Er is maar weinig veranderd

‘Ik kan werkelijk niet geloven dat er in een land als Nederland, dat als erg gastvrij bekend staat, mensen zijn die studenten oplichten’, zegt Daria Cieślak. In dertig maanden tijd betaalden de Poolse student international business en haar huisgenoten samen meer dan zevenduizend euro te veel aan huur. En zij zijn bepaald niet de enigen. 

Je hoeft niet lang te zoeken naar studenten die te maken hebben gekregen met malafide huisbazen. Een oproepje via Facebook en in een paar WhatsAppgroepen leverde zo dertig reacties op. Toch wilden slechts vier studenten bij naam genoemd worden, en stemden tien anderen ermee in om anoniem het woord te doen. De meesten willen helemaal niet dat hun verhaal wordt gepubliceerd: ze zijn bang voor represailles.

De meest voorkomende klachten? Intimidatie, torenhoge huren en servicekosten, slecht onderhoud en rare eisen die je maar hebt te pikken.

Te veel betaald

Daria kwam in juli 2015 naar Nederland en kreeg een kamer aangeboden voor 355 euro per maand. ‘Dat leek me redelijk’, zegt ze. ‘Een kamer van zestien vierkante meter, vlakbij de universiteit. En de keuken was net gerenoveerd.’

Maar na een paar maanden veranderde het pand van eigenaar en kwam er ook een nieuwe makelaar die de verhuur regelde. ‘Daar kregen we pas lucht van toen we opeens brieven ontvingen van DC Wonen, want dat bedrijf kende ik niet.’ De huur bleef gelijk, dus dacht Daria dat alles in orde was. ‘Tot we via Sikkom vernamen dat bepaalde verhuurders niet goed met hun huurders omgingen. Waaronder DC Wonen.’

Ik heb in dertig maanden tijd twaalfhonderd euro te veel betaald

Toen besloten Daria en haar huisgenoten – het was inmiddels 2018 – toch maar eens goed naar de huur te kijken. ‘We namen contact op met Protega, een advocatenkantoor dat ons hielp met onze contracten. Conclusie: we betaalden allemaal veertig tot zestig euro per maand te veel. Ik heb dertig maanden in dat huis gewoond en in die periode heb ik twaalfhonderd euro te veel betaald.’

Ze was er woedend om: ‘Ik kom uit een Oost-Europees gezin. Het is voor mijn familie niet makkelijk om alle kosten hier voor mij te betalen.’ 

Servicekosten

Het ging in dit geval om de servicekosten, dus het bedrag dat betaald wordt voor gas, stroom, water en andere voorzieningen bovenop de kale huur. Volgens DC Wonen wist de huidige eigenaar van Daria’s huis niet hoe hoog de servicekosten van het pand waren. ‘In de jaren erop heeft hij hier ook niet naar gekeken, dit bijgehouden of de facturen hiervan bewaard’, mailt het bedrijf. ‘Door Protega werd hij hierop geattendeerd en toen is hij met ze in gesprek gegaan.’

De servicekosten die Daria en haar huisgenoten te veel betaalden – in totaal zevenduizend euro – zijn inmiddels teruggestort. ‘Dat bedrag is hoog’, geeft DC Wonen toe, maar verdeeld over zes kamers en een aantal jaar tijd ‘valt het mee’. 

Je hoeft je huisbaas niet te vriend te houden

Voor Daria liep het goed af. Maar fraude met servicekosten is onder huurbazen een veelgebruikte methode om extra geld binnen te halen, en er zijn maar weinig studenten die daar actie tegen ondernemen. 

Denise Zonnebeld, oprichter van huuradviesbureau Frently, schat dat maar twee procent van de studenten hulp inschakelt. ‘Ze weten ons niet te vinden’, zegt Zonnebeld. ‘Of ze zijn bang voor de huisbaas, terwijl dat helemaal niet nodig is. Met je huisbaas heb je een zakelijke relatie, je hoeft hem niet te vriend te houden.’

Het is zeker de moeite waard om het er niet bij te laten zitten. Volgens Zonnebeld betalen studenten gemiddeld 683 euro per jaar te veel aan servicekosten. Jij, als huurder, moet aan het eind van het jaar een afrekening krijgen van je huisbaas. Heb je meer betaald dan hij kwijt was, dan hoor je dat geld terug te krijgen. Maar dat gebeurt dus vaak niet.

Intimidatie

Toch is het best te begrijpen dat studenten terughoudend zijn met het aankaarten van een te hoge huur of andere problemen. Er zijn immers tal van verhalen over huisbazen die studenten uit hun kamer pesten of dreigen met knokploegen. Pandjesbaas Wim de Vries sloot in 2017 zelfs een student op in haar kamer in de Folkingestraat door haar deur dicht te schroeven. Hij kreeg een werkstraf opgelegd. Tussen 2012 en 2017 deden studenten 58 keer aangifte tegen hun huisbaas.

Zonnebeld had ook ooit problemen met haar huisbaas. Het was een belangrijke reden om met Frently te beginnen, maar zelfs dat bleef niet zonder gevolgen. 

Desondanks gaat Zonnebeld gewoon door met haar hulp aan studenten. Ze wil vooral de angst wegnemen die veel studenten ervan weerhoudt om verdere stappen te nemen. ‘De gemiddelde huurverlaging is 157 euro en 52 cent’, zegt ze. ‘We kunnen echt iets veranderen.’

Oplichting

Maar er zijn nog veel meer manieren om huurders op te lichten. Zo kreeg een student die anoniem wil blijven een rekening gepresenteerd door zijn huisbaas voor het vervangen van een verrot kozijn. En de Ierse journalistiekstudent Tadhg O’Sullivan trof bij aankomst in Groningen een kamer aan die in helemaal niets leek op wat hij dacht te hebben gehuurd.

Toen Tadhg in de stad aankwam, was zijn kamer in een studentenflat aan de Vondellaan nog niet klaar. De keuken die hij met vijf mensen zou delen, werd in werkelijkheid door 24 mensen gebruikt en hij zag telkens ratten lopen. ‘Er waren constant problemen’, zegt Tadhg. Hij besloot er uiteindelijk weg te gaan. 

De gemeente Groningen voerde begin 2019 in samenspraak met de Groninger Studentenbond (GSb) een verhuurdersvergunning in om dit soort misstanden tegen te gaan. Als een verhuurder of bemiddelaar zich misdraagt, kan die vergunning ingetrokken worden. Maar dan moeten huurders wel durven klagen en dat doen ze nauwelijks. 

Het blijft lastig om verhuurders aan te pakken, zelfs als er een patroon te zien is

Bij het Meldpunt Ongewenst Verhuurgedrag (MOV) kwamen tot nu toe zo’n veertig klachten binnen. Niet erg veel, beaamt Jan Willem Leeuwema, voorzitter van de GSb. ‘Het is een beangstigend moment als je je meldt, want je klaagt over degene die jou onderdak biedt. En zeker met het grote kamertekort zal niet iedereen gaan klagen.’

Wie het wel aandurfde om het meldpunt te benaderen, zal voorlopig nog geen resultaat zien. ‘De klachten worden nu alleen nog maar geregistreerd’, zegt Esse Veldthuis van de gemeente Groningen. ‘We zijn bezig met het opstellen van een handhavingsprotocol. Het blijft namelijk lastig om verhuurders aan te pakken, zelfs als er sprake is van een stellig aangiftepatroon.’

Verhuurdersverklaring

Wat het nog lastiger maakt om misstanden aan te kaarten is dat sommige huisbazen vragen om een verhuurdersverklaring. Dat is een soort verklaring van goed gedrag, bedacht door woningeigenaren, die je vorige verhuurder kan verstrekken. 

Johannes – niet zijn echte naam – moest er ook een aanleveren van zijn huisbaas. ‘Het is natuurlijk niet verplicht, maar als je er niet één kunt produceren weet jij net zo goed als ik dat er dan tien anderen in de rij staan. Daarom heb ik bij mijn vorige huisbaas nooit geklaagd over de te hoge huurprijs, of de energiekosten die we nooit terug kregen. Of het feit dat de kamers een vierkante meter kleiner waren dan geadverteerd.’

Overigens wacht Johannes ook nog steeds op de borg van zijn vorige kamer. ‘Die werd ingehouden wegens gebruikssporen in de keuken. Als huurder voel je je op deze manier enorm machteloos, omdat je zelfs ná het verblijf nog afhankelijk van ze bent. Ik ben eerder geneigd op mijn tong te bijten, dan me op mijn rechten te beroepen. Om mijn huisbaas toch maar te vriend te houden.’

Engels