Malafide verhuurders aangepakt

Groningse huisbazen misdragen zich soms behoorlijk, bleek onlangs uit onderzoek van de Groninger Studentenbond (GSb) en jongerenorganisatie Rood van de SP. ‘Je wordt structureel gepiepeld’, zegt Sjoerd Kalisvaart van de studentenbond. ‘Je betaalt te veel huur, te veel servicekosten, er zijn problemen in het onderhoud en klusjes worden niet opgelost.’

Veel klachten die GSb en Rood ontvingen gingen over huisbazen of klusjesmannen die zomaar binnenkomen, of sloten die werden vervangen. Maar er doken ook absurde verhalen op. ‘Bijvoorbeeld het in huis plaatsen van een junkie’, aldus Kalisvaart. ‘Of zelfs het neerzetten van een radio die hard op ruis stond in een kamer die vervolgens op slot werd gedaan.’

Dergelijke acties kwamen bovendien niet uit de lucht vallen. Ze bleken vaak een direct gevolg van klagen bij de huurbaas over te hoge huren of achterstallig onderhoud. Waarna die besloot dat hij de bewoners liever kwijt dan rijk was.

‘Gelukje’

Precies dat gebeurde ook bij een groep vrienden die in 2014 in hetzelfde pand allemaal een kamer konden huren. ‘Dat was een gelukje’, zegt een van hen, een 22-jarige student. Hij en zijn vrienden willen niet met naam genoemd worden vanwege een rechtszaak die nog loopt tegen de huisbaas. Want na het ‘gelukje’ werd het niet bepaald een feest in het pand.

Het groepje ontdekte namelijk al snel dat het te veel betaalde voor de kamers. Ze trokken die conclusie op basis van het puntensysteem, dat de huurcommissie gebruikt om een redelijke huurprijs voor een woning vast te stellen. De commissie kijkt daarbij onder meer naar het woonoppervlak en het aantal ruimtes. ‘De huurprijs was bijna twee keer zo hoog als toegestaan’, zegt de student. ‘En er was ook een aantal gebreken aan het huis.’

Ze stapten naar de huurcommissie die hen gelijk gaf en de huurprijs flink verlaagde: van ongeveer 350 euro naar 150 euro per persoon per maand. Daarnaast kregen de studenten een korting van 40 procent vanwege de gebreken in het huis. ‘Kozijnen waren niet goed aangesloten en het huis was niet goed onderhouden.’

Bedreigd

Maar daarna begon het gedonder. Er werd plotseling in korte tijd twee keer ingebroken in het huis, zonder braaksporen. ‘We hebben een vermoeden dat dit iets te maken heeft met de lage huurprijs.’

Want in dezelfde periode werd een van de jongens bedreigd en uitgescholden door de makelaar, midden op straat. ‘Bijvoorbeeld door te zeggen dat we niet moesten opschrikken als we binnenkort een aantal Polen met knuppels voor de deur zouden vinden.’

Niet lang erna kregen de jongens een nieuwe huisbaas, die langskwam met drie ‘klusjesmannen’. ‘Hij kwam ons mededelen dat als wij niet terug zouden gaan naar het oude contract met de oude huurprijzen, deze drie elke maand langs zouden komen om het verschil in contanten te innen.’

Het verhaal past binnen een ‘bekende handelswijze’ van huisjesmelkers. Volgens GSb-voorzitter Kalisvaart gebruiken deze huisbazen structureel een ‘zeer geraffineerde handelswijze’. ‘Een heus actieplan huurdertje pesten’, schreef hij eind vorig jaar in een opiniestuk. ‘Door al die intimidatie is een situatie ontstaan dat als je klaagt, je represailles krijgt’, legt hij uit. ‘Dat is de cultuur nu.’

Samenwerking

Maar hoewel de ellende al jaren speelt, liet de gemeente het afweten. Begrijpelijk, vindt hoogleraar openbare-orderecht Michel Vols van de RUG. Hij is gespecialiseerd in huisjesmelkers en adviseert de gemeente inmiddels over de wetgeving omtrent verhuur. ‘Er is veel sociale huurbouw in Groningen, maar lang niet voldoende om studenten een kamer te bieden. Je kunt geen blik met sociale woningen open trekken. Ze zijn afhankelijk van private huurbazen.’ Dus koos de gemeente voor de ‘samenwerkingsmodus’.

Bovendien had het college van B&W onvoldoende bevoegdheden om in te kunnen grijpen. Een gewone woning kun je weliswaar omzetten naar een studentenwoning door een onttrekkingsvergunning te verlenen. Maar die kun je niet intrekken als er vervolgens sprake is van misstanden.

‘Eigenlijk is in de gemeenteraad alleen de SP erop blijven hameren. Een jaar geleden is de gemeente omgegaan’, stelt Vols. ‘Het is in een stroomversnelling gekomen doordat Sikkom er bovenop zat en de ruzie tussen een huisbaas en Tim Hofman. Dat was wel een momentum’, verwijst Vols naar een aflevering van programmamaker Hofman’s Boos op Youtube, waarin hij het aan de stok krijgt met de Groningse huurbaas Wim Bulten.

Oplossing

Maar nu lijkt er dan eindelijk toch een oplossing te zijn gevonden. Volgens PvdA-wethouder Roeland van der Schaaf, die verantwoordelijk is voor het woonbeleid, kan hij straks de landelijke wetgeving omzeilen. Hij koerst op een heel nieuw vergunningsstelsel. ‘Het idee is dat iedereen die op dit moment kamers verhuurt of gaat verhuren deze nieuwe ‘kamerverhuurvergunning’ nodig heeft’, schrijft het college in een voorstel aan de gemeenteraad. Er komen nieuwe voorwaarden voor wie zo’n vergunning krijgt. En wie zich er niet aan houdt, raakt hem kwijt.

Van der Schaaf vindt dan ook niet dat de gemeente pas te laat in actie is gekomen. ‘We zijn hier al heel lang mee bezig. En de SP heeft acht jaar lang in het college gezeten en toen niets gedaan.’

Het idee is uniek in Nederland en daardoor ook nog wat broos. ‘Ik denk dat het goed is dat de gemeente het doet’, zegt Vols. ‘Maar het zal afhankelijk zijn van de formulering of het juridisch haalbaar is of kwetsbaar.’

Toch, zegt hij, moet de gemeente het proberen. Zelfs als het idee onderuit gaat voor de rechter is het een goed signaal om alsnog bevoegdheden te geven aan gemeenten, vindt hij.

Wees blij

Blijft de vraag waarom het allemaal zo lang heeft geduurd, zeker omdat het niet nodig bleek om te wachten op veranderingen in de landelijke politiek. ‘Weet ik niet’, reageert Van der Schaaf. ‘Volgens mij zijn wij de eersten die dit doen. Wees blij dat we het doen.’

De gemeenteraad vergadert komend voorjaar over het plan. Dan wil de gemeente ook de informatievoorziening voor studenten verbeteren. ‘En de woningmarkt gezonder maken’, zegt Van der Schaaf. ‘De marktdruk is enorm. Studenten kunnen geen kant meer op. Dat is een van de redenen dat de huren zo hoog zijn. De afgelopen tijd zijn er vierduizend woningen gebouwd. De komende jaren komen er nog zeker drieduizend bij.’

Het groepje vrienden dat in 2014 samen in Groningen kwam wonen, woont inmiddels ergens anders. ‘We hadden zoiets van: Dit is serieus’, zegt de student over de intimidatie. ‘Hier hebben we geen zin in. Laten we met zijn allen het huis uit en ergens anders naartoe. We wilden studeren en genieten van onze studententijd.’

Opnieuw een gezamenlijke plek vinden, bleek ondoenlijk. En eigenlijk ook niet nodig. ‘We hadden bijna twee jaar samen gewoond, het is ook wel leuk om in een ander huis te komen.’

Engels