De toga staat haaks op de doelstelling van de RUG van ‘erkennen en waarderen’, stellen hoogleraren Jessica de Bloom en Janet Fuller van de Personeelsfractie in een open brief. Het alternatief is de toma, het tenue voor ondergewaardeerde mid-level academici.
Wij als Personeelsfractie onderstrepen de punten in dit opiniestuk over de toga die ud’s en uhd’s buitensluit en ondersteunen De Jonge Akademie en haar project ‘Iedereen professor’. De hiërarchie die de ‘exclusieve toga’ uitdraagt, rijmt niet met de doelstelling van de RUG om alle medewerkers te erkennen en waarderen.
Maar nog belangrijker dan een inclusieve ceremoniële outfit voor alle deelnemers van een promotieplechtigheid is het onderliggende probleem: een niet functionele hiërarchie die ud’s en uhd’s onvoldoende mogelijkheid geeft om als promotor op te treden.
De Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek legt vast dat iedereen die over ‘voldoende bekwaamheid’ beschikt als promotor op kan treden (art. 7.18). Elke universiteit en elke faculteit geeft daar echter zelf invulling aan.
Binnen de RUG heeft dit geleid tot verschillen in beleid tussen faculteiten en een aantal twijfelachtige beleidsmaatregelen. Universitair docenten worden bijvoorbeeld onterecht stelselmatig uitgesloten van de optie om promotierechten (ius promovendi) aan te vragen.
Ud’s worden onterecht uitgesloten om promotierechten aan te vragen
Soms worden promotierechten ook gekoppeld aan het verwerven van subsidies. In zulke gevallen zijn er dus andere (en mogelijk oneigenlijke) criteria voor het verkrijgen van ius promovendi dan bewezen goede begeleiding van junioronderzoekers.
Problematisch in de ius-aanvraag is ook de structurele afhankelijkheid van collega´s door een veelvoud aan benodigde aanbevelingsbrieven. In andere landen worden promotierechten via andere universiteiten aangevraagd dan waar men zelf werkt om dit soort ongewenste afhankelijkheid en belangenverstrengeling voor te zijn.
Wat je zoekt in iemand met promotierechten is wetenschappelijke bekwaamheid (blijkend uit een doctorstitel en een productieve onderzoekslijn), enige ervaring en affiniteit met het begeleiden van junioronderzoekers (bijvoorbeeld het succesvol co-begeleiden van junioronderzoekers en scholing op het gebied van begeleiding/leiderschap).
Belangrijk is ook om te beseffen dat begeleiding van junior onderzoekers een team effort is en normaliter een minder ervaren begeleider gekoppeld wordt aan een meer ervaren begeleider. Minder ervaren begeleiders staan er dus niet alleen voor.
De toma kun je over je kleding dragen en voldoet aan de kledingvoorschriften
De Personeelsfractie heeft daarom de toma gecreëerd, het tenue voor ondergewaardeerde mid-level academici, als protest tegen ongelijkheid die zichtbaar wordt in het dragen van de toga. De toma kun je over je kleding dragen en voldoet ook aan de kledingvoorschriften voor academische plechtigheden.
Maar met de geborduurde tekst ‘tenue voor ondergewaardeerde mid-level academici’ maak je toch een statement naar de academische wereld: we erkennen dat er hiërarchie bestaat in academische rangen, maar we waarderen de bijdragen van iedereen in gelijke mate.
De toma staat dus voor waardering en erkenning van ud’s en uhd’s en hun bijdrage aan een promotietraject en/of de verdediging. Tot de kledingvoorschriften gewijzigd zijn, kan de toma tijdens academische plechtigheden gedragen worden.
Een alternatief is dat de hele promotiecommissie ervoor kiest om solidair allemaal geen toga te dragen of die over de arm draagt wanneer een lid van de commissie geen toga mag dragen. Wie de toma draagt (of wie als professor de toga achterwege laat/over de arm draagt), eist de volgende veranderingen:
- Promotierechten voor iedereen die over voldoende bekwaamheid als promotor beschikt. Universitaire docenten kunnen dus ook promotierechten aanvragen.
- Iedere uhd heeft automatisch promotierechten omdat deze door bevordering tot uhd bekwaamheid heeft bewezen.
- Iedereen met een doctorstitel kan een toga dragen tijdens alle academische plechtigheden.
Je kunt de toma lenen bij de Personeelsfractie van de universiteitsraad door een mail te sturen naar [email protected].
Jessica de Bloom werkt aan de Faculteit Economie en Bedrijfskunde, Janet Fuller aan de Faculteit der Letteren. Ze zijn beiden hoogleraar en zitten namens de Personeelsfractie in de universiteitsraad van de RUG.