De maand september is voor UKrant (voorheen de UK) een feestmaand. We bestaan vijftig jaar, een halve eeuw! De komende weken duiken we terug in de archieven. Vandaag, nogal logisch: de allereerste UK van 1 september 1971.
Twintig pagina’s, heel veel tekst en hier en daar een fotootje (vanzelfsprekend in zwart-wit) dat bij voorkeur één kolom besloeg. Beeld was die jaren niet zo belangrijk, het ging om de inhoud, zegt de eerste hoofdredacteur Reg Ten Zijthoff in Heb je dat gelezen!, het jubileumboek over een halve eeuw onafhankelijke academische journalistiek aan de RUG dat op 16 september verschijnt.
‘Wij wilden schrijven. Teksten. Soms met een fotootje erbij’, blikt Ten Zijthoff in het boek terug. ‘Hoe het er in de krant uitzag, daar ging het ons minder om. We hadden maar één prioriteit: ons waarmaken als journalistiek blad.’
En schrijven deed de redactie, vooral over politiek en bestuur. Verhalen over studenten waren er niet of nauwelijks – tenzij die met politiek en bestuur te maken hadden. In de eerste UK staan drie foto’s met studenten: als zij demonstreren tegen… nou ja, tegen alles eigenlijk: bezuinigingen, werkloosheid, bouwprojecten, onderwijs. Noem iets, en er was een spandoek voor.
Mooie aftrap
De redactie had voor jaargang 1/nummer 1 een mooie aftrap bedacht. Ten Zijthoff en redacteur Piet van Herwijnen reisden enkele weken voor het eerste nummer zou verschijnen af naar Den Haag, om daar – onder het genot van ‘een rijtje eerlijke jonge’ – onderwijsminister jonkheer meester Maurits Louis de Brauw aan een lang vraaggesprek te onderwerpen.
De kop boven het interview was niet mals en moet op het ministerie – roerige jaren zeventig of niet – wel tot gefronste wenkbrauwen hebben geleid. Daar werd de onderwijsminister in dat nieuwe en brutale krantje in Groningen (de vooruitstrevende RUG lag al niet goed bij het Haagse ambtenarenkorps) zomaar neergezet als Jekyll en Hyde.
Boosaardig
Inderdaad, naar het beroemde boek van Robert Louis Stevenson over de gewaardeerde Londense arts dr. Henry Jekyll, die in een zoektocht naar goed en kwaad een experiment met zichzelf uitvoert en verandert in de boosaardige (en uiteindelijke moordlustige) mr. Edward Hyde. Aan het einde van het verhaal slaat mr. Hyde de hand aan zichzelf.
Geen aardige typering, maar wel terecht, vond de redactie indertijd. Want De Brauw, zo schreven de auteurs, had twee gezichten. Hij was good-looking, maar achter dat ‘Kennedy-image’ zat ook een keiharde zakenman (levensmiddelenconcern Unilever en het verzekeringswezen).
Met gevoel voor humor, maar weinig journalistiek, sneerde de redactie in het bijschrift bij de foto waarop het horloge van de minister duidelijk is te zien: ‘De Brauw met bezuinigingskompas aan de linkerpols’.
Stellingname
Ook elders in het eerste nummer schaamde de UK zich er niet voor om politiek stelling te nemen. Zo haalde redacteur Jan Sloothaak in een lange analyse uit naar de ‘merkwaardige journalistiek’ van de Groninger Gezinsbode en het Nieuwsblad van het Noorden, onder het hilarische kopje ‘Anderhalve rechtse krant’ (de een was kennelijk nog net wat erger dan de ander).
Er was ook ruim aandacht voor het eerste optreden van de Groninger Studentenbond (GSb), die de jaren erna een niet te omzeilen machtsblok in de Groninger en universiteitspolitiek zou vormen (later ook tegen het zere been van de UK-redactie zelf).
De redactie ruimde een hele pagina in voor ‘het eerste organisatiesucces van de nieuwe studentenoppositie’, met foto van spandoek op de trappen van het Academiegebouw en een nogal gezwollen tekst: ‘In Groningen werden op een door de Gronstra (Groninger Studentenraad – red.) georganiseerd seminar door de uit bijna alle studentensteden overgekomen kameraden resoluut de theoretische dilemma’s en defaitistische uitlatingen van de afgelopen jaren op het tweede plan gezet.’
Kruiswoordpuzzel
Gelukkig was er ook ruimte voor verstrooiing, zoals een cartoon (met politieke lading, dat wel) van de hand van Cork, bijnaam van Cor Hoekstra. Cork gaat speciaal tekenen voor de UK over ‘mens en universiteit’, schreef de redactie, om daar nog veelbetekenend aan toe te voegen: ‘U bent nog niet van hem af.’
Er was ook een chaotische strip (genaamd STRIB) waar je anno 2021 geen chocola meer van kunt maken en een heuse kruiswoordpuzzel, ‘de onmisbare puzzel’. En tot slot een fotootje van een lid van het Universiteitsbestuur dat de vergadering in ‘hotpants en in gepeperde positie’ bijwoonde.
Maar los van zulke jolijt was de revolutie, ook in de kolommen van de UK, nooit ver weg.
Op 16 september verschijnt het boek ‘Heb je dat gelezen!’, over een halve eeuw UK/UKrant en onafhankelijke journalistiek aan de RUG. Klik hier voor meer informatie.