Wie is Matej Pop-Duchev?
Van biechtstoel tot verkiezingsstrijd
Tot voor kort was de sardonische-doch-eerlijke international de bekendste RUG-student die niemand kende: de anonieme beheerder van de populaire Facebookpagina RUG Confessions. Als officieuze priester voor zo’n 31.000 studenten weet Matej intieme dingen over hun levens. Onder het ‘leuke feestimago’ van de universiteit, zegt hij, lijden internationale studenten op de RUG. En hij wil voor ze vechten.
Matej – een zelfverklaarde ‘luie existentialist’ die het leven zinloos vindt en, al staat hij rechtop, altijd ergens tegenaan lijkt te leunen, is misschien niet de meest logische keuze om een studentenrevolutie te leiden. ‘Camus zegt dat ik zin moet halen uit een willekeurig bestaan, maar dat lijkt me een hoop werk. Dus ik probeer in plaats daarvan maar u-raadslid te worden’, lacht hij.
Maar zonder gekheid, Matej is niet iemand die zomaar opgeeft.
Huge protest
Voordat hij Macedonië verliet en naar Groningen kwam, had de toen middelbare scholier zich aangesloten bij studenten uit het land om een dictator te verdrijven die hun levens ‘verklootte’. Het was een slechte tijd, zegt hij: ‘Het was chaos, journalisten werden vermoord; studenten werden gemarteld.’ Maar toen de regering een staatsexamen wilde invoeren, kwamen jongeren massaal in protest. ‘Uiteindelijk lukte het ons de regering te verslaan.’
Zijn ambitieuze manifest voor het International Platform heeft hij in één ruk zegt geschreven, zegt hij, ‘vanuit een soort angstaanval’. In het manifest hekelt Matej de universiteitsraad die de lage opkomst voor de verkiezingen als bewijs opvoert dat studenten niet gemotiveerd genoeg zijn om veranderingen te willen.
‘Natuurlijk zullen er altijd apathische mensen zijn, maar dat is geen excuus om mensen te ontmoedigen die dat niet zijn. Motivatie vindt zijn oorsprong meestal op een paar gecentreerde plekken en breidt zich van daaruit uit om aandacht te vragen van anderen. Dus als je een politiek initiatief ziet – al is het maar van een paar mensen – kap het dan niet af. Het zal zich verspreiden.’
Vijf vragen aan Matej Pop-Duchev
Waarom denk je dat studenten zich niet interesseren voor universitaire politiek?
‘Afgelopen jaar ging slechts 23 procent van de studenten stemmen. Dat is bizar! De bestaande partijen blijven bestaan en verder is er niemand anders in geïnteresseerd.
Ik denk dat Nederlandse studenten het niet uitmaakt, omdat hun leven al zo comfortabel is. De status quo is goed genoeg.
Maar internationale studenten zijn te druk met overleven. Ze zijn bezig een goed onderkomen te vinden en proberen intussen vijfhonderd lessen te volgen en dat allemaal met heel weinig hulp van de universiteit. Ze hebben geen energie meer over om commotie te maken in de politiek of om aandacht op zichzelf te vestigen. De eerste regel van overleven is aanpassen, toch?
Internationale studenten zijn vooral bezig te overleven
Ik maak deel uit van een groep studenten die vertegenwoordiging nodig heeft. De meeste onderwerpen waar ik het over heb, komen uit mijn eigen ervaring.’
Hoe heeft je werk achter de schermen van de RUG Confessions-pagina je geïnspireerd tot een politieke campagne?
‘Wat me het meest raakte is dat studenten – vooral internationals – zo ontzettend worstelen met mentale gezondheid en eenzaamheid. Ik krijg daar veel berichten over en ik plaats er maar zo’n twintig procent van. Het is altijd een moreel dilemma: deze problemen moeten gezien worden, maar ik voel me erg verantwoordelijk om dat goed te doen. Ik worstel daar vaak mee.
Nu ik het probleem ken, is het logisch: internationals missen het vangnet dat Nederlandse studenten wel hebben, simpelweg omdat Nederlanders hier al hun hele leven wonen. Internationals spreken de taal niet, kunnen niet rekenen op dezelfde hulp, zelfs niet op dezelfde ziekteverzekering. Als de paar opties die ze hebben wegvallen, waar gaan ze dan heen? Ze komen terecht op mijn biechtpagina. En dat is, geef toe, een raar vangnet voor je mentale gezondheid.
Ik denk niet dat het radicaal is om te zeggen dat de universiteit meer moet doen. Alleen al het zorgen dat er iemand is waar je in je eigen taal mee kunt praten, kan voorkomen dat situaties urgent worden.’
Denk je dat je kansen maakt om in de u-raad te komen?
‘Niet echt. Ik ben maar in m’n eentje; de meeste studentenpartijen zijn van die gevestigde clubs met lange historie en een complete groep studenten die hen actief steunt. En met een manifest van tien pagina’s vraag ik veel, zeker omdat ik ze niks kan beloven.
Ik denk niet dat ik kans maak, ik ben maar alleen
Ik wil vooral een statement maken over hoe ik denk dat verkiezingen eruit zouden moeten zien: lange vermoeiende voorstellen; redevoeringen van hoog niveau; het uitdragen van een visie. Maar het is moeilijker om je achter een visie te scharen dan achter een belofte. Visie vraagt individuele inzet voor wat er komen gaat.’
Maak je je zorgen dat je voorstellen als een internationale student in de u-raad niet serieus worden genomen?
‘Ik realiseer me dat dat kan gebeuren, maar ik maak me geen zorgen. Studenten hebben niet echt de kracht om dingen te veranderen op dit moment. Maar belangrijker is dat we onszelf de kracht niet kunnen geven om iets te veranderen. We zitten vast, deels omdat er wetgeving is die ons de mogelijkheid ontneemt veel te kunnen doen.
Maar de raad heeft wel het recht om dingen goed te keuren. Hoe groot die macht is, hangt af van of de mensen in de raad die macht willen gebruiken. Als mensen gedreven genoeg zijn, kunnen ze er veel goeds mee doen.
Ik ben pragmatisch, anders zat ik wel bij DAG
Naast die formele macht is er nog iets anders. Het bestuur heeft naar je te luisteren als je in de raad zit. De raad is een link tussen de gewone student en de macht – als je iets wilt veranderen, moet je die link gebruiken.’
Je noemt dit een revolutie, maar sommige studenten zeggen dat proberen te werken met een kapot systeem een halfbakken revolutie is. Wat zou je tegen hen zeggen?
‘Ik snap dat. En puur idealisme is bewonderenswaardig, maar ik ben pragmatisch – anders zat ik wel bij DAG. Als je iets voor elkaar wilt krijgen, moet je je handen vuil maken in het systeem – zeker als je daar maar een jaar voor krijgt.
Eerlijk gezegd vind ik het niet zo revolutionair wat ik voorstel, maar hier zijn sommige van mijn voorstellen blijkbaar controversieel. Zoals zorg bieden in het Engels voor internationals, of dat de universiteit niet meer mensen moet binnenhalen dan dat er onderdak voor is, of dat de universiteit actief moet lobbyen om het aannamebeleid te veranderen. Ze klinken groots; heel nieuw. Maar ik vind het logisch.’