Foxe basin

Sommige onderzoekers hebben mazzel. Ze belanden niet in de kelder van een grijs laboratorium, of op een flexibele werkplek. Nee, hun werkplek lijkt meer op een vakantiebestemming. Deel 4 van de serie ‘Vette Plekken’: Foxe Basin.

Elk jaar reist RUG-postdoc Sean Desjardins naar Foxe Basin, een gebied in het Canadese poolgebied ten westen van Groenland. De archeozoöloog verblijft daar acht tot negen weken, en graaft in de permafrost in een gebied waar de Inuit al zo’n duizend jaar leven. Hij zoekt naar dierlijke botten en andere dingen die hem informatie kunnen verschaffen over eetgewoonten van de Inuit, en hoe ze zich aanpasten aan natuurlijke klimaatveranderingen in het verleden.

‘Je kunt je niet echt voorbereiden op het poolgebied. Het is onbeschrijflijk op zoveel vlakken: het landschap, de leefomgeving, de mensen, wat je ziet en voelt. Wat kilometers ver weg is, kan heel dichtbij lijken, dus je gevoel voor tijd is anders. Dat je 24 uur lang daglicht hebt kan je van je stuk brengen, maar het is ook die enorme open ruimte, de lucht; het raakt al je zintuigen.

Uitdaging

Veel mensen, zelfs andere archeologen, zien het noordpoolgebied als een karikatuur van een koude en harde omgeving, bijna het tegenovergestelde van gastvrij. Wat kun je daar nu vinden? Maar als je er bent, zie je hoe het eigenlijk wemelt van het leven in het gebied. Je ziet het overal: de rivier vlakbij, grote voedzame dieren als de kariboe, zeehond en narwal waar de Inuit al tijden op jagen.

Graven in de permafrost is echter een uitdaging. We moeten natuurlijk wachten tot de sneeuw is gesmolten, en dan graven we tot we op bevroren grond stuiten. Dan laten we het smelten en beginnen intussen op een volgende plek. Op die manier jagen we de permafrost eruit.

Het kan er ook koud zijn. Vaak, als ik in Nederland fiets, denk ik aan mijn tijd in Foxe Basin: nevel, motregen en dikke mist. Probeer maar eens aantekeningen te maken in de regen! Het kan er ontzettend hard waaien en de vele muggen kunnen heel vervelend zijn. In die omstandigheden is het moeilijk om een goed humeur te houden. Maar pauzeren kan niet. En uiteindelijk is het ’t allemaal waard.

Jagerscentrum

Ik kijk vooral uit naar de expeditie komende zomer. We gaan naar het eiland Iglut, waar ik jaren geleden over heb gelezen in transcripties. Het is een vrij klein gebied, niet meer dan anderhalve vierkante kilometer. Ik vermoed dat het een belangrijk jagerscentrum is. Maar pas in 2014 kon ik met een Inuit-jagersfamilie mee.

Het eiland was fantastisch. Er zijn zoveel zeevogels die er broeden. Je kunt ijsschotsen heen en weer zien gaan, waar soms walrussen en zeehonden op zitten, maar ook ijsberen. En je zag overal de stenen cirkels die achterblijven als je een tent weghaalt, hokjes van gestapelde stenen waar Inuit vlees in bewaren, en winterhuizen – semi-ingegraven bouwsels.

Ik verwacht er veel spullen te vinden en zeker veel dierlijke botten. Maar graven in het poolgebied is heel duur en ik wacht al jaren tot ik de financiering ervoor krijg. Gelukkig is nu alles voor elkaar en kan ik eindelijk terug.

Engels