Kist dragen als bijbaan

‘Heren, hoed af.’

Met een sobere, maar plechtige zwaai nemen de ‘heren dragers’ de zwarte kachelpijp van het hoofd en klemmen deze eenhandig tegen hun middel. De vriendelijk-serieuze blik strak vooruit. Langzaam komt de stoet de Friese natuurbegraafplaats opgereden. Ruim een halfuur later dan was gepland, maar dat hoort erbij. ‘Dit werk bestaat nu eenmaal voor een deel uit wachten’, zegt kistdrager Thijs de Vries (28).

De Vries was een student van twintig, toen hij in 2010, samen met zijn broer Rob (nu 33), Axios Dragers startte. Het bedrijf zet studenten in als kistdragers bij uitvaartdiensten en begrafenissen. ‘We hadden het idee van een vriend die werkte bij Ferentes in Utrecht, onze concurrent’, vertelt De Vries in zijn bovenwoning in de Poelestraat, tevens omkleed- en verzamelplaats voor de dragers. ‘In Groningen bestond het nog niet, dus wij zagen er wel iets in.’

Onalledaags

Wat aanvankelijk begon als een ietwat excentrieke en onalledaagse studentendienst is anno 2018 uitgegroeid tot een onderneming van serieus formaat. ‘Eerst opereerden mijn broer en ik hier in de regio. In de Toyota Starlet van onze moeder crosten we van dienst naar dienst’, vertelt De Vries. ‘Vanuit Groningen bedienen we nu de hele provincie, Friesland en Drenthe met een poule van zo’n zeventig studentkistdragers.’

In de Toyota Starlet van onze moeder crosten we van dienst naar dienst

Na zijn rechtenstudie aan de RUG probeerde De Vries het weliswaar nog een halfjaar als jurist, maar dat beviel hem slecht. ‘Ik zat in de faillissementspraktijk, maar het interesseerde me nauwelijks.’

Hij greep terug op het kistdragen en is sindsdien fulltime bezig met Axios. De Starlet is ingewisseld voor twee witte bedrijfsbusjes. En naast Groningen heeft Axios vestigingen in Nijmegen, Delft en Zwolle. Zijn broer heeft een gezin in Zwolle en coördineert de bedrijfsvoering tussen het luiers verwisselen door.

Commandant der Dragers

Bovenal is een kistdrager representatief. De voorschriften (zwarte sokken, wit hemd, glad geschoren gezicht) zijn strikt. Zichtbare piercings en tattoos zijn ontoelaatbaar. Ook is een lengte van tussen de 1,80 en 1,95 meter vereist. De kist moet tijdens het dragen natuurlijk wel in evenwicht blijven.

Tijdens het werk luister je in de eerste plaats naar ‘de voorman’: een soort Commandant der Dragers, die de leiding heeft. Hij geeft de orders voor, tijdens en na het dragen. De orders – ‘hoed af’, ‘stap’ en ‘alstublieft’ voor het laten zakken van de kist in het graf – spreken redelijk voor zich. Alles moet strak en vooral professioneel verlopen: er is geen ruimte voor geklungel. Een uitvaart is een beladen moment en ‘kan maar een keer goed gaan’, luidt het credo van De Vries.

Stress

Zo’n eerste keer kan daarom de nodige stress opleveren. Je weet nog maar half wat er precies moet gebeuren en voor je het weet vraagt een nabestaande of je haar tasje wilt vasthouden, terwijl er een groot insect in je boordkraag zit. En dat terwijl je op het punt staat de kist uit de auto te dragen om deze op een rollende baar naar het graf te rijden. Via een hobbelige weg waardoor het handvat van de baar loskomt en uit je handen schiet.

Weet je het even niet, kijk dan naar ons

Kortom: er gebeurt een hoop in korte tijd. Tussen het wachten door – waar de verdwaalde pakjes speelkaarten in de overjassen van getuigen – moet je dus altijd alert zijn en de rust bewaren. Gelukkig ben je nooit alleen. ‘Weet je het even niet, kijk dan naar ons’, instrueert De Vries vooraf. In principe voert de voorman het woord met de uitvaartondernemer en de nabestaanden. De rest volgt vanzelf.

Evenwicht

Nadat de kist in de Friese grond is begraven, lopen de dragers synchroon richting uitgang. Daar vormen ze ‘de erehaag’. Zijlings staan ze tegenover elkaar en nemen op commando van de voorman hun hoed opnieuw af wanneer de begrafenisgangers langzaam richting de parkeerplaats druppelen, gemoedelijk knikkend naar de dragers. Dan klinkt het voor de laatste keer ‘heren, hoeden op’. De werkdag zit erop.

Engels