Elke dag vraagt de redactie van UKrant zich af: waar schrijven we over, waarom schrijven we erover en hoe? Een kijkje achter de schermen en als nodig een hand in eigen boezem.
Woensdag publiceerde UKrant het eerste deel van een tweeluik (woensdag 30 januari volgt deel 2) over seksueel grensoverschrijdend gedrag onder studenten in Groningen. De basis was een grote enquête die we hebben uitgezet, waarop bijna zeshonderd studenten reageerden.
De resultaten zijn nogal schokkend: vier van de tien studenten die de vragenlijst invulden, heeft zijn eigen MeToo-verhaal. Vaak gaat het om zaken als ongewenste aanraking, seksueel getinte opmerkingen of opdringerige versierpogingen, maar ook stalking, bedreiging en verkrachting komen meermalen voorbij.
Over de productie (daar is zo’n drie maanden aan gewerkt) hebben we inhoudelijk vooral lof gekregen, waarvoor dank. Maar niet iedereen was blij met de manier waarop wij het onderwerp hebben gebracht. De bijbehorende illustratie (een decolleté met een graaiende hand) is smakeloos en de kop (‘Verkracht in je eigen bed’) erg pijnlijk, zo luidde de kritiek, zeker voor hen die zoiets is overkomen.
‘Het voedt de angst die veel vrouwen hebben: dat ze eigenlijk nergens helemaal veilig zijn’, reageerde iemand. Een ander: ‘Ik waardeer het niet om een mail in mijn inbox te krijgen met als onderwerp “Verkracht in je eigen bed”. Graag in de toekomst enige terughoudendheid.’
Het leidde ook op de redactie tot discussie. Zijn we te kort door de bocht gegaan? Was enige terughoudendheid, juist vanwege het gevoelige onderwerp, op zijn plaats geweest? Was de presentatie, taalgebruik en illustratie, te heftig en/of niet-passend?
Over de illustratie is de redactie verdeeld. Enkele redacteuren onderschrijven bij nader inzien de kritiek. Wat betreft de kop: We begrijpen dat die bij een deel van onze lezers hard is aangekomen. Toch staat de redactie daar nog steeds achter. We wilden de dingen laten zien zoals ze zijn, in al hun heftigheid. We wilden luid en duidelijk benoemen wat er aan de hand is, wat er speelt, zonder het Groot Synoniemenwoordboek ter hand te nemen.
UKrant-nieuwscoördinator Thereza Langeler, die de enquête opzette en ook het verhaal schreef, omschrijft het als volgt: ‘We wilden wegblijven van omfloerste, ‘lege’ eufemismen, omdat die vaak verhullen hoe heftig een onderwerp is. ‘MeToo’ of ‘Een MeTootje’ is niet zomaar iets modieus om te zeggen. Het gaat over verschrikkelijke dingen die mensen elkaar aandoen. Het was de bedoeling om lezers daar meteen bij het begin van het verhaal al van te doordringen.’
Er was nog de suggestie om voortaan bij heftige onderwerpen een soort van ‘leeswaarschuwing’ te plaatsen, zoals het NOS-Journaal soms doet (‘De volgende reportage bevat schokkende beelden’). Dan kan de kijker wegzappen, het geluid uitzetten of het hoofd afwenden als hij niet wil kijken. Het is een sympathiek idee, maar nogal lastig uitvoerbaar bij een geschreven verhaal.
Ten slotte nog over de opzet van het onderzoek, waarover de redactie ook enkele vragen en kritische opmerkingen kreeg.
In het verhaal (kader onderaan) melden wij dat het niet om een representatieve steekproef gaat. We trekken dan ook niet de conclusie dat vier van de tien studenten vervelende ervaringen hebben (gehad), maar dat vier van de tien studenten die de vragenlijst hebben ingevuld die hebben (gehad).
Zijn de cijfers dan onbetrouwbaar want te hoog (overrapportage) of te laag (onderrapportage)? We hebben ze gepresenteerd zoals ze zijn, niets meer en niets minder en spreken voor zich. De uitkomsten van de enquête zijn voorafgaande aan publicatie voorgelegd aan een statisticus, met als doel om die goed te kunnen duiden.
Rob Siebelink, hoofdredacteur UKrant