UK-enquête onder studenten
Geen her? Meer stress
Het maakte vorige week een hoop los: vier RUG-onderwijskundigen zeiden in de UK dat het maar eens afgelopen moet zijn met die oneindige herkansingen. Die moet je op een zo onhandig mogelijk moment plannen. Of zelfs helemaal afschaffen, zoals gebeurde aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam.
Een tweede poging op voorhand al op de agenda zetten, is vragen om moeilijkheden, denken ze. ‘Dan werk je strategisch gedrag alvast in de hand. Zo van: als het niet lukt, dan proberen we het gewoon nog een keer.’ Het ‘echte’ tentamen wordt ook gebruikt ter verkenning, stellen ze. ‘Studenten gaan even kijken wat er van hen verwacht wordt, maar dat is wel rijkelijk laat.’
Zelfs de benaming ‘herkansing’ is fout. Het is immers geen kansensysteem. ‘Dit klinkt alsof het een loterij is. Maar in feite is het een gelegenheid om te laten zien wat je kunt en hoeveel je weet.’ Bovendien: wie eenmaal een achterstand heeft opgelopen, heeft de grootste moeite om ‘m weer in te halen. Beter zou zijn om vaak te toetsen en compensatiemogelijkheden te bieden, en een herkansing zo onaantrekkelijk mogelijk te maken.
Misbruik
Klopt het dat studenten het systeem van herkansingen ‘misbruiken’? Dat ze denken: ‘Ach, als het deze keer niet lukt, dan wel een volgende keer?’ Hoe vaak hebben ze een tentamen moeten overdoen in het afgelopen jaar? Maken zij zich inderdaad stelselmatig schuldig aan het gehekelde ‘even kijken wat er wordt gevraagd’? En lijkt het ze een goed idee om herkansingen te ontmoedigen?
De UK vroeg 450 studenten (onder wie ruim 60 procent eerste- en tweedejaars) deze week naar hun ervaringen en omgang met herkansingen op twee tentamenlocaties (Martiniplaza en Aletta Jacobshal).
Beginnen studenten te laat met studeren en dreigt daardoor bij voorbaat een hertentamen? Bijna 30 procent zit al vroeg in het semester met de neus in de boeken, zo blijkt. Maar ruim 30 procent wacht inderdaad tot het allerlaatste moment.
Bijna de helft van de studenten (46,5 procent) heeft dit jaar niet hoeven herkansen. Dat betekent dus dat 53,5 procent moest opdraven voor een herkansing. De meesten halen die herkansing wel, maar tegelijk moet ruim 16 procent van alle studenten drie keer of vaker aan de bak.
Studenten herkennen zich niet in het beeld dat een tentamen wordt gebruikt als ‘verkenningstocht’. Zeven van de tien studenten zeggen zich daar nooit schuldig aan te maken. Een kleine 10 procent doet dat wel met enige regelmaat.
En met de dreigende studievertraging, als gevolg van een niet gehaald tentamen, valt het volgens veel studenten ook wel mee. Ruim 60 procent haalde een voldoende voor een her. Maar wellicht toch alarmerend: ruim drie van de tien studenten komen wel in de problemen en lopen blijvende achterstand op.
En ten slotte de vraag: Moeten herkansingen worden ontmoedigd door die op weinig gangbare momenten te houden, ‘s avonds, in het weekend of zelfs in vakanties? Geen gek idee, meent een aanzienlijk aantal studenten (27,1 procent).
De motivatie die het vaakst wordt genoemd: Door de hogere druk zullen studenten eerder beginnen met leren en een tentamen serieuzer nemen. En ook: Veel studenten maken misbruik van de herkansingen en dat is oneerlijk tegenover studenten die wél hun best doen. En heel pragmatisch: Als de resultaten omhoog gaan, waarom niet?
Toch zijn bijna drie van de vier studenten tegen zo’n maatregel. ‘Het zorgt voor extra stress en de prestatiedruk is al zo hoog’, is een veel gehoord argument. Of: Een tentamen is een momentopname, je kunt een keer falen. Nog vaker: Er kunnen onvoorziene omstandigheden zijn (ziekte, ongeval, black-out) en dan mag je niet direct worden afgestraft.
Bij de meeste opleidingen kan het toch heel eenvoudig worden geregeld. Alle studenten maken de tentamens eenmaal, en ze halen allemaal hun bachelor en master. De behaalde tentamenresultaten worden bij de bullen gevoegd. Zo kan , bijvoorbeeld, iemand een masterbul economie halen, en voor elk vak gezakt zijn. Het is dan aan een toekomstige werkgever om te bepalen , of ze zo’n student in dienst wil nemen. De studie geneeskunde wil ik niet aan dit “regime” onderwerpen! Ik wil wel graag geholpen worden door een deskundige arts! Maar het verschil tussen een vijf en een zes is qua kennis en inzicht uiterst marginaal. En om werkelijk te weten, wat een student kan, is een uitgebreid mondeling tentamen van een paar uur een veel beter instrument om te bepalen, hoe het met kennis en inzicht van een student is gesteld. Alleen laat zich dit niet realiseren in de onderwijsfabriek rug!
Kan deze discussie op een principiëler vlak worden gevoerd? De onderwijskundigen in kwestie hebben hun discipline laten degraderen tot een hulpwetenschap van de bedrijfseconomie, waarin het rendement van de opleiding moet worden gemaximaliseerd, met studenten als werknemers. Dat leidt tot toenemende betutteling van volwassen individuen (bindend “advies”, Rotterdamse toestanden). Ga er eens van uit dat het onderwijs er is voor de student, en dat diens vrijheid rechtens alleen wordt ingeperkt door het schadebeginsel: je moet zelf weten hoe stom of hoe slim je het aanpakt, zolang daar geen schade voor anderen uit voortvloeit. Welnu, emeritus Janke Cohen heeft jaren geleden al uitgerekend dat een herkansing de universiteit een tientje kost, in elk geval peanuts vergeleken met wat die student zelf derft door verlies op termijn van productieve jaren. Dus hou eens op met deze bemoedering en bevoogding van jongvolwassenen.
ik sta wat verbaasd over deze opmerking van prof hofstee. Het blijkt dat minder tentamengelegenheden met mogelijkheden tot compensatie van vakken een veel beter studierendement oplevert. De opbrengst daarvan is heel wat meer dan een tientje per herkansing. Productieve jaren gaan juist verloren door het aanbieden van teveel tentamengelegenheden.
Ik wil er op regaeren dat er wordt gezegd door onderwijsdeskundigen dat de herkansing een verkeerde benaming is vanwege het feit dat het geen loterij is.
Dit is niet geheel waar. Bij psychologie zijn de meeste tentamens multiple choice.
Hierdoor zit er zeker wel een kansen aspect aan, dit wordt ook meegenomen in de berekening van het cijfer. Maar een student kan best een keer goed of slecht gokken op vragen die hij niet weet en daarmee door kans het tentamen niet of wel halen.
Natuurlijk is het zo dat als je kennispercentage hoog genoeg is dit niet meer op gaat, maar het kan voorkomen dat je qua kennis die je hebt een 6 zou halen, maar dan door de vragen die je niet weet en daarop slecht gokken een 5 haalt.
Daarnaast kun je pech of geluk hebben met de onderwerpen die aan bod komen binnen een tentamen, die je beter of slechter liggen.