Binnen het onderwijs zijn er al vrijwillig stappen gezet om rookvrij te worden, maar staatssecretaris Paul Blokhuis van volksgezondheid vindt de resultaten tot nog toe teleurstellend. Daarom is er nu een deadline gesteld: vóór 1 augustus 2020 moeten alle onderwijsinstellingen rookvrij zijn en de NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit) gaat toezien op de handhaving daarvan.
Hoe gaat de RUG dat doen? Dat weet nog niemand, zegt Jorien Bakker, woordvoerder van de RUG. Ze had zelfs nog niet van de nieuwe deadline gehoord. Maar veel gaat er niet veranderen, want de RUG is een van de voorlopers op dit gebied, zegt ze.
Al in oktober 2017 verschenen er rondom gebouwen van de RUG bordjes met ‘verboden te roken’. Dat niemand zich daar wat van aantrekt, was volgens Bakker te verwachten: ‘Er zijn drie communicatiedoelen: kennis, houding en gedrag. Kennisoverdacht is nog te doen, houding veranderen wordt al lastig, maar gedragsverandering… Zie veertig jaar antirook- en antivuurwerkcampagnes van de Rijksoverheid; het is het moeilijkste wat er is.’
Boete
De RUG kan volgens haar geen boete krijgen als er onverhoopt toch wordt gerookt op het terrein, maar zeker weet ze dat niet. ‘We lopen als universiteit al voor. En nogmaals, gedragsverandering kan wel tien jaar duren, en we krijgen ieder jaar nieuwe studenten. Dus elk jaar moeten we weer opnieuw beginnen.’
Stewards en bodes jagen de hardnekkige rokers nu wel eens weg bij ingangen, maar dat is haast onbegonnen werk; tien minuten later staan ze er weer. Boetes kunnen niet uitgeschreven worden, want daarvoor is de RUG niet bevoegd.
‘Straffen uitdelen willen we ook niet,’ zegt Bakker, ‘want we gaan uit van een positieve connotatie. De verandering moet uit jezelf komen. Je moet ook zelf willen dat je collega’s en medestudenten geen last hebben van jouw rook. En het is natuurlijk gezonder voor jezelf om te stoppen. Het is uiteindelijk niet de verantwoordelijkheid van de RUG. We hoeven studenten ook niet te leren fietsen.’
Binnenstad rookvrij
De oplossing van handhaving rond RUG-gebouwen in de binnenstad ligt misschien wel bij de gemeente Groningen. Die heeft namelijk de ambitie om de hele binnenstad rookvrij te maken. De Algemene Plaatselijke Verordening (APV) wordt dan zodanig aangepast dat de gemeente delen van de openbare ruimte rookvrij kan verklaren en boetes uit kan delen aan overtreders.
U-raadslid Ruben Tan van de One Man Gang vindt dat de universiteit juist toeschietelijker mag zijn naar de rokers die, sinds het rookverbod bij de ingangen van RUG-gebouwen aan het Broerplein, zijn teruggedrongen tot het plein zelf. Daar is geen asbak, constateert Tan, die zelf ook rookt, en dus ligt het plein vol peuken. Hij wil dat er asbakken op het plein komen en dat een van de twee balkons van de Universiteitsbibliotheek (UB) weer wordt aangewezen als rookruimte.
Een rookbalkon gaat er niet meer komen, laat Bakker weten, zeker niet met de strengere regels die eraan komen. De komst van asbakken staat nog wel ter discussie. In april praat de u-raad hierover.