Veerle Ros
Veerle Ros, die tot voor kort promotiestudent was aan de letterenfaculteit, ergert zich nu al jaren aan Zwarte Piet. ‘Omdat het in z’n originele vorm duidelijk een racistische karikatuur is, die veel mensen als kwetsend ervaren.’ Het belangrijkste argument vóór Zwarte Piet – dat hij een Nederlandse traditie is – maakt het volgens haar alleen maar erger. ‘Dan vind je traditie dus belangrijker dan de gevoelens van een groep in de samenleving.’
Over het algemeen was de demonstratie een succes, vindt Veerle. ‘We hadden een mooie, centrale plek gekregen van de gemeente. Ik vind het mooi dat er door het hele land protesten waren, en dat ze allemaal vreedzaam zijn gebleven. We waren assertief, zeg maar, niet té voorzichtig, maar we hebben niets verstoord of geblokkeerd.’
Minder mooi was de ‘grote groep intimiderende, witte mannen’ die Veerle en haar vrienden tegenover zich vonden op het Emmaplein. Antidemonstranten, grotendeels harde kern-voetbalsupporters, die uit leken te zijn op problemen.
Op een gegeven moment tilde iemand z’n shirt op en bracht de Hitlergroet
‘Vlak voordat ik zelf aankwam, hadden ze demonstranten fysiek aangevallen’, zegt Veerle. ‘Ze kwamen zo op hen afgerend. Gelukkig greep de politie in.’
Het was best eng, geeft ze toe. ‘Ze bleven staan schreeuwen. Dat we een kinderfeest aan het verpesten waren, en verder nog een heleboel racistische dingen die ik zo snel mogelijk weer uit m’n hoofd gewist heb. Ze gooiden eieren naar ons – één van m’n vrienden is erdoor geraakt.’ Op een gegeven moment tilde één van de mannen z’n shirt op, herinnert Veerle zich, liet z’n Groningen-tatoeage zien en bracht met zijn andere hand de Hitlergroet.
‘Als je de beelden ziet van zaterdag schept dat wel een duidelijk beeld van het soort figuren dat dit soort protesten verstoort’, merkt ze op. Ze denkt dat acties zoals die op zaterdag zeker zinvol zijn. ‘Ik heb de afgelopen jaren gemerkt dat mensen van mening veranderen. En je ziet ook dat de intocht zelf verandert, met steeds meer regenboog- en roetveegpieten.’
Charly Jaź
Charly JaźKunststudent Charly Jaź uit Duitsland – die er de voorkeur aan geeft om met ‘die’ en ‘hun’ te worden aangesproken – vindt dat Piet geen probleem is, maar z’n zwarte gezicht wél. Charly kwam naar de demonstratie om te laten zien dat zwargeschminkte gezichten niet bij het Sinterklaasfeest zouden mogen horen. ‘Ik denk dat we daarin succesvol zijn geweest, er was veel media-aandacht voor de protesten. Sommige mensen kun je niet van gedachten laten veranderen, wat je ook doet. Maar níets doen voelde niet goed.’
Volgens Charly zou het feest op zich niet lijden onder het afschaffen van Zwarte Piet. ‘Er is bewijs te over dat niet-witte kinderen Zwarte Piet vervelend vinden. Voor witte kinderen is hij ook schadelijk, omdat-ie de indruk wekt dat er niks mis is met racisme, zolang het maar impliciet is.’
Maar toen Charly zaterdag arriveerde bij het Emmaplein, zag die politie bezig om ‘nationalisten die eruit zagen als hooligans’ weg te jagen. ‘Ze waren agressief.’ Charly zocht hun vrienden op, die rustig stonden te demonstreren achter een hek. ‘Maar het was erg stressvol, het voelde alsof de situatie elk moment kon escaleren. Het voelde gevaarlijk.’
Uiteindelijk liet Charly zich niet uit het veld slaan. ‘Iedere keer als er een Piet met roetvegen langskwam, juichten we’, grinnikt die. Het was ergens wel grappig: prijzen wat je goed vindt, om zo te protesteren tegen wat je níét goed vindt. ‘Er is helemaal niks mis met Sinterklaas vieren, met familie, met snoep. Maar je moet er wel bij stilstaan dat jouw keuzes pijnlijk kunnen zijn voor anderen – zelfs al bedoel je het niet zo.’
Sorsha Passmore
Sorsha PassmoreSorsha Passmore, een tweedejaars masterstudent marine biologie, is opgegroeid met Zwarte Piet. Ze is geboren in Nederland, maar verhuisde naar Engeland toen ze twaalf was.
‘Zwarte Piet vond ik heel normaal, ik dacht er tot een paar jaar geleden nooit over na. Een Engelse bekende van me plaatste iets online over “een rare gewoonte van Nederlanders”. Eerst voelde ik me beledigd’, geeft ze toe. ‘Maar dat is het ‘m dus met privilege: als iets voor jou persoonlijk geen probleem is, denk je snel dat er überhaupt geen probleem is.’
De dag vóór het protest had ze een naar gevoel. ‘Ik weet hoe groot dit is voor Nederlanders. Ik had er nachtmerries over.’ Toch was ze geschokt door wat er zaterdag gebeurde. ‘We waren nog niet eens echt begonnen toen een groep mannen ons aanviel; ze sloegen en probeerden onze borden af te pakken. Eentje gooide een vriend van me tegen de grond voordat de politie tussenbeide kwam. En een ander probeerde ons te beschieten met vuurwerk’, vertelt ze. Ze voelt zich nog steeds ontdaan.
Sorsha snapt niet waarom mensen op een kinderfeestdag zó hun best doen om angstaanjagend te zijn. ‘Als het bezwaar tegen ons protest is dat het feest gaat om kinderen en niet om ras, waarom gaan volwassen mannen dan staan te schreeuwen tegen ons? Het maakt kinderen geen bal uit wat voor kleur Piet heeft, zolang ze hun snoep maar krijgen. Zwarte Piet kan wel een traditie zijn, maar dat maakt hem niet onschendbaar. Maak het gewoon inclusiever. Wij zien meer dan ooit het belang omdat te blijven zeggen.’
Burgemeester Peter den Oudsten was vooraf op de hoogte van zowel de anti- als de pro-Zwarte Pietdemonstraties, liet hij voor het weekend weten. ‘In goed overleg hebben wij de anti-Zwarte Pietbetogers een plek gegeven aan het Emmaplein. Het contact met degene die daarnaast ook een demonstratie heeft aangekondigd, verloopt echter moeizaam.’
Den Oudsten drong erop aan om het protest ongestoord door te laten gaan. We hebben informatie dat voetbalsupporters willen verhinderen dat er tegen Zwarte Piet gedemonstreerd wordt. Tegen hen wil ik zeggen: doe dat niet! Groningen is een tolerante stad, waar je je mening mag geven en waar we dat van elkaar respecteren. Het recht op demonstreren is een grondrecht, daar hechten we zeer aan.’
Volgens de gemeente waren er zaterdag ongeveer veertig demonstranten tegen Zwarte Piet op het Emmaplein aanwezig, ‘en ongeveer tachtig personen die de demonstratie wilden verhinderen. De politie is er grotendeels in geslaagd om beide partijen uit elkaar te houden, laat de burgemeester weten. Eén man werd aangehouden omdat hij vuurwerk richting de demonstranten gooide.