In een stad met duizenden studenten en niet genoeg kamers gaat het vanzelf een keer mis. UKrant belicht de meest voorkomende problemen op de kamermarkt en geeft tips. Deze week: oplichters.
Stel je eens voor dat je twee continenten bent overgestoken om een semester in het buitenland te studeren en je er dan achter komt dat je nieuwe woning niet eens bestaat.
Dat overkwam Zoe Clarke (23), een uitwisselingsstudent uit Australië. Op 1 februari kwam ze na twee dagen reizen aan bij het adres in Groningen dat volgens haar contract de komende zes maanden haar nieuwe huis zou zijn. Alleen stond het daar niet.
Net als vele andere studenten was Zoe het slachtoffer van de grootste plaag op de Groninger woningmarkt: oplichters. Ze hebben verschillende manieren om je op te lichten, maar ze willen allemaal maar één ding: jouw geld.
Videogesprek
Het begon allemaal in oktober vorig jaar toen Zoe, die psychologie studeert, op zoek ging naar een kamer. Het was te laat om nog een plek te krijgen in een van de studentenaccommodaties die de RUG aanraadde, en dus ging ze op zoek naar een woning op Facebook, waar het stikt van de oplichters. Ze wist dat ze voorzichtig moest zijn en sowieso nooit een kamer moest accepteren zonder dat ze het op zijn minst tijdens een videogesprek had gezien.
Volgens de politie was het echt een van de meest uitgebreide scams die ze ooit hadden gezien
Ze kreeg een berichtje van ‘Noah’ en Zoe was op haar hoede. Maar na een live videogesprek en een rondleiding door het huis en de omgeving ging ze akkoord met een contract. Een van haar familieleden, die advocaat is, inspecteerde het contract en vond geen rare dingen.
Zoe werd zelfs in contact gebracht met haar toekomstige huisgenoot, ‘Stacy uit Zweden’. Ze leek een doodnormale student. Hoewel Zoe nog steeds sceptisch was, was ze ook bang om dakloos te zijn, dus tekende ze het contract en stuurde Noah 1300 euro voor de borg en de eerste maand huur.
Gestrand
In de weken voordat ze vertrok had ze nog vaak contact met Noah, die onder meer een plek voor haar regelde waar ze de sleutel op kon halen. Ook sprak ze regelmatig met Stacey. Maar toen ze op het vliegveld van Singapore stond, antwoordde Noah ineens niet meer. Zoe begon zich ernstig zorgen te maken.
Twee dagen later kwam ze in Groningen aan. Ze vond het adres wat ze gekregen had, maar geen huis. Ze bracht de eerste nacht door in een hotel tegenover de plek waar ze had moeten wonen.
‘Dat hij me heeft opgelicht is al erg genoeg, maar dat hij een jonge vrouw gestrand achterliet in een vreemd land zonder dak boven haar hoofd…’, zegt Zoe. ‘Volgens de politie was het echt een van de meest uitgebreide scams die ze ooit hadden gezien.’
Ze denkt niet dat ze haar geld ooit nog terugkrijgt. En dat is een flinke tegenvaller, want ze had vier banen tegelijk nodig gehad om voldoende geld bij elkaar te sparen voor de uitwisseling.
Wanhopig
Tweedejaarsstudent biologie Andrea (niet haar echte naam) viel ook voor een truc, maar zij nam het recht in eigen handen. In april 2021, tijdens de coronapandemie, was ze op zoek naar een kamer. Het was een wanhopige situatie, zegt ze. ‘Iedereen was op zoek en alles was zo duur. De zenuwen nemen het over en dus heb je de neiging om overal maar ja op te zeggen.’
Het was een opluchting toen ze een bericht kreeg van een meisje dat zei dat ze haar kamer ging opzeggen en dat ze Andrea kon doorverwijzen naar haar huurbaas. Andrea belde en mailde met de huurbaas, kreeg foto’s van het huis, en het contract zag er goed uit. Alles leek oké. ‘De huisbaas twijfelde zelfs of hij mij de kamer wel wilde geven. Waarom zou hij dat doen als hij me wilde oplichten?’
Niet illegaal
Andrea betaalde een maand huur aan borg en ze maakten een afspraak voor een bezichtiging, een week later. Andrea reisde er speciaal voor naar Nederland. Maar toen ze daar aankwam, ontdekte ze dat ze bedrogen was.
Technisch gezien had hij niks illegaals gedaan, hij heeft me niet gedwongen om te betalen
De politie kon niets doen. ‘Technisch gezien had hij niks illegaals gedaan’, legt Andrea uit. ‘Technisch gezien heeft hij me niet gedwongen om te betalen. Als hij om m’n IBAN had gevraagd of een verzoek voor een betaling had gestuurd, was het iets anders geweest.’
Andrea was woest, en niet alleen maar vanwege de borg die ze had betaald. ‘Hij had me gewoon kunnen ghosten nadat hij m’n geld had gekregen, maar hij liet me helemaal naar Groningen afreizen.’
Politieagent
Maar toevallig kent Andrea een politieagent en samen kwamen ze achter het IP-adres van de oplichter; hij woonde in het zuiden van Duitsland.
‘We hebben hem opgezocht. Mijn vriend zei dat hij legaal niks kon doen tegen de oplichterij, maar dat de man in het verleden vast wel iets illegaals had gedaan’, vertelt Andrea. ‘We zeiden dat we hem met rust zouden laten als hij me mijn geld teruggaf.’
De oplichter, een man achterin de dertig, zei: ‘Flikker op en je krijgt je geld terug.’ Verrassend genoeg hield hij zich aan zijn woord.
Vraag om ID
Om te voorkomen dat je in net zo’n situatie terecht komt als Zoe en Andrea, adviseert At Home in Groningen – opgericht door de RUG, Hanzehogeschool en de gemeente om internationale studenten te informeren over huisvesting – om altijd om een telefoonnummer en een identiteitsbewijs te vragen. Ze raden ook aan om de persoon te googelen, om te kijken of iemand anders hem van oplichting heeft beticht. Maar wees je ervan bewust dat een professionele fraudeur misschien de ID-kaart van een eerder slachtoffer gebruikt. En stuur nooit een kopie van je eigen identiteitsbewijs op.
Andrea’s gouden tip is om de kamer altijd zelf te bekijken als het kan. ‘Als je contactpersoon niet wil dat je langskomt, is het zeker weten oplichterij’, zegt ze.
Het is ook goed om te onthouden dat legitieme Groningse verhuurders doorgaans niet zelf een bericht sturen naar studenten. Dat is belangrijk, want in andere landen gebeurt dat wel. ‘In Australië is het heel normaal dat een huisbaas contact opneemt met een kamerzoekende’, zegt Zoe. At Home in Groningen zegt ook dat de meeste oplichters gebruik maken van sociale netwerken zoals Facebook, waar ze makkelijk een nepprofiel kunnen maken.
Andrea raadt aan om de Facebookpagina’s voor kamerverhuur te gebruiken om anderen te waarschuwen voor specifieke oplichters. Dat deed ze zelf ook, in de hoop dat haar lot anderen bespaard zou blijven, maar ze beseft ook dat oplichters gewoon een nieuw profiel aan kunnen maken. ‘Ik weet niet of de mijne nog steeds actief is en andere mensen heeft opgelicht.’
Maar haar allerbelangrijkste advies is toch wel dat je niet al te wanhopig moet zijn: ‘Laat dat je beoordelingsvermogen niet in de weg zitten. Daarom trapte ik erin.’