In het thuishonk van kersverse Nobelprijswinnaar Ben Feringa en zijn onderzoeksgroep op de Zernike Campus, Nijenborgh 4, zijn de mensen enigszins bekomen van verrassing en euforie. Maar door de jubelstemming is er van werken weinig terecht gekomen.
In het lab en kantoor van de onderzoeksgroep staan de opstellingen zoals ze woensdagochtend na de bekendmaking werden achtergelaten. Alleen lege kratten bier, opgestapeld in een hoek, zijn stille getuigen van het feestje dat de groep vierde.
‘Chemistry family’
En gevierd werd er. Met z’n allen. Dat woordje ‘allen’ benadrukt iedereen: we zijn een groep, een team. Een chemistry family. De credits voor die sterke binding gaan naar Feringa, vindt Filippo Tosi uit Italië. ‘Hij wil een diverse groep met allerlei onderzoeksrichtingen en stimuleert dat we elkaar helpen en van elkaar leren.’
Bovendien stelt Feringa de groep bewust samen uit mensen met verschillende nationaliteiten en culturele achtergronden. Door de samenwerking die Feringa nadrukkelijk opzoekt, ontstaat een ‘diepere connectie’ tussen de groepsleden, voelt Michael Lerch uit Zwitserland.
Die connectie is voelbaar. De sfeer is gemoedelijk. In het kantoor in de Nijenborgh wordt met elkaar gelachen, nagepraat over de afgelopen dagen en koffie gedronken. Vanuit het lab schalt muziek door de ruimte, terwijl een onderzoeker in een witte jas en met een veiligheidsbril op swingend een flesje afwast. Niemand kijkt er raar van op.
Vader
Niet alleen de wetenschapper Feringa, maar ook de mens Feringa maken de kersverse Nobelprijswinnaar geliefd. Zijn team ziet hem als een vader, niet streng, vergevingsgezind en relaxt. Wanneer zijn drukke agenda het toelaat, schuifelt hij door het lab om met zijn mensen een praatje te maken.
‘Hij verbaasde me: een wereldberoemde scheikundige die zich gedraagt als één van ons. Hij zal zichzelf nooit boven ons verheffen’, vertelt Tosi. ‘Ik noemde hem eerst professor, maar hij had liever dat ik Ben zei.’
En als het even tegen zit, weet Feringa zijn mensen er weer bovenop te krijgen, zegt Anouk Lubbe. ‘Hij heeft het talent om mensen te motiveren.’ Tosi vult aan: ‘Iedereen weet dat we altijd bij hem aan kunnen kloppen en dat hij probeert tijd vrij te maken.’ En de Pool Wojtek Danowski typeert hem als vriendelijk, behulpzaam en altijd openstaand voor discussies.
Schouder aan schouder
De hechte onderzoeksfamilie die Feringa creëerde, resideert bijna compleet op de tweede verdieping van Nijenborgh 4. In een smal, langgerekt kantoor aangrenzend aan het laboratorium werken (student)onderzoekers letterlijk schouder aan schouder. Zijn kantoor is om de hoek, de deur meestal geopend.
Een klein deel van de groep opereert vanuit de naastgelegen Linnaeusborgh, maar is ondanks de afstand niet minder lid van de familie, vertelt Lerch. ‘Je werkt heel nauw samen. Hoewel we allemaal ons eigen leven hebben, delen we veel met elkaar.’
De vier werkgroepen binnen het team van Feringa komen eens in de twee weken bij elkaar om onderzoeksresultaten te bespreken en gezamenlijk tot nieuwe inzichten te komen. Een ritme ingesteld door Feringa. ‘En het komt, ondanks zijn drukke agenda, vrijwel niet voor dat hij er niet bij is’, vertelt Tosi.
Negatieve resultaten worden nooit zomaar door hem afgeschoten: ‘Hij stimuleert ons juist om daarmee aan het werk te gaan. Soms kom je met een compleet ander plan uit een bijeenkomst dan waarmee je aanschoof.’
Bijkomen
Van het uitwerken van plannen kwam de laatste dagen weinig terecht. De meeste PhD’ers zijn nog aan het bijkomen. Donderdagavond toog het gezelschap gezamenlijk naar Amsterdam voor de opnames van De Wereld Draait Door, waar Feringa te gast was. Die reisde de weg terug ‘gewoon’ met zijn groep mee naar huis.
Filippo Tosi zal zich de dag van de Nobelprijs altijd blijven herinneren. Vooral door de woorden die Feringa koos toen hij woensdag in de deuropening stond en ‘zijn’ mensen toesprak, zegt Tosi geroerd. ‘Toen het nieuws bekend werd en hij uit zijn kantoor kwam, deed hij maar één ding: ons bedanken. Hij zei dat hij alleen door ons die prijs heeft gewonnen.’
Het filmpje bij dit artikel is gemaakt door Alessandro Ferrari, die getuige was van de eerste woorden van Nobelprijswinnaar Ben Feringa.