Laatst verschenen in de Universiteitskrant foto’s van studentenverenigingen waarop de ontgroening van nieuwe leden wordt getoond. Onthutsend genoeg bleken deze foto’s niet gelekt, maar gewoon in de almanakken van die verenigingen zelf afgedrukt, wat alleen maar kan betekenen dat die verenigingen de ontgroeningen normaal vinden en er trots op zijn. De foto’s bevestigen de verslagen die ons over andere recente ontgroeningspraktijken ter ore kwamen.
Volgens Van Dale is ontgroenen het ‘inwijden in een groep door te kleineren’. Deze praktijk is weerzinwekkend. Studenten die het ontgroenen verdedigen, prijzen het altijd in balsemende termen: ‘Het gaat om een initiatieritueel.’ En: ‘Het hoort erbij.’ Hun argumenten zijn onhoudbaar. Laat ons ze een voor een bekijken:
- Het is nu eenmaal traditie. Dit is het oude, foute argument: wat is, is goed. Het is niet omdat iets lang bestaat, dat het goed is. Ook slavernij was eeuwenlang traditie.
- Wij werden destijds ontgroend en nu zijn onze opvolgers aan de beurt. Er bestaat geen Wet van de Eeuwige Ontgroening. Doorbreek de cyclus.
- Studenten die ontgroenen kunnen er op elk moment mee kappen. Heel misschien. Maar de groepsdwang is vaak te groot.
- Het personeel weet niet wat ontgroenen is. Een andere misvatting: je moet iets zelf hebben meegemaakt om erover te mogen oordelen. Maar het is niet omdat wij zelf nooit een ontgroening meemaakten, dat we ons door gesprekken en foto’s geen precies beeld ervan kunnen vormen. Zo mysterieus is het allemaal niet.
- Studenten zijn pas écht studenten als ze ontgroend zijn. Een typisch geval van categorieverwarring. Studenten zijn namelijk pas échte studenten als ze studeren.
- Als fatsoensrakkers en moraalridders ontkennen jullie de autonomie van studenten: ze laten zich uit vrije wil ontgroenen. Dit valt sterk te betwijfelen. Ontgroening is vaak een verplichte voorwaarde voor het lidmaatschap van een studentenvereniging. Maar dat is ons punt niet: wij denken dat ook deelname uit vrije wil laakbaar is. In de roemruchte zaak-Wackenheim vocht een dwerg, die zich voor geld zo ver en zo hoog mogelijk liet werpen, de beslissing van twee Franse gemeenten aan om het dwergwerpen te verbieden. Wackenheim betoogde dat het zijn inkomen was. Zowel de Franse Raad van State, het Europees Hof voor de Rechten van de Mens als het VN-Mensenrechtencomité stelde hem in het ongelijk, omdat de menselijke waardigheid in het geding was. En dát is ook de crux van het ontgroenen: het tast de menselijke waardigheid aan. Dat men zich uit vrije wil aan ontgroenen zou onderwerpen (wat we dus betwijfelen), doet daar niets aan af.
Valse romantiek
Studenten zien zich graag als de toekomstige elite van de maatschappij. Wij moeten er niet aan dénken dat zij de machtsmechanismen die ze in hun ontgroeningstijd leerden te hanteren, later als succesvolle professionals op hun ondergeschikten loslaten. Hoe kan het vernederen van studenten in hemelsnaam opgevat worden als voorwaarde voor hun opbloeien? Het aantal door ontgroening getraumatiseerde studenten is geen verwaarloosbaar bijproduct van deze praktijk. Het valt ons ook steeds weer op dat studenten tijdens hun studententijd verzwijgen wat er tijdens de ontgroening met hen is voorgevallen. Soms komt een bekentenis jaren later. Wég met de valse romantiek van het ontgroenen, wég met de verkeerd begrepen heroïek. De menselijke waardigheid is in het geding.
Jarenlang was het standpunt van de Personeelsfractie: ‘Ontgroen met fatsoen.’ Thans zien we met lede ogen aan dat dit eigenlijk onmogelijk is: ontgroenen − in de betekenis van Van Dale − kán niet met fatsoen. Ontgroenen is een pervers mechanisme dat niet op de universiteit thuishoort – en nergens thuishoort. Stop de ontgroening.
Aan alle studenten vragen we: wordt geen lid van studentenverenigingen die ontgroenen; zegt uw lidmaatschap op van studentenverenigingen die wel ontgroenen; laat hun weten dat dit de reden is. Aan de universiteitsraad vragen we: kort studentenverenigingen die ontgroenen. Aan het College van Bestuur vragen we: spreekt u categorisch uit tegen ontgroening; vraagt andere Colleges van Bestuur hetzelfde te doen. Laat ontgroeners het schaamrood krijgen. Basta!
Antoon De Baets, Bart Beijer, Gert Jan Bokdam zijn lid van de Personeelsfractie in de universiteitsraad