Zo vind je jouw soort mensen
Gezocht: vrienden voor het leven!
Eén ding is duidelijk: vriendschappen zijn echt enorm belangrijk. Waarom? Omdat we heel vroeger, toen we nog jagers en verzamelaars waren, geleerd hebben dat je in je eentje kwetsbaar bent. Aangevallen door een sabeltandtijger, geen nageslacht omdat je geen partner kon vinden, dood door ziekte omdat er niemand voor je zorgt.
Daarom ontwikkelden we goede sociale vaardigheden om er voor te zorgen dat dit soort situaties nooit voorkomen. Tegelijkertijd werden we heel gevoelig voor signalen dat we afgewezen worden.
Deze instincten zijn zo sterk dat een gevoel van eenzaamheid je letterlijk ziek kan maken, zegt psycholoog Simon Dalley van de RUG. ‘Eenzaamheid en isolatie beïnvloeden het sterftecijfer net zo sterk als overgewicht of zelfs roken.
Dus ja, als jij een van die studenten bent die z’n thuis en vrienden heeft achtergelaten om in een nieuwe stad te gaan wonen, moet je zeker nieuwe mensen vinden om mee om te gaan. Het goede nieuws? Dit is de beste tijd om dat te regelen. ‘Naar de universiteit gaan biedt uitdagen, maar ook mogelijkheden’, zegt Dalley. ‘Je raakt misschien vrienden kwijt, maar je krijgt er ook nieuwe bij.’
Iedereen om je heen heeft dezelfde behoeften en onzekerheden. En je medestudenten staan er vaak erg voor open om vrienden te worden. ‘Onze sociale netwerken bereiken vaak een hoogtepunt tijdens de universiteitsjaren’, zegt Dalley. ‘We experimenteren met onze sociale verhoudingen en dat betekent dat we veel mensen toelaten.’
Ik ben een nieuwe student in Groningen en wil graag nieuwe vrienden vinden. Maar hoe pak ik dat aan? Waarom worden mensen eigenlijk vrienden met elkaar?
Het lijkt misschien voor de hand te liggen, maar je moet fysiek bij elkaar in de buurt zijn om vrienden te worden. Via internet vrienden maken werkt niet. We zijn ook meer geneigd om mensen aardig te vinden als we weten dat we ze vaak zullen zien, zegt Dalley, ‘omdat je weet dat je met ze zult moeten kunnen opschieten. Dus begin eens met studiegenoten, huisgenoten en studentenverenigingen; dit zijn de mensen waar je de meeste tijd mee zult doorbrengen – en daarom ook de mensen die geneigd zijn om jou aardig te vinden.
Je kunt natuurlijk niet vrienden zijn met iedereen. Je moet kiezen, en je moet ook gekozen wórden. ‘Je moet weten hoe je een gesprek begint’, zegt Dalley, ‘over koetjes en kalfjes praten, oogcontact maken – net genoeg, niet te veel – en reageren op de ander. Diegene moet namelijk de indruk krijgen dat jij actief aan het luisteren bent. Dus knik, geef antwoord, stel vragen. Kortom: wees geïnteresseerd.
Deze zoektocht naar de juiste vrienden kan overweldigend overkomen. Maar Dalley zegt dat hoewel vriendschap ‘opvallend weinig’ onderzocht is, één ding wel duidelijk is: vriendschap begint met overeenkomsten. Wanneer je iets met elkaar gemeen hebt, komen gesprekken makkelijker op gang en zijn de stiltes minder ongemakkelijk. ‘Hoe meer jullie op elkaar lijken, des te waarschijnlijker het is dat er een vriendschap ontstaat.’
Dus, ik heb wat gezellige gesprekken gehad met een studiegenoot tijdens college. Maar dat is nog geen echte, langdurige vriendschap. Iedereen zegt dat je tijdens je studiejaren vrienden voor het leven maakt, maar hoe doe ik dat?
Het geheim van een echte band? Jezelf blootgeven, zegt Dalley. ‘Dan deel je iets over jezelf met die andere persoon.’ Een vriendschap is bevredigender naarmate jullie allebei meer over jezelf vertellen.
Dat betekent niet dat je meteen je diepste, donkere geheimen hoeft te vertellen aan vreemden in de hoop dat er eentje blijft plakken. Te veel informatie geven maakt mensen wantrouwig. ‘Je vertelt eerst oppervlakkige dingen over jezelf, maar wanneer de vriendschap zich ontwikkelt, ga je de diepte in. En dat zorgt ervoor dat jullie een emotionele band ontwikkelen.’
Je kunt zulke brokjes informatie over jezelf zien als een uithangbord waarop staat: “Ik vind jou aardig en ik vertrouw je.” Maar het moet wel wederzijds zijn’, zegt Dalley. ‘Als die ander niets over zichzelf vertelt, is dat misschien een teken dat hij of zij je niet beter wil leren kennen.’
Oké. Maar sommige mensen moeten heel erg hun best doen om vrienden te maken, terwijl anderen met zo’n beetje iedereen kunnen opschieten. Hoe komt het dat zij zoveel aardiger worden gevonden?
Fysiek aantrekkelijk zijn geeft je een streepje voor. ‘Als je er knap uitziet, nemen mensen automatisch aan dat je aardig bent’, legt Dalley uit.
Extravert zijn helpt ook. Niet omdat extraverte mensen werkelijk aardiger zijn – maar dat lijkt wel zo. ‘Zij kleden zich vaak goed, lachen veel en drukken zich positiever uit. Dat trekt mensen aan’, zegt Dalley. ‘Ze zijn grappig, geïnteresseerd in anderen, reageren op hen en geven hen de kans om zichzelf bloot te geven.’
Verlegenheid, daarentegen, maakt vaak een negatieve indruk op anderen, omdat verlegen gedrag – anderen vermijden, niet praten met mensen omdat je bang bent voor negatieve reacties – makkelijk verkeerd geïnterpreteerd kan worden. Je zou kunnen zeggen dat verlegen mensen zich te weinig blootgeven. Dat kan als een afwijzing voelen – en daar zijn we allemaal extreem gevoelig voor.’
Maar ik ben gewoon niet goed in een gesprek voeren met iemand die ik niet ken. En als ik het probeer levert dat enorm ongemakkelijke situaties op. Kan ik mijn persoonlijkheid veranderen? Of ben ik gedoemd om eeuwig alleen te zijn?
Natuurlijk niet! Sociale vaardigheden kunnen aangeleerd worden. Zelf supersympathieke mensen hebben ze op een gegeven moment een keer opgepikt. ‘Hoe vaker je oefent, hoe beter je er in wordt’, zegt Dalley.
Kijk eens goed naar mensen die zich erg op hun gemak lijken te voelen in het gezelschap van anderen. ‘Observeer welke trucjes zij gebruiken om een gesprek te beginnen en sociale barrières af te breken’, adviseert Dalley. ‘Kopieer en oefen. Het is een vaardigheid die je moet aanleren.’
De eerste stap is eropuit gaan: kijk uit naar sociale activiteiten die passen bij wie jij bent – doen alsof werkt nooit. Als je bang bent om te praten, probeer dan van tevoren een paar gespreksonderwerpen te bedenken of verzin een soort script. Dat klinkt misschien een beetje wanhopig, maar het kan je helpen om op het moment zelf niet vast te lopen. ‘Kijk in de krant, bereid een plan voor om contact aan te gaan.’
Maar wat als ze me nog steeds niet aardig vinden?
Ga geen aannames doen. Mensen zijn geneigd te denken dat ze weten wat anderen denken aan de hand van hun gezichtsuitdrukking of de toon van hun stem. ‘Maar onderzoek wijst uit dat we daar helemaal niet goed in zijn.’ Dus ga er niet van uit dat iemand je niet aardig vindt en kwel jezelf niet met negatieve gedachten, maar probeer uit te vinden of er misschien een andere verklaring is voor diens gedrag. Wie weet? Diegene heeft misschien wel slecht geslapen, of heeft een resting bitch face.
En nog een tip: doe niet enorm je best om ervoor te zorgen dat mensen je aardig vinden – laat zien dat je geïnteresseerd bent in hén. ‘Zorg dat ze over zichzelf praten’, adviseert Dalley. ‘Daar zijn mensen dol op! Op die manier laat je hen zichzelf bloot geven.’
Geef oprechte complimenten en benadruk jullie overeenkomsten. ‘Je kunt ze dingen vragen als: “Waar kom je vandaan?” en dan zeggen: “Oh, die plaats ken ik, dat is een leuke stad.” Dan zullen ze je aardig vinden en zich hopelijk een beetje openstellen.’
En zelf als je gelijk hebt en die ander heeft zijn twijfels over je, dan is nog niet alles verloren. ‘Veel goede vrienden mochten elkaar eerst niet, tot ze meer over elkaar te weten kwamen en ontdekten dat ze meer gemeen hadden dan ze dachten.’