Hongkong verdeelt Chinezen aan de RUG
Lijnrecht tegenover elkaar
Een man wordt overgoten met benzine en vervolgens in brand gestoken. Een student wordt neergeschoten door een agent. De beelden liegen er niet om: het is menens in Hongkong. De politie en de demonstranten staan recht tegenover elkaar, en bestrijden beiden geweld met geweld.
Hoewel de protesten al vanaf maart aan de gang zijn, sloeg in juli de vlam echt in de pan. De demonstranten en de politie worden steeds gewelddadiger en geen middel wordt geschuwd. Ook in Groningen kiezen Chinezen een kant, blijkt uit de stevige reacties onder het artikel over een uitwisselingsstudent in Hongkong dat UKrant vorige week publiceerde.
De Communist Party of China heeft overal oren en ogen, en ze heeft nu Groningen bereikt
Sam Hao
De Association of Chinese Students and Scholars in Groningen (ACSSG) bracht naar aanleiding van dat artikel een verklaring uit, waarin de vereniging zich aan de kant van de Chinese overheid schaart.
‘De speciale administratieve regio Hongkong bevindt zich direct onder de centrale volksregering van de Volksrepubliek China. Buitenlandse en defensiezaken vallen onder het beheer van de centrale volksregering’, schrijft de vereniging. In de verklaring wordt genoemd dat er ‘een bottom line zit aan vrijheid van meningsuiting’ en dat die in het artikel wordt geschonden.
Bang
Maar andere Chinese studenten in Groningen scharen zich juist achter de demonstranten. ‘De politie van Hongkong valt de Polytechnic University of Hong Kong gewelddadig aan’, zegt Sam Hao (een pseudoniem), een Chinese student aan de RUG. Hij komt van het Chinese vasteland, maar staat achter de demonstranten. ‘De studenten lijden onder traangas, waterkanonnen en worden zelfs met echte kogels beschoten.’
Volgens Hao is het gevaarlijk je positief uit te spreken over de protesten in Hongkong. ‘Als een Chinese student in Groningen durf ik eigenlijk niet over mijn politieke standpunt te praten, uit angst. De Communist Party of China heeft overal oren en ogen, en ze heeft nu Groningen bereikt.’ Hij zegt dat er veel mensen zijn die denken zoals hij. ‘Maar ze zijn te bang om zich uit te spreken.’
Het is moeilijk om de situatie als buitenstaander te begrijpen, zegt Hao. ‘Als je dit echt wil begrijpen, moet je China begrijpen’, zegt hij. ‘Het is heel makkelijk om te oordelen vanuit Europa, maar je snapt niet hoe het is om te leven in China.’
Keerpunt
Het begon allemaal helemaal niet gewelddadig, vertelt Hao. ‘Op 17 juli kwamen er bijna twee miljoen mensen bijeen om vreedzaam te protesteren in Hongkong. Maar de politie begon onmiddellijk met traangas te gooien. Dat is toch niet democratisch?’
Hij vertelt dat er een paar dagen daarna een gewelddadige aanval werd gepleegd in een metrostation. Een groep in witte kledij begon op mensen in te slaan en leek het daarbij vooral gemunt te hebben op mensen die zwarte kleding droegen. Zwart is de dresscode voor de demonstranten in Hongkong.
Veel Chinezen denken dat er alleen maar gewelddadige demonstranten zijn
Sam Hao
De politie werd gebeld, maar die kwam pas drie uur na het telefoongesprek opdagen. ‘Dit was het turning point’, zegt Hao. ‘Er werden mobs ingeschakeld om de demonstranten in elkaar te slaan, dus mensen begonnen zich op niet-vreedzame manieren te verzetten. Mensen werden echt boos.’
Vanaf dat moment zijn er twee soorten demonstranten, vertelt Hao. ‘Degenen die vooraan staan en geweld met geweld bestrijden, en de vreedzame demonstranten die zonder geweld demonstreren. Maar veel Chinezen denken dat er alleen maar gewelddadige demonstranten zijn, ze noemen ze terroristen of relschoppers.’
Terroristen
‘In het begin sympathiseerde ik met de demonstranten, want ze komen op voor vrijheid en democratie. Maar ze gaan te ver’, zegt Chengyong Xiao, assistant professor supply chain management aan Faculteit Economie en Bedrijfskunde. Ook Xiao komt uit het achterland van China. ‘Geweld, vandalisme, intimidatie… Het maakt me ziek. In de westerse media worden ze als pro-democratie-demonstranten beschreven, maar sommigen zijn gewoon terroristen.’
Als voorbeeld noemt hij de man die twee weken geleden in brand werd gestoken, omdat hij ruzie maakte met een stel demonstranten. De man deed enkele pro-Chinese uitspraken. ‘Ik vind het verschrikkelijk om te zien hoe er een enorme hoeveelheid anti-Chinese gevoelens loskomt bij de demonstranten.’
Wat zou Xiao doen als hij in de schoenen van een politieagent stond? ‘Ik weet niet wat ik zou doen. Het politiegeweld kan in mijn ogen niet altijd worden gerechtvaardigd, want het is een vicieuze cirkel.’
Rubberen kogels
Ook Xiaolong Liu, assistant professor vastgoed aan de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen, is boos op de demonstranten. ‘Hoe kan je sympathie voor deze relschoppers voelen? Het lijkt alsof ze vreedzaam zijn, maar in werkelijkheid zijn het criminelen die alles kapot maken en een enorm wapenarsenaal hebben’, zegt Liu. Hij vertelt over een oudere man die afgelopen week werd gedood door demonstranten terwijl hij de weg aan het opruimen was. ‘Hij werd door de relschoppers met bakstenen bekogeld.’
‘Als dit ergens anders was gebeurd, waren ze allang doodgeschoten’, zegt hij verontwaardigd. Hij voegt toe: ‘De politie in Hongkong wordt erg beperkt, als je bijvoorbeeld kijkt naar hoe ze mogen reageren op benzinebommen of andere dodelijke wapens. Ze gebruiken meestal alleen maar rubberen kogels.’
Er zit een mastermind achter de protesten die de samenleving kapot wil maken
Xiaolong Liu
Liu denkt niet dat de demonstranten zelf achter de protesten zitten. ‘Er zit een mastermind achter, die de samenleving kapot wil maken’, zegt hij boos. ‘Het zijn niet echt studenten, het zijn jongeren die niks te doen hebben en betaald worden om te protesteren’, denkt hij.
Hij snapt niet hoe de demonstranten zo om kunnen gaan met Hongkong. ‘Hoe kan je nou de plaats waar je woont en werkt kapot maken? Ze vernietigen het dagelijks leven van mensen. Wat is de toekomst?’, zegt Liu. ‘De rest van de bevolking is collateral damage voor een hoger doel, waar de demonstranten helemaal geen weet van hebben.’
Dialoog aangaan
De twee kampen bestrijden dus vuur met vuur. Volgens Xiao moeten alle kanten met elkaar in gesprek: de demonstranten, de overheid van Hongkong en de centrale overheid van China. Dat is de oplossing. ‘Stop met het gebruiken van geweld en ga de dialoog met elkaar aan’, zegt hij.
Maar volgens Hao is dat moeilijk. Vrijheid van meningsuiting is een schaars goed in China, blijkt ook uit de verklaring van de ACSSG. ‘Mensen zijn bang zich uit te spreken’, zegt Hao. ‘Mijn naam wordt waarschijnlijk opgeslagen door bepaalde autoriteiten in China. Ik moet denken aan de consequenties voor mijn familie wanneer ik een uitspraak doe.’
Waar draaien de protesten om?
Hongkong is een ‘Special Administrative Region’ van China, maar de meeste inwoners van Hongkong voelen zich geen Chinezen. Tot 1997 was Hongkong namelijk een Britse kolonie. Na de overname van China werd de inwoners van Hongkong veel autonomie beloofd. Door de regeling ‘één land, twee systemen’ heeft Hongkong veel meer autonomie dan het Chinese vasteland.
De protesten waren in eerste instantie gericht op een wetsvoorstel dat uitlevering van verdachten aan China mogelijk moest maken. De uitleveringswet wordt gezien als een ondermijning van de autoriteit van Hongkong.
De demonstranten formuleerden vijf eisen, waarvan het intrekken van het wetsvoorstel er een was. Dat gebeurde in september, maar de protesten gaan nog altijd door. De demonstranten willen verder onder meer dat Carrie Lam, de hoogste leider van Hongkong, vertrekt en dat er een onafhankelijke commissie komt die onderzoek doet naar het politiegeweld tijdens de protesten.