Veel studenten investeerden de laatste jaren in cryptomunten in de hoop te kunnen sparen voor een huis, of omdat ze hun studielening gemakkelijk wilden afbetalen. Maar toen stortte de markt in.
Student internationale betrekkingen Son Vu verwachtte heus niet dat hij meteen miljonair zou worden, toen hij ging investeren in cryptomunten. Maar nu, een jaar nadat de cryptogekte onder RUG-studenten losbrak, weet hij niet of hij überhaupt wel weer zal durven investeren. Hij is dolblij dat hij er net op tijd in slaagde zijn munten te verkopen en te maken dat hij weg kwam. ‘Het was een enorme geestelijke belasting’, zegt hij. ‘De handel maakte me nerveus.’
Iets meer dan een jaar geleden sprak Son met UKrant over zijn crypto-avontuur. Zijn strategie was HODL, een populair acroniem in de cryptogemeenschap dat betekent: hold on for dear life.
Gokken
Het voelde als ‘totale euforie’ om de diagrammen groen te zien kleuren en de waarde van zijn munten te zien groeien. Natuurlijk was Son zich vanaf het begin bewust van de risico’s. ‘Je kunt superrijk worden, maar er is ook een groot risico dat je je geld kwijtraakt’, zei hij. ‘Het zijn twee kanten van de medaille.’ Toch besloot hij te investeren.
Maar toen de markt voor cryptomunten begon te wankelen en veel munten een enorme val doormaakten, maakte zijn euforie plaats voor onrust. ‘Het was geestelijk erg zwaar’, zegt Son nu. ‘Ik zat vastgeplakt aan mijn scherm en checkte mijn telefoon voortdurend, ook als ik buiten was. Het lijkt echt enorm op gokken, als je niet oppast.’
Het kostte hem drie weken om ‘eruit’ te komen en hij hield hoogstens een paar honderd euro over, zegt hij. Veel van de mensen die in cryptomunten investeerden, hoopten snel rijk te worden. Maar uiteindelijk bleven ze achter met een fractie van het geld dat ze hadden uitgegeven. ‘Ik heb geruchten gehoord op online forums van mensen die zelfmoord pleegden, omdat ze al hun spaargeld in cryptomunten hadden gestopt’, zegt Son.
Bestolen
Son is voorlopig wel genezen van de crypto-gekte. Maar Preslav Tanchev, die internationaal en Europees recht studeert, handelt nog steeds in de munten, zelfs nadat hij 70 procent van zijn portfolio kwijtraakte omdat hij door een groep Canadese hackers was bestolen.
Toen hij zijn munten verplaatste naar een ‘hot wallet’ – een vorm van digitale opslag op het internet – gingen hackers er binnen twee minuten met het grootste deel van zijn munten vandoor. ‘Ik wist dat het gevaarlijk was, maar ik had niet in de gaten dat ik een doelwit was. Ik was maar een kleine investeerder, dus dat verraste me.’
Preslav ervoer wat hij nu ‘een soort PTSS’ noemt. ‘Ik heb mijn spaar-app twee maanden lang niet meer geopend. Ik was echt heel erg teleurgesteld’, zegt hij. En dus heeft hij ook niet geïnvesteerd op de ‘berenmarkt’ – een langere periode van prijsdalingen. Maar Preslav verkocht zijn overgebleven munten ook niet, ondanks het grote waardeverlies.
Recept voor depressie
Zijn munten doen het bepaald niet best momenteel, zegt hij. Maar hij is er zeker van dat de waarde van Bitcoin snel weer zal toenemen. ‘Ik verkoop nooit als er paniek is’, zegt hij. ‘Het kan me niet schelen dat ik geld verlies, omdat ik nooit meer investeer dan ik kan missen. Ik kijk er op een abstracte manier naar. Het zijn gewoon grafiekjes in rood of groen. Een mooi plaatje. Maar voor sommigen is de onzekerheid een recept voor depressie.’
Son denkt dat de markt als geheel moet veranderen, zodat de waarde van de munten minder grillig wordt. Sommige critici vergelijken cryptomunten met een piramidespel, waarbij mensen anderen proberen te overtuigen om te investeren, zodat ze er zelf beter van worden. Daar is Son het mee eens. ‘Het zijn de early adopters die winst maken over de ruggen van degenen die later investeren’, waarschuwt hij. ‘Er is altijd iemand die verliest.’