Vluchteling wordt arts

365 dagen in het jaar was hij aan het werk. Overdag coschappen lopen, ’s avonds studeren. In de weekenden werkte hij als verpleegkundige bij het UMCG. Vakantie was geen optie en aan slapen kwam hij bijna niet toe. ‘Gekkenwerk’, noemt hij deze periode.

Toch had Darbaz Abbas geen andere keus. Al van jongs af aan droomde hij ervan om chirurg te worden, maar hij kwam als vluchteling naar Nederland en dus was het voor hem bepaald niet vanzelfsprekend dat hij dit kon bereiken. Hij begon niet op het vwo en doordat hij pas sinds een half jaar officieel de Nederlandse nationaliteit heeft, moest hij een groot deel van zijn studie zelf betalen. Nu is hij arts, over een tijdje hoopt hij chirurg te zijn.

Vanwege de oorlog in zijn vaderland, Irak, kreeg Darbaz tot aan zijn negende nauwelijks onderwijs. En dus begon hij met een behoorlijke achterstand: ‘Je loopt heel erg achter en veel dingen zijn in Nederland heel anders. Lezen en schrijven ging ineens van links naar rechts, ik moest alles opnieuw leren.’

Koppig

Hierdoor ging Darbaz na de basisschool naar het vmbo. Hij wilde weliswaar uiteindelijk geneeskunde gaan studeren, maar kreeg weinig steun vanuit zijn omgeving. Vrienden lachten hem uit, docenten vreesden dat hij het niveau niet aan zou kunnen. Wilde hij van Verzorgend (MBO niveau 3) naar Verpleging (niveau 4), dan werd hij niet serieus genomen. Wilde hij na Verpleging naar het hbo, dan werd hem verteld dat het te moeilijk was voor hem. Wilde hij na het hbo de zijstroom geneeskunde gaan doen, dan zei men dat dit bijna onmogelijk was.

Toch kreeg Darbaz het voor elkaar. Hij kan, zegt hij zelf, enorm koppig kan zijn en liet zich door zijn omgeving niet uit het veld slaan: ‘Je hebt vooral veel doorzettingsvermogen nodig, als je dat niet hebt dan wordt het niks. Ook moet je sterk in je schoenen staan en niet gaan geloven in de twijfels van anderen.’

Last van cultuurverschillen had hij gelukkig niet, hij kon zich makkelijk aanpassen. Dit kwam mede doordat hij met zijn familie direct op Ameland is gaan wonen. ‘Doordat we zo geïsoleerd leefden op een eiland, integreerden we snel. Als ik in een appartement met alleen maar Noord-Afrikanen terecht was gekomen, dan zoek je al snel de weg van de laagste drempel. Je blijft dan in je eigen taal praten en komt minder in aanraking met de Nederlandse cultuur. Op Ameland moest ik wel.’

Atheïst

Het hielp ook dat hij niet gelovig was opgevoerd. Waar zijn nichtjes in Irak niet naar buiten mochten zonder moeder en hoofddoek, had zijn vader zich volledig afgekeerd van het geloof nadat zijn vader en zwangere moeder voor zijn ogen opzettelijk werden doodgereden. ‘Na deze gebeurtenis was mijn vader per direct atheïst. Hij kon niet meer begrijpen dat men in Allah geloofde, Allah die dit zou hebben toegestaan.’

Hoe gruwelijk ook, Darbaz is blij dat hij liberaal is opgevoed. ‘Ik heb niks tegen het geloof, zolang je dat maar thuis uitoefent en het niet gaat mengen met wetenschap en onderwijs.’

Als voorbeeld noemt hij het lichamelijk onderzoek, dat elke geneeskundestudent een keer moet ondergaan. Darbaz: ‘Ik ken een aantal studenten uit Saoedi-Arabië die weigeren mee te werken, terwijl dit verplicht is voor alle studenten. De reden is dat zij van hun geloof niet door een andere man aangeraakt mogen worden. Daar heb ik moeite mee, als je hier wilt studeren vind ik dat je je gewoon moet aanpassen.’

Vluchtelingen die nu naar Nederland komen, moeten niet bij de pakken neerzitten, zegt Darbaz: in Nederland zijn er tal van middelen, zoals pre-masters en de stichting UAF, die het studeren voor vluchtelingen mogelijk maken. Het UAF begeleidt vluchtelingen bij hun studie en helpt deels met de financiering. Genoeg opties dus. ‘Heb je moeite met de Nederlandse taal? Kijk dan alleen nog maar Nederlandse programma’s en schop je schotel uit het raam. Wil je graag studeren? Loop de Openbare Bibliotheek in, sla een boek open en begin’.

Hiërogliefen

Toch ziet Darbaz ook in dat dit soms makkelijker gezegd is dan gedaan: ‘Natuurlijk is het af en toe ook zwaar. Wat je dan moet doen is dat wat oncomfortabel is, comfortabel maken. Als je bijvoorbeeld iets niet begrijpt, kan dit een drempel zijn. Je moet dan proberen het jezelf te vergemakkelijken door er veel tijd en moeite in te steken.’

Hij had nooit natuurkunde gehad op het vmbo, maar moest het wel beheersen voor de zij-instroom van geneeskunde. ‘De sommen leken eerst wel hiërogliefen, ik snapte er niets van. Het was bijna angstaanjagend. Ik ben er heel veel tijd in gaan steken, heb via YouTube uitleg gezocht en vrienden gevraagd om hulp. Uiteindelijk werd het comfortabel en kon ik weer verder. Zo ben ik stapje voor stapje gekomen tot waar ik nu ben.’

Maar misschien waren zijn ouders wel het allerbelangrijkste. Zij motiveerden hem altijd om door te gaan en zeiden dat iedereen kan studeren, zolang je maar hard genoeg je best blijft doen. ‘Ik geloof niet dat succes met intelligentie te maken heeft. Intelligentie zit wat mij betreft in geloven in jezelf en doorzetten. Ik ben daar het levende bewijs van.’

Engels