Naar WOinActie, mits het kan

Hoogleraar Barend van Heusden stond in september nog met zijn studenten op de Grote Markt. Hij gaf college in de buitenlucht, in de slagschaduw van de Martinitoren, uit protest tegen de bezuinigingen op het hoger onderwijs, de werkdruk, de overvolle collegezalen. Het ligt dus voor de hand dat hij er vrijdag 14 december graag bij is, op het Malieveld voor de manifestatie van WOinActie. Maar of dat lukt?

Wel of niet naar het Malieveld is wat betreft de RUG ‘voor zover de dienst het toelaat’. Het Groningse college van bestuur steunt WOinActie en geeft studenten en medewerkers de gelegenheid om die bij te wonen, maar alleen voor wie het college kan verzetten of een alternatief aanbiedt.

Bestuursvoorzitter Jouke de Vries in de laatste universiteitsraad: ‘Medewerkers die ernaartoe willen, moeten dat zelf verder regelen. Onderwijs heeft de hoogste prioriteit.’

Hoogste prioriteit

Die kanttekening over ‘prioriteit’, daar wringt het ‘m juist, vindt Barend van Heusden: ‘Ik geef college van 9 tot 11 uur en zal dat moeten verplaatsen naar een ander tijdstip. Het college van bestuur had ook anders kunnen reageren, bijvoorbeeld door docenten die onderwijs geven de mogelijkheid te bieden die colleges eenmalig te laten vervallen.’

‘Steun van het universiteitsbestuur is er in woorden, maar niet in daden’, zegt Bart Beijer van de Personeelsfractie in de universiteitsraad. ‘Je moet als medewerker vrij nemen en op eigen kosten reizen. Teleurstellend.’

Je moet als medewerker vrij nemen en op eigen kosten reizen. Teleurstellend

Zijn partijgenoot Dirk-Jan Scheffers merkte eerder in de u-raad op dat de ‘medewerking’ van het RUG-bestuur aan WOinActie zo een rekbaar begrip wordt. ‘Als ik onderwijsverplichtingen heb, kan ik niet gaan. En ik moet vrij nemen. Waar bestaat dat gelegenheid geven dan uit, waaruit bestaat het medewerken? Ik stel de openbare steun (van het bestuurscollege – red.) echt wel op prijs hoor, maar we kunnen van mening verschillen of dit nou medewerking is.’

Dat is het niet, stelt Koen Marée van studentenbeweging DAG. Er worden volgens hem ‘enorme barrières opgeworpen om deel te nemen aan de manifestatie’. ‘Het universiteitsbestuur zou de idealen van WOinActie niet alleen in woorden, maar ook in daden moeten ondersteunen.’

‘Niet zelf op het Malieveld’

Volgens het RUG-bestuur doet het dat ook. Er is vijf miljoen euro structureel per jaar beschikbaar gesteld om de werkdruk te verlagen, die de faculteiten mogen verdelen. ‘Dat zijn daden.’ En wat betreft de manifestatie: de RUG doet het niet anders dan de meeste universiteiten. Bestuursvoorzitter Jouke de Vries in de u-raad: ‘De meeste VSNU-voorzitters doen als wij: eisen onderstrepen, niet zelf op het Malieveld staan.’

Doen de andere universiteiten hetzelfde? Een rondje door Nederland geeft een wisselend beeld. Een aantal universiteiten volgt dezelfde lijn als de RUG. Maar tegelijk geven Leiden, Rotterdam, Tilburg, Utrecht, de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) en de Universiteit van Amsterdam (UvA) WOinActie meer dan alleen woordelijke steun. Zij geven docenten en studenten, college of geen college, vrijaf of betalen mee met het busvervoer naar Den Haag.

‘Het zal wat schuren’

Zo meldt de Nijmeegse Radboud Universiteit dat ‘alle studenten en medewerkers die willen demonstreren daarvoor de gelegenheid krijgen’. Misschien dat het ‘hier en daar wat zal schuren’, zoals colleges die worden afgelast omdat docenten staken, of dat studenten afwezig zijn bij verplichte werkcolleges en tentamens. ‘Maar we willen geen hindernis opwerpen’, zegt de Nijmeegse universiteit.

Ook de Universiteit van Amsterdam laat het docenten en studenten vrij als zij naar Den Haag willen. De uni betaalt bovendien mee aan de bussen, en UvA-baas Geert ten Dam reist mee. ‘Ik vind het logisch dat ik me aansluit bij studenten en medewerkers’, liet ze weten in het Amsterdamse universiteitsblad Folia.

Wij willen geen hindernis opwerpen

Radboud Universiteit

Bestuurders Mirjam van Praag en Marjolein Jansen van de andere hoofdstedelijke universiteit, de VU, laten zich eveneens op het Malieveld zien. Een spandoek nemen ze niet mee, meldt de VU met een halve knipoog, maar ‘ze zijn er als steuntje in de rug voor medewerkers en studenten’. Ook de VU betaalt mee aan het busvervoer naar Den Haag, evenals de universiteiten van Leiden en Tilburg.

De Universiteit Utrecht (UU) zegde al eerder toe dat demonstreren geen gevolgen zal hebben voor student en medewerker. De oplossing is creatief; studenten die hun college of zelfs tentamen missen omdat zij naar de manifestatie gaan, kunnen zich beroepen op overmacht. ‘Net zoals bij slechte weersomstandigheden’, aldus de UU.

‘Niet in mengen’

‘We publiceren openbaar onze steun aan WOinActie. Dat is al heel wat’, zei het bestuurscollege in de laatste u-raad. ‘We willen in deze fase geen onderdeel zijn van de organisatie. Dat heeft ook te maken met onze rol in dit stadium tegenover Den Haag. Ik zeg niet dat we ons er nooit in zouden mengen, maar nu niet’, aldus collegelid Jan de Jeu.

Een nogal voorzichtige koers, vinden de critici. ‘Het universiteitsbestuur had bijvoorbeeld bussen ter beschikking kunnen stellen voor docenten en studenten. Of zelf meegaan’, zegt hoogleraar Van Heusden.

DAG denkt er hetzelfde over. ‘Bijdragen in de kosten voor een of meerdere bussen naar Den Haag en spandoeken zou een minimale inspanning zijn. Daarbij hoeft het college niet eens zelf de actie te coördineren, WOinActie heeft een team klaarstaan.’

Goed voorbeeld

Bart Beijer van de Personeelsfractie wijst naar de letterenfaculteit. Die stuurde een mail naar alle medewerkers. Medewerkers hoeven geen verlof op te nemen en voor studenten vervalt die dag de aanwezigheidsplicht. ‘Misschien doet goed voorbeeld hier goed volgen’, zegt Beijer. De faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen (GMW) heeft daar ook voor gekozen.

Het is geen vorm van vakantie, maar deel van mijn werk

Universitair docent geschiedenis en Aziëstudies Anjana Singh roerde zich ook in september, tijdens de openluchtcolleges van WOinActie. Maar zij zal het Malieveld vrijdag zeker niet halen, tot haar spijt. De reden is niet ‘het gebrek aan meewerken’ door de RUG, maar werkafspraken in Amsterdam en Leiden. Toevallig juist op die dag, en die gaan toch voor.

‘Deze afspraken waren al lang van tevoren gepland en kunnen niet worden omgezet.’ Maar ze had er graag wel willen zijn en vindt het jammer dat de RUG een voorzichtige koers vaart. ‘Actions speak louder than words.’

Hoogleraar Barend van Heusden neemt in ieder geval geen vrije dag op, zegt hij. ‘Niet omdat ik die niet zou hebben – we hebben allemaal stuwmeren vrije dagen die we nooit opnemen – maar omdat ik het geen vorm van vakantie vind, maar deel van mijn werk.’

Hij heeft overigens nog een ander probleem, op 14 december. Uitgerekend op de actiedag staat op University College, waar hij director for the Humanities is, een groot overleg gepland. Met de hele staf, met als onderwerp de RUG-brede enquête over de hoge werkdruk. ‘Hoe ironisch wil je het hebben?’

Engels