Drie soorten dierloos diëten

Wie zijn die mensen die elk voedsel afzweren waarin ook maar iets dierlijks zit? Zijn het moraalridders? Wereldverbeteraars? Hipsters? Drie veganisten over gezondheid, klimaat en morele redenen voor hun dieet.

De vitale vegan

Maxi Bauerschmidt, eerstejaarsstudent psychologie, eet sinds het laatste jaar van haar middelbare school geen dierlijke producten meer. ‘De eerste week voelde het alsof ik constant high was, zo uitgelaten was ik’, lacht ze. ‘Het was vlak voor de eindexamens, dus iedereen was verbaasd dat ik zo veel glimlachte.’

‘Als je de connectie maakt tussen gezondheid, klimaat en ethiek, dan is het best makkelijk om veganist te worden. Maar mensen zijn er vaak negatief over, veganistische jongens worden bijvoorbeeld soy boys genoemd. Vlees eten wordt natuurlijk ook gezien als iets heel mannelijks en het zit ingebakken in de westerse cultuur. Het is vooral een mentaliteitsprobleem.’

In het nieuws gaat het vaak over de ongezonde aspecten van dierlijke producten. Dat verbaast haar. ‘Het is geen nieuw onderzoek. Dokters raden mensen ook bijna nooit af om vlees te eten.’

Als veganist kun je genoeg junkfood eten

‘Ik gebruik de app Daily Dozen waarmee ik bijhoud wat ik binnenkrijg. En wat ik tekort kom, gooi ik ’s avonds in een curry,’ lacht ze. Het is overdreven om te denken dat veganisten niet genoeg voedingsstoffen binnenkrijgen, vindt ze. ‘Je bent meer met je voeding bezig, maar ook als veganist kun je genoeg junkfood eten.’

Overgewicht

Duur is het ook niet, zegt ze. ‘Ik geef maar 20 tot 25 euro per week uit aan boodschappen. Daar kom ik de week prima mee door.’ Supermarkten hebben een steeds groter aanbod, maar met slim boodschappen doen op de markt kom je al een heel eind.’

Ze heeft zelfs haar vader weten te overtuigen. Die had overgewicht, en omdat haar familie een geschiedenis heeft met hartproblemen, was ze best bezorgd. ‘Ik heb hem toen How not to die van Michael Greger laten lezen. Hij is van de een op de andere dag veganist geworden. Binnen een jaar zat hij op een normaal gewicht. Hij heeft zelfs leren koken!’

De Vegan-activist

Nele Grabow is actief voor meerdere bewegingen die strijden voor feminisme, antiracisme en ook veganisme. Doelen die volgens haar allemaal met elkaar verbonden zijn: ‘Mensen hebben dingen gedaan die we niet hoeven blijven te doen.’

De derdejaarsstudent psychologie probeert mensen vooral te laten zien dat ze makkelijk een groot verschil kunnen maken, zelfs als individu. ‘Het is belangrijk om het gesprek gaande te houden. Gisteren liet ik beelden van een slachthuis zien aan een bejaarde man. Hij zat constant binnensmonds te vloeken; ik dacht echt dat hij me wou slaan. Maar uiteindelijk kreeg hij tranen in zijn ogen en vroeg wat er nou toch gaande was en waarom het op deze manier gebeurt.’

Ik wil laten inzien dat het anders kan

Hetzelfde gebeurde met een oudere vrouw. ‘Een maand later kwam ik haar weer tegen. Ze vertelde stralend dat ze al drie weken veganist was.’

Ongepast

Inmiddels heeft Nele door dat mensen vaak wel meer willen weten en dat ze haar boodschap ook belangrijk vinden, maar dat ze er nooit eerder bij hebben stilgestaan. ‘Mensen willen vaak wel weten wat er gebeurt, maar het staat vaak ver van ze af.’

‘Ik walg zelf inmiddels van de producten, maar ik veroordeel mensen die ze eten zeker niet: zelf zat ik ook ooit in die situatie. Ik wil mensen alleen laten inzien dat het ook anders kan. Het is mijn insteek om iedereen te tonen dat ze de optie hebben om compassievol te zijn.’

Als je door Groningen loopt, zie je af en toe stickers met leuzen als ‘Meat is murder’. Nele keurt die aanpak niet goed. ‘Ik vind het niet gepast om woorden als moord en genocide toe te passen op de vlees- en zuivelindustrie. Dat vind ik een te gevoelloze aanpak voor zo’n bruut probleem.’

De klimaatvegan

Anamika Saxena dacht dat ze door vegetarisch te eten voldoende deed om zelf geen dierenleed en de bijbehorende milieuvervuiling te veroorzaken.

Maar toen ontdekte ze dat industrieën die dierlijke producten verwerken, ook schade aanrichten. ‘Het gaat in het nieuws alleen maar over plastic en transport, maar veganisme speelt een nog grotere rol in het tegengaan van milieuproblemen,’ vertelt Anamika, eerstejaars psychologie.

Je koolstofvoetafdruk neemt 73 procent af

‘Het is vooral de manier waarop we door de voedingsindustrie worden voorgelogen die me heel boos maakt. In documentaires op Netflix komt dat vaak naar voren. Die brengen het erg extreem, dus die probeer ik met een korrel zout te nemen. Maar helaas zit er wel een kern van waarheid in,’ zucht ze. Economische belangen staan volgens haar verandering in de weg, net als bij de opwarming van de aarde.

Sluier opgelicht

Een aanzienlijk deel van de klimaatproblemen kan worden teruggeleid naar de vlees- en zuivelindustrie, zegt Anamika. ‘Als je veganistisch zou eten, breng je je individuele koolstofvoetafdruk terug met 73 procent.’

‘Het tegenargument is dan vaak dat de sojaproductie ook voor veel ecologische druk zorgt. Maar de meeste soja is bedoeld als voer voor dieren die we vervolgens opeten. In de Verenigde Staten alleen al wordt 41 miljoen ton eten gevoerd aan 7 miljard dieren en daar wordt slechts 7 miljoen ton voedsel voor mensen van geproduceerd,’ rekent ze voor.

‘Het is een mentale blokkade waar je overheen moet’, weet ze. ‘Voor mij voelt het als een sluier die is opgelicht, alsof mijn beeld eerder vervormd was.’ Bij anderen wil ze die sluier niet per se afrukken: ‘Ik heb een instelling van: leven en laten leven, maar ik hoop dat anderen mijn keuze wel begrijpen.’

Engels