Lekker netwerken is er niet meer bij

De wekker gaat om half negen. Even snel een kam door je haren, een nette blouse aantrekken en de werkdag kan beginnen. Je kruipt achter je laptop en start hem op. Ontbijten kan wel tijdens de vergadering; aangenomen dat je een uitnodiging in de mail krijgt, natuurlijk. Want soms worden de stagiairs nog wel eens vergeten.  

Voor een flinke groep studenten aan de RUG is dit nu de dagelijkse realiteit. Door de coronacrisis zijn veel stages nu online. En dat is even wennen: je krijgt de sfeer op kantoor niet mee, kent weinig collega’s bij naam, kunt niet even aankloppen bij je stagebegeleider voor een vraag en netwerken bij het koffiezetapparaat zit er ook al niet in. 

Domper

Toen student bedrijfskunde Tom Pronk in februari aan zijn stage bij retailbedrijf Ahold Delhaize begon, was er nog niets aan de hand. Maar toen de coronacrisis uitbrak, kon hij niet meer zomaar elke dag het hoofdkantoor van Ahold in Zaandam binnenlopen. ‘Het leuke aan een internationaal bedrijf is juist dat er veel stagiairs zijn op verschillende afdelingen en dat er ook veel rondom die groep wordt georganiseerd’, zegt Tom. Al die activiteiten en borrels vielen weg. ‘Je krijgt minder goed de kans om andere stagiairs en het bedrijf in z’n geheel te leren kennen. Dat was wel een domper.’

Het leuke aan een internationaal bedrijf is juist dat er veel stagiairs zijn

Student biomedische technologie Ramin Davallou kent dat gevoel. Hij liep een online stage bij het UMCG. ‘Tijdens de eerste dagen vond ik het echt moeilijk om de juiste routine en balans te vinden tussen het werk en mijn dagelijks leven. Ook omdat alles in dezelfde kamer plaatsvond.’ In eerste instantie zou zijn stage vooral labwerk omvatten. Maar toen hij vanuit huis moest gaan werken, kwam de focus te liggen op het programmeren en analyseren van de gegevens van vorige onderzoeken.

Vishesh Saxena, die nanowetenschappen studeert, moest zijn stage bij het Zernike Institute for Advanced Materials ook vanachter de laptop uitvoeren. Dat kon, omdat zijn onderzoek gebaseerd is op computationele fysica, met als doel de juiste structuur te vinden van een bepaald eiwit dat leidt tot diabetes type 2. Hij probeert nu om met behulp van software  problemen in het onderzoek op te lossen.

Zelf nadenken

Maar het blijft lastig om op deze manier te werken. ‘Hoewel studenten natuurlijk altijd een e-mail kunnen sturen met een vraag, kunnen ze niet zomaar langs kantoor komen. Dit leidt tot vertragingen, omdat de drempel voor het schrijven van een e-mail of het opzetten van een online meeting groter is’, zegt zijn begeleider Thomas Jansen. Bovendien wordt er al gauw voortdurend heen-en-weer gemaild om iets op te lossen wat in een gesprek misschien vijf minuten in beslag zou nemen.

Goed plannen kan een oplossing zijn. Het zoeken van een werkplek buiten je huis ook. Zo ging Ramin zodra het weer kon in juni in het Forum aan de slag, van negen tot vijf. ‘Dat bleek voor mij een veel betere routine in het coronatijdperk.’

De studenten leren natuurlijk wel degelijk het een en ander, zeggen ze. ‘Het belang van geduld en herevalutie bijvoorbeeld’, zegt Vishesh. ‘Omdat ik niet de vrijheid had om vragen te stellen aan groepsleden van het onderzoek, moest ik zelf meer nadenken. Uiteindelijk loste ik zo een aantal van mijn eigen vragen zelf op.’

Minder waard

Ook Ramin stak het nodige op. ‘Sommige vaardigheden waren compleet nieuw voor mij, zoals programmeren en manieren om onbewerkte data te analyseren.’ 

Tom hield een parttime baan over aan zijn stage bij Ahold. Maar ‘een online stage is zeker minder waard, vooral netwerk-technisch’, zegt hij. ‘Je komt minder makkelijk in contact met mensen en dat maakt het vooral minder leuk.’

Je persoonlijke ontwikkeling zal minder hard gaan

Veel andere studenten maken zich daar ook zorgen over. Ze hebben zich een halve studie verheugd op het moment dat ze aan de slag zouden gaan bij een echte werkgever, maar wat hebben ze aan een stage waarbij ze niet kunnen ruiken aan een echte werkomgeving? 

Die zorg is niet onterecht, zegt Joeman Kwok, business controller bij Ahold Delhaize.‘Technisch gezien kun je nog steeds Ahold op je cv zetten. Maar omdat je niet met andere mensen op een afdeling zit, krijg je veel dingen niet mee. Het draagt zeker nog wel bij aan je persoonlijke ontwikkeling, maar dat zal minder hard gaan dan bij een fysieke stage.’

Ramin herkent dit. ‘Tijdens mijn stage had ik veel meer moeten leren’, zegt hij. ‘Maar dat vereist labwerk en dat is nou net niet mogelijk door corona.’ 

Onzichtbaar

Netwerken gaat nauwelijks en als onzichtbare kracht zul je ook niet snel doorstromen naar een baan bij je stagegever. Kwok kan dan ook weinig voordelen bedenken aan online stage lopen. ‘Je komt naar een onderneming als Ahold om de bedrijfscultuur op te snuiven. Alle contacten met andere stagiairs en alle activiteiten eromheen mis je nu allemaal. Dat herkennen wij en dat vinden we oprecht vervelend. Het draait niet alleen om werk.’ 

Ook Jansen zegt dat het bijna onmogelijk is om dezelfde menselijke dimensie in een online stage te krijgen als in een fysieke stage. ‘Samen lunchen en kletsen met een kop koffie is belangrijk om een band op te bouwen met de studenten en een echt netwerk te creëren.’ 

Tijdens een onderzoeksstage vanuit huis is de kans op kruisbestuiving met andere projecten ook minder groot. Dat maakt het bij uitstek een noodoplossing. ‘Maar natuurlijk is de online stage nog steeds waardevolle en zinvolle wetenschap, en ontstaan er nieuwe ideeën’, zegt Jansen.

Interactie

Gera Welker, stagebegeleider van verschillende studenten in het UMCG, ziet hetzelfde. Haar studenten verzamelen hun data momenteel digitaal in plaats van fysiek. ‘Prima om een relevante vermelding op hun cv te geven’, zegt ze. ‘Voor dit type onderzoek is een online stage net zo waardevol als een fysieke stage.’ 

Bij een online stage kunnen er nieuwe vaardigheden aangeboord worden

Maar, voegt ze er aan toe, ‘voor de studenten zelf geldt dat ze wel nog meer ervaring hadden kunnen opdoen bij een fysieke stage. Bijvoorbeeld door de interactie met diverse betrokkenen in de onderzoekssetting en het kunnen meelopen op verpleegafdelingen.’

Volgens woordvoerder Peter Steinfort van de gemeente Groningen hoeven studenten zich geen zorgen te maken over hun aantrekkelijkheid voor werkgevers. ‘Een online stage kan er ook voor zorgen dat er nieuwe vaardigheden aangeboord worden die bij een fysieke stage minder aanbod komen’, zegt hij optimistisch. ‘Zo kun je er juist uitspringen. Zolang je het maar goed op je cv vermeldt.’ 

Ook bij Ahold Delhaize zal de keuze niet altijd op de sollicitant met de fysieke stage vallen. ‘We gaan naar een toekomst waarin een combinatie van werken op kantoor en vanuit huis normaal wordt’, zegt Kwok. ‘Tijdens je online stage leer je dit laatste aspect en leer je op een andere manier netwerken.’