Hoe ga je verder als je een ouder verliest?
Weike geeft rouwende studenten een stem
Weikes moeder overleed op een vrijdag. Op maandag was Weike bij een concert in Amsterdam, waar ze in haar eentje naar een van haar favoriete bands stond te luisteren. ‘Ik dacht: wat doe ik hier in godsnaam? Ik had een hekel aan alles en iedereen en ik vond het leven verschrikkelijk, maar toch ook weer mooi. Ik probeerde gewoon te bestáán en niet in te storten.’
Student journalistiek Weike was pas 23 toen ze haar moeder verloor aan borstkanker. ‘Het ging allemaal nogal snel. Ze overleed na de zomer en alles rond die tijd was een beetje wazig.’
Zij en haar moeder waren hecht. Ze gingen samen naar festivals en maakten stedentripjes. ‘Ik kon overal over praten met haar; over de grote beslissingen in het leven, maar ook over jongens. Ik had altijd het idee dat ze me begreep, omdat ik zoveel op haar leek. Dus dat ik haar kwijtraakte was zo ongeveer het moeilijkste dat ik ooit heb doorgemaakt. Het was alsof ik mijn spiegelbeeld verloor, een vriendin en een ouder tegelijk.’
Weike ontdekte dat rouwende studenten vaak onzichtbaar zijn. De mensen om hen heen hebben lol, zijn aan het studeren, aan het feesten: ze léven, kortom. ‘Je weet het vaak gewoon niet wanneer er iemand bij je in de klas een ouder, een broer of een beste vriend is verloren. Die persoon is misschien wel aan het rouwen, maar daar heb jij op dat moment geen idee van.’
Ik wilde iets maken zodat anderen zich niet zo alleen zouden voelen
Zes jaar na het overlijden van haar moeder besloot Weike een eigen podcast op te zetten, Erna, voor jongeren in de rouw. ‘Ik wilde iets maken zodat anderen zich niet zo alleen zouden voelen.’ Door het project ontdekte ze dat er veel twintigers zijn die een ouder moeten missen. ‘Mensen rechten hun rug en gaan weer door.’ Maar ze zijn er, ook in jouw omgeving. En Weike wil hun verhaal vertellen, zoals ze ook haar eigen verhaal kwijt wil.
Het eerste jaar was het zwaarste, zegt ze nu. Ze deed destijds een opleiding tot basisschoolleerkracht. ‘Ik ben vijf weken niet naar college gegaan en toen ik daarna wel weer ging, realiseerde ik me dat ik niet meer dezelfde persoon was.’ Ze werd kritisch en bitter en kon niet meer genieten van dingen die gewoon lekker normaal en gezellig hadden moeten zijn. ‘Ik ging uit automatisme naar de lessen en naar mijn stage op een basisschool, maar ik had totaal geen energie meer.’
Uitgeput
Ze liep al snel een half jaar studievertraging op, maar het duurde een hele tijd voor ze tot de realisatie kwam dat ze niet op de oude voet verder kon gaan. ‘Het ene moment ben je een volwassene die kan plannen en dingen onderneemt, en het volgende moment heb je geen idee wat je moet doen.’ Ze voelde zich een kleuter die nog niet goed had leren lopen. ‘Dingen die niet vermoeiend hadden moeten zijn, putten me helemaal uit. Ik dacht alleen maar: het zal me niet gebeuren dat ik vertraging oploop. Ik was bang om de teugels te laten vieren.’
Oude vrienden vinden het niet erg als je spontaan in huilen uitbarst
Pas toen ze dat wel deed, ontdekte ze hoeveel stress er van haar afviel. ‘Ik ging op bezoek bij vrienden door heel Europa’, vertelt ze. ‘Het is altijd fijn om oude vrienden te zien, die vinden het niet erg als je spontaan in huilen uitbarst.’ Haar tante huurde een plek voor haar in een atelier. ‘Een dag per week ging ik daar naartoe om te tekenen en wat series te kijken. Het was mijn persoonlijke vorm van therapie; ik putte er troost uit. Ik heb geen idee wat ik gemaakt heb dat jaar, maar ik voelde me daar vrij.’
Na dat eerste jaar kwam ze in rustiger vaarwater terecht. Ze begon aan een nieuwe stage op een andere school en werkte met geestelijk en lichamelijk gehandicapte kinderen. ‘Ik had het gevoel dat ik weer iets kon. Ik liep nog steeds met mijn ziel onder mijn arm, maar ik kon weer wat meer de persoon zijn die ik me herinnerde.’ Maar pas nu, zes jaar later, voelt ze zich weer normaal, vertelt ze.
Niet alleen
Weike bedacht dat ze hier iets mee kon doen, nu ze journalistiek studeert. Haar verhaal over verlies en eenzaamheid was het vertellen waard. ‘Ik dacht dat het voor anderen heel fijn zou zijn om te weten dat ze niet de enigen zijn die dit doormaken. Ik wilde iets maken voor anderen, maar ook voor mezelf, gewoon om te laten zien wat je doormaakt als je op deze leeftijd een ouder verliest.’
Het was niet gemakkelijk. Haar verhaal is heel persoonlijk en ze moest er bedreven in worden om het te delen. ‘Ik heb echt moeten leren om erover te praten zonder te gaan huilen.’ Maar ze beseft tegelijkertijd dat zij ook iets van anderen kon leren.
Ga er vanuit dat je het semester niet haalt en neem die zes maanden de tijd
‘Er was een jongen die meteen vanaf het begin met zijn vrienden had gepraat over wat hij had meegemaakt. Ik interviewde hem samen met de twee vrienden die er voor hem waren geweest. Het viel me op dat ze er zo makkelijk over praatten en ik dacht: wauw, op deze manier kan het dus ook. Ik was echt heel erg onder de indruk van die drie jongens.’
Weike ontdekte ook dat er woorden bestaan om over rouw te praten, woorden die zij niet had kunnen vinden. ‘Maar hij wel, en hij kwam er weer bovenop door met zijn vrienden te praten. Bij mij zorgde het verstrijken van de tijd daarvoor, en voorzichtig doorgaan met wat ik aan het doen was.’
Herinneringen
Een andere student kwam met het idee om goede vrienden van de overledene te vragen om een herinnering op te schrijven en naar hem te versturen. ‘Dat vond ik een geweldig idee. Je kunt zelf geen nieuwe herinneringen creëren en de overledene kan ze ook niet meer met je delen. Dankzij die brieven heb je dan toch iets tastbaars.’
Iedereen gaat anders om met verdriet, weet ze nu. ‘Ik doe dit niet met het idee om een podcast te maken die voor iedereen 100 procent herkenbaar is. Mensen zullen er kleine momenten van hun eigen ervaringen in terugzien.’
Maar het is voor iedereen belangrijk om rustig aan te doen. Verwacht bijvoorbeeld niet dat je het volgende semester gaat halen, zegt Weike. ‘Ga er vanuit dat je zakt voor je tentamens. Neem die zes maanden de tijd en leg jezelf niet te veel op. Het is belangrijk dat je lief bent voor jezelf. Daar heb ik toen niet aan gedacht. Wat is nou zes maanden studievertraging als je anders een burn-out krijgt? Het kan nogal eng zijn om niets te hoeven doen, maar zet jezelf niet onder druk en wees mild.’
Doorlopend project
Weikes podcast is een doorlopend project. Ze heeft in maart één aflevering gemaakt voor haar master en besloot daarna op eigen houtje verder te gaan, maar dat gaat even duren omdat ze er echt een goede podcast van wil maken. Ze is met crowdfunding begonnen om de kosten van de apparatuur en de muziekrechten te financieren, plus de tijd die ze nodig heeft om haar podcast te maken. Ze heeft meer dan 2000 euro opgehaald en is nu leeftijdgenoten en experts aan het interviewen. Als ze haar master heeft afgerond, zou ook de podcast in de lucht moeten zijn.
Weike zoekt nog naar mensen die ze kan interviewen: ze wil praten met jongeren die tussen de 18 en de 29 waren toen ze een ouder verloren. ‘Iedereen heeft een verhaal dat het waard is om verteld te worden, dus als jij onderdeel van dit project wilt zijn: neem contact op!’
Heb je interesse? Je kunt haar bereiken via e-mail, Instagram of haar crowdfundingspagina.