Medische zorg krijgen in Nederland is al lastig genoeg voor internationale studenten, zegt de Hongaarse Balázs Markos. Maar als je gehandicapt of chronisch ziek bent, zoals hij, is het volkomen onmogelijk.
Vorige week schreef Andra Buciu een opiniestuk over hoe lastig het is voor internationale studenten om hun weg te vinden in het Nederlandse zorgstelsel. Ik herken de situatie die ze beschrijft volkomen. Laat me daar nog twee andere aspecten aan toevoegen: chronische ziekte en invaliditeit.
Ik heb mijn masterscriptie voor mijn studie international human rights law geschreven over het recht op gezondheid van gehandicapte en chronisch zieke studenten in de Europese Unie en kan dit zowel vanuit een academisch als een persoonlijk oogpunt iets zeggen over dit onderwerp.
Ik ben een EU-student; Ik studeer in Groningen sinds 2018. Tot nu toe heb ik nog geen werk gehad in Nederland. Ik heb een permanente handicap waardoor ik in een rolstoel zit. Daarnaast heb ik astma en allergieën, die medicatie en behandeling vereisen.
Volgens de Nederlandse wet kunnen internationale studenten geen Nederlandse zorgverzekering afsluiten. Voor EU-studenten is een Europese zorgverzekeringspas (EHIC) daarom de enige optie.
Als je een been breekt krijg je een spoedbehandeling, maar wat als je wekelijks fysiotherapie nodig hebt?
Zo’n pas kun je aanvragen bij een zorgverzekeraar in je eigen land en dan zouden de kosten van alle noodzakelijke medische zorg tijdens een tijdelijk verblijf in een ander EU-land gedekt moeten zijn. Dat klinkt geweldig, alleen definieert de Europese wet niet wat het begrip ‘noodzakelijk zorg’ inhoudt, noch wat een ‘tijdelijk verblijf’ is.
Sommige voorbeelden zijn heel duidelijk: als een Nederlandse bijvoorbeeld haar been breekt tijdens een weekje vakantie in Spanje, kan ze natuurlijk voor spoedzorg terecht in een Spaans ziekenhuis. Maar hoe zit het met een Hongaarse student die voor drie jaar naar Groningen komt en vanwege zijn handicap wekelijks fysiotherapie nodig heeft? Vallen zij in dezelfde categorie?
Volgens het Europees recht wel. Maar toen ik mensen interviewde voor mijn masterscriptie kwam ik erachter dat zorgverzekeraars niet erg graag dure behandelingen vergoeden die iemand in het buitenland heeft gekregen. Er is geen regel voor een maximale dekking; zorgverzekeraars vergoeden naar eigen inzicht. Dat zorgt voor veel onzekerheid onder studenten die in het buitenland studeren en langdurige gezondheidsproblemen hebben.
Zoals Andra Buciu als schreef is het hebben van een Nederlandse huisarts voor de meeste behandelingen een voorwaarde, behalve misschien als het echt om een noodgeval gaat. Maar huisartsen schrijven liever geen mensen in zonder Nederlandse zorgverzekering. Dit werd al eerder onder de aandacht gebracht in UKrant en ik kan beamen dat dit inderdaad zo is.
Geen behandeling zonder huisarts, geen huisarts zonder verzekering en geen verzekering zonder baan
Een paar weken geleden probeerde ik me in te schrijven bij een huisarts in de buurt, maar ik kreeg te horen dat ze me niet konden toelaten zonder Nederlandse zorgverzekering. Daarna probeerde ik me in te schrijven bij een Nederlandse zorgverzekeraar. Mijn inschrijving werd geweigerd omdat ik geen bewijs kon tonen dat ik werk had in Nederland.
En zo ga ik van het kastje naar de muur: geen behandeling zonder huisarts, geen huisarts zonder zorgverzekering, en geen zorgverzekering zonder baan. Gelukkig kan ik die impasse binnenkort doorbreken, omdat ik vanaf maart een arbeidscontract heb. Dat verandert echter niets aan de zaak dat ik hier al 4,5 jaar woon zonder adequate medische behandeling.
Uit de interviews voor mijn scriptie en de verhalen in UKrant is me gebleken dat ik niet de enige ben die met dit probleem te maken heeft. Ik hoop dat dit artikel voor bewustwording zorgt en dat het lezers er wellicht ook toe aanzet om mee te denken over een haalbare oplossing. We kunnen alleen maar verandering teweegbrengen als onze stemmen gehoord worden.
Balázs Markos is master in international human rights law