Zij moeten nu meer betalen. Wij willen het plan van harte steunen, zolang de student op jaarbasis niet duurder uit is dan het wettelijk collegegeld. En volgens mij is dat nu nog niet het geval.’

Nicolai Petkov, voorzitter van de Wetenschapsfractie in de universiteitsraad, waarschuwt dat het flexstuderen beperkend kan zijn. ‘Vooral als ze aan het begin van het jaar alle vakken moeten uitkiezen. Het huidige systeem geeft studenten juist ongelimiteerde toegang tot alle cursussen. Dat is een soort all-you-can-eat.’

Engels