Robert Prey weet wat je luistert

‘Easy on Sunday’, ‘Het Koffiehuis’, ‘Made in NL’: wie een Spotify-account heeft ziet ze regelmatig langskomen, de kant-en-klare afspeellijsten die het streamingplatform aanbiedt. Het zijn geen lijsten met specifieke artiesten in bepaalde stijlen, maar nummers die op bepaalde momenten fijn zijn, zoals tijdens het sporten of relaxen. 

Afspeellijsten heeft Spotify al langer, maar ze zijn aan het veranderen, stelt  Robert Prey vast, mediawetenschapper bij de letterenfaculteit. Het gaat namelijk steeds minder om het genre, maar juist over de context waarin muziek geluisterd wordt. ‘Denk bijvoorbeeld aan de playlist ‘Acoustic Summer’, die je op zondagmiddag opzet terwijl lekker aan het chillen bent’, zegt hij.  

Wisselwerking

De Canadese Prey is al jaren geïnteresseerd in de relatie tussen cultuur en technologie. Want technologie is functioneel, legt hij uit, terwijl cultuur er echt is om ons leven te verrijken. ‘Die spanning vind ik heel interessant. Hoe is die wisselwerking? Hoe gaan Spotify, de technologie dus, en de muziek samen?’

De afgelopen jaren heeft Spotify de muziekwereld echt veranderd, zegt Prey. We luisteren steeds vaker naar de playlists die het platform ons aanbiedt. ‘Dat is ook best logisch, want het wordt als een pakketje voor je samengesteld.’ 

Maar hoe makkelijk dat ook is voor jou als luisteraar, het heeft nogal wat gevolgen: vaak heb je geen idee naar welke artiesten je eigenlijk luistert. ‘En dat mag natuurlijk niet’, vindt Prey. ‘We moeten beseffen dat die artiesten ook mensen zijn die muziek maken en daarvan moeten rondkomen.’

Algoritmes

Algoritmes spelen een belangrijke rol op het platform, weet hij. ‘Spotify bekijkt het luistergedrag van de luisteraars en komt vervolgens met suggesties. Op die manier hoopt het bedrijf dat ze zo lang mogelijk blijven luisteren.’ 

Ik was niet bepaald muzikaal, maar ik zat wel vaak in bandjes

Artiesten zouden dan ook dolgraag willen weten hoe die algoritmes werken, zodat hun muziek gevonden kan worden. ‘De artiesten van vandaag zijn echt een ander soort muzikant dan vroeger’, zegt Prey. ‘Vroeger schreef je een song, zong je hem in en kwam het op de radio terecht. Nu moet je echt uitvogelen hoe jouw muziek het best en het vaakst gehoord kan worden.’ 

Dat is belangrijk, want volgens Prey worden er per dag gemiddeld 40.000 nummers geupload op Spotify. ‘Kom daar maar eens tussen.’

De RUG-onderzoeker analyseerde afspeellijsten, maar interviewde ook een aantal artiesten. Hij merkte dat zij in een soort tweestrijd zitten. Aan de ene kant zijn ze heel blij dat ze hun muziek veel makkelijker aan de man kunnen brengen dan vroeger, toen het eigenlijk alleen op de radio mogelijk was. ‘Maar ze zijn ook heel bang dat ze verzuipen in die enorme zee van nummers.’

Bandjes

Prey groeide op in een klein dorpje in Canada, maar ging studeren in de buurt van Detroit, een echte muziekstad. Hoewel hij als kind al veel naar muziek luisterde, kwam hij er toen pas echt mee in aanraking. ‘Ik was niet bepaald muzikaal. Maar ik zat wel vaak in bandjes, waarin ik drumde en gitaar speelde.’ 

Voor een baan bij de tv verhuisde hij naar Zuid-Korea, waar hij ook in verschillende bands zat. Hij keerde terug naar Canada om in Vancouver aan zijn PhD te werken. En toen kwam er een kans in Groningen voorbij. ‘Vijf jaar geleden begonnen ze hier aan een nieuw programma Media Studies. Ik solliciteerde en voor ik het wist zat ik met mijn vrouw en kind in het vliegtuig naar Nederland.’ 

Terug naar zijn onderzoek, want er zijn meer interessante uitkomsten. Zo promoot Spotify heel gericht bepaalde artiesten op afspeellijsten en sociale media. Vanaf 2014 brengt het bedrijf bovendien steeds meer zijn eigen afspeellijsten onder de aandacht, waar veel artiesten van de belangrijke labels in terug te vinden zijn. ‘Daar hebben grote namen als Beyoncé natuurlijk profijt van.’

Juist bij independent artiesten worden nieuwe muziektrends ontwikkeld

Maar hoewel de grote labels domineren op de afspeellijsten, biedt Spotify ook ruimte aan kleinere independent labels. Dat is volgens Prey een goede zaak, want op bijvoorbeeld de radio gebeurt dat veel minder. ‘Independent artiesten zijn de voorlopers op het gebied van creativiteit en juist bij hen worden nieuwe muziektrends ontwikkeld.’ 

Muzieksmaak

Prey vindt het belangrijk dat we als luisteraars van Spotify goed beseffen hoe dit soort platforms precies werken. Dat is ook wat hij graag wil meegeven aan studenten. ‘Op die leeftijd moet je je muzieksmaak echt ontwikkelen. Er is meer dan Spotify en de muziek die zij jou aanraden. Luister naar muziek op andere platforms, praat met vrienden over hun smaak en ga naar bijvoorbeeld de Vera,  om te luisteren naar een bandje waar je nog nooit van gehoord hebt.’

Zelf probeert hij dat ook te doen. ‘Ik mijn best om vaker liveshows bij te wonen, vanwege de lage royalty’s die aan artiesten op streamingplatforms als Spotify worden betaald. En natuurlijk omdat het gewoon heel leuk is.’

Prey’s eigen muzieksmaak is vrij breed. Hij houdt van funk, soul, afro pop, maar ook luistert hij graag naar indierock en folk. En natuurlijk is Prey zelf ook veel te vinden op Spotify. De laatste tijd luistert hij veel naar podcasts, zoals de muziekpodcast ‘Afropop Worldwide’. 

Waarom ziet mijn Spotify-startpagina er zo uit?

Andere tips van Prey? ‘Ik luister vaak naar het nieuwe album van Run The Jewels, en ook de Koreaanse classic rock-playlist ‘Korean Old Vinyls’ staat vaak op.’

Hij is zich sinds zijn onderzoek meer bewust van zijn Spotify-gebruik. ‘Ik denk veel meer na over de afspeellijsten of podcasts die mij worden aanbevolen. Waarom ziet mijn Spotify-startpagina er zo uit?’ 

Prey wijst die suggesties niet af, maar probeert wel buiten zijn ‘bubbel’ te stappen. ‘Dat kan ik iedereen aanraden. Doe het. Het verrijkt echt je muzieksmaak.’

Engels