Op zoek naar de FvD-stemmer
Buiten de linkse bubbel
Het was best even schrikken voor academisch Groningen: Forum voor Democratie, de partij van Thierry Baudet, kreeg maar liefst vijf zetels bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten in Groningen. De partij is vóór gaswinning, tégen een klimaattax, tégen de Europese Unie en vóór een streng migratiebeleid. En Baudet viel de universiteiten aan met een meldpunt indoctrinatie.
Wie zijn die FvD’ers? Wij, Lars en Joas, hebben geen idee. Lars – stemde Partij voor de Dieren – heeft zelfs nog nooit met een aanhanger van Forum gepraat, rechtser dan D66 komt hij niet. Joas – stemde GroenLinks – hoorde twee jaar geleden al van een studiegenoot dat Forum stemmen een no-go zou zijn. ‘Denk maar niet dat we dan nog vrienden kunnen zijn.’
We zitten in een sociale bubbel, waarin we weinig tot niets meekrijgen van rechts. Van de stemmen die zijn uitgebracht in gebouwen van de RUG, ging 30 procent naar GroenLinks –en 18,5 procent naar D66. Veel meer dan in de rest van de gemeente Groningen.
Respectvolle houding
Maar die FvD-stemmers zijn er óók. Minder dan elders, maar toch: 5,6 procent ging naar FvD. Grofweg één op de twintig stemmen; per gemiddeld werkcollege één FvD-stemmer. En dus probeerden we onze FvD-stemmende medestudenten op te sporen, voor een open gesprek. Ze kunnen immers niet allemaal onwetend, dom of gestoord zijn.
Stadscafé Pronk aan de Vismarkt is de plek waar de jongerenafdeling van het Forum – de JFvD – donderdagavond de overwinning viert. We hadden onszelf netjes aangekondigd, toch een beetje onzeker over de vraag of we wel welkom zouden zijn. De coördinator – een student, maar hij wil anoniem blijven – kan ons niet weigeren, zegt hij. ‘Jullie zijn welkom. Maar ik wil jullie vragen om een respectvolle houding aan te nemen.’
Natuurlijk. Dat was het hele doel van ons bezoek.
Met lichte zenuwen stappen we binnen. Lars laat de kleerhanger twee keer vallen. Joas heeft zichzelf van tevoren moed ingedronken. Het is ook behoorlijk ongemakkelijk als we binnenstappen.
Vrouwen
Pronk zit vol jongeren die druk met elkaar discussiëren – en heus niet alleen maar van die types met achterovergekamde haren. De groep is eigenlijk behoorlijk divers, al zien we maar één vrouw. Alle stoelen zijn bezet. Iedereen ziet ons, maar niemand stapt op ons af.
Mensen denken vaak dat Forum vrouwonvriendelijk is
Dan duikt de coördinator op. Hij schudt ons hartelijk de hand en trekt er twee stoelen bij. ‘Vrouwen vinden het soms nogal lastig te verantwoorden dat ze op Forum stemmen’, legt hij al snel uit. ‘Mensen denken vaak dat Forum vrouwonvriendelijk is.’
Een tweede JFvD’er schuift aan – net afgestudeerd. Ook hij wil niet met zijn naam genoemd worden, maar hij wil ons wel meer vertellen over zijn ideeën. Geen van beide mannen lijkt uitgesproken rechts. Dat zijn ze ook niet, vinden ze zelf. ‘We staan vooral voor systeemkritiek en dat wordt gezien als rechts. Maar andere partijen schieten daar vaak in tekort’, zegt de coördinator. Hij is geen klimaatontkenner bijvoorbeeld. ‘Maar ik vind wel dat de oplossing veel efficiënter kan.’
Vrienden kwijtgeraakt
Geen slechte jongens om mee te praten, vindt Lars. Wel behoorlijk politiek correct, vindt Joas. De JFvD’ers staan open voor een gesprek, ontdekken we. Maar wat lastig blijft: ze zijn doodsbenauwd om dat gesprek met naam en toenaam te voeren op UKrant.
‘Ik wil bijvoorbeeld geen cliënten verliezen omdat ze op internet lezen dat ik FvD stem,’ zegt JFvD’er-twee.
‘Ik ben zeker vrienden kwijtgeraakt toen ik actief werd voor Forum’, zegt de coördinator.
Anderen willen niet omdat ze UKrant niet vertrouwen. Een gladde jongen – collegageschiedenisstudent – valt abrupt het gesprek binnen. ‘Jullie zijn een bolwerk van marxisten’, roept hij. ‘Dat artikel dat “Groningen gewoon heel erg wit” is? Wat een bullshit!’
De coördinator haast zich om hem te kalmeren. ‘Rustig maar! We zijn even een gesprek aan het voeren.’
Hij doet sowieso zijn best het gesprek zo redelijk en constructief mogelijk te houden. Wanneer de tweede JFvD’er fel wordt in een discussie klimaat – ‘Hoeveel denk je dat de klimaatplannen werkelijk zullen bijdragen? Hoeveel graden zou dat schelen?’ – corrigeert hij hem voorzichtig. ‘Daar gaat het nu niet over.’
Meldpunt
We praten over ‘linkse indoctrinatie’. Over een advertentie van GroenLinks op UKrant. Dat krijgen alle RUG-studenten automatisch binnen. En over dat meldpunt. Hoe zit dat? Dat is alleen voor extreme gevallen, leggen ze uit. ‘Als je bijvoorbeeld in een essay moet beargumenteren waarom Baudet een racist is. Het is geen zwarte lijst, maar meer bedoeld om het probleem aan te kaarten.’
Forum-stemmers zijn ook mensen
Misschien, constateren we, hebben ze wel een punt met dat laatste. Maar kunnen we erop vertrouwen dat zo’n meldpunt niet toch verandert in een zwarte lijst? Daar zijn we niet gerust op.
We zijn, kortom, in discussie, maar ondanks al onze gesprekken hebben nog altijd niemand gevonden die met naam en toenaam durft uit te komen voor zijn politieke kleur. Ook eerder – toen we via-via FvD-stemmende studenten benaderden – vingen we bot.
Dan, op de valreep, is er uiteindelijk de 19-jarige Ibrahim A’mema – een Nederlander met Irakese wortels en rechtenstudent. Juist vanwege zijn Irakese achtergrond vindt hij het belangrijk te laten zien dat mensen die op Forum stemmen ook mensen zijn.
‘Emoties als tactiek’
We spreken hem twee dagen na de borrel in Pronk, in café de Sigaar. Tot onze stomme verbazing is het gesprek niet alleen met hem. Ook de coördinator komt binnenlopen en schuift aan, alsof dat de gewoonste zaak van de wereld is. ‘Ik had toevallig tijd’, verklaart hij. ‘En wil graag bij het interview zijn.’ Anoniem. Dat nog steeds.
Ibrahim heeft een keer eerder Forum gestemd, toen internationale betrekkingen deed. ‘Daar kreeg ik veel commentaar over me heen als ik een rechts standpunt innam’, zegt hij. ‘Het was politieke voorkeur of een sociaal leven’, zegt hij. ‘Iedereen zou dan kiezen voor een sociaal leven. Gelukkig is dat bij rechten iets minder.’
Hij neemt zeker geen slachtofferrol aan, maar vindt het wel ergerlijk. ‘Neutraliteit is een actieve positie die onvoldoende wordt ingevuld door docenten’, meent hij.
Links gebruikt gevoelens en emoties als tactiek, argumenteert hij. De rechterkant is veel feitelijker. Daar voelt hij zich meer bij thuis. Maar ondertussen worden hij en zijn mede-Forummers weggezet als het grote gevaar. ‘Terwijl Forum in mijn beleving altijd bereid is om in discussie te gaan. Het beeld dat van ons bestaat, is gecreëerd door mensen die slecht geïnformeerd zijn.’
Ibrahim noemt Forum de meest inclusieve partij. ‘We staan voor een tegengeluid op een fatsoenlijke en rationele manier. Ik ben hier geen Arabier of blanke, maar een mens met standpunten en meningen. Identiteit speelt niet. Zolang links niet écht inclusiever wordt, wordt Forum alleen maar groter. Wij denken niet in hokjes.’
Open
Voordat we toenadering zochten, kwam Forum op ons over als een gesloten, nauwdenkende en vooral irrationele, agressieve beweging. Maar na een uitgebreide zoektocht bleek dat een constructief debat meer dan mogelijk is. Mits die open houding wederzijds is. En daar ontbreekt het toch nog vaak aan.
We zijn het vaak niet eens
We praten ruim een uur met elkaar. We zijn het vaak niet met elkaar eens, dat is duidelijk. We zijn niet bang voor het kwijtraken van onze soevereiniteit aan Europa. Zij wel. Wij vinden een strikt klimaatbeleid een kwestie van overleven, zij vinden de economische prijs te hoog. Dat gaat niet snel veranderen.
Tegelijk ontdekken we dat we het soms onverwacht eens zijn – het niet in hokjes denken bijvoorbeeld. Niet alle FvD’ers zijn de schreeuwers die we kennen van social media. En het Forum blijkt inclusiever dan we dachten.
Maar zolang Forumstemmers in de kast zitten en niet durven uit te komen voor hun politieke geaardheid, blijft een debat praktisch onmogelijk.
Joas is derdejaars geschiedenisstudent en doet daarnaast filosofie. Bij de verkiezingen stemde hij GroenLinks, dat vond hij nu belangrijk voor Groningen. Maar hij identificeert zich niet met de partij, of welke partij dan ook.
Lars is eerstejaars geschiedenis. Deze verkiezingen koos hij voor de Partij voor de Dieren. Klimaat is voor Lars een belangrijk agendapunt. Zich binden aan één partij doet hij niet, maar hij voelt zich het meest thuis bij idealen van linkse partijen.
Ibrahim is rechtenstudent. Hij stemde tijdens de verkiezingen op Forum voor Democratie. Zijn ouders komen uit Irak. Hij heeft het gevoel dat zijn rechtse standpunten vaak niet geaccepteerd worden. Hij beschouwt het Forum voor Democratie als de meest inclusieve partij.
“Voordat we toenadering zochten, kwam Forum op ons over als een gesloten, nauwdenkende en vooral irrationele, agressieve beweging. Maar na een uitgebreide zoektocht bleek dat een constructief debat meer dan mogelijk is. Mits die open houding wederzijds is. En daar ontbreekt het toch nog vaak aan.”
De eerste zin geeft al aan dat die gesloten, nauwdenkende en irrationele houding vooral afkomstig is van de schrijvers zelf.
“Maar zolang Forumstemmers in de kast zitten en niet durven uit te
komen voor hun politieke geaardheid, blijft een debat praktisch
onmogelijk.”
Juist. In hetzelfde stuk waar de schrijvers zeiden dat ze vrienden hadden die niet met mensen om willen gaan die FvD stemmen. Jezelf introduceren als GroenLinks stemmer is veilig, want dat wordt breed geaccepteerd, zelfs door mensen die FvD
stemmen. Jezelf introduceren als FvD (of PVV) stemmer verliest je vrienden.
Een deel van waarom de FvD zo aantrekkelijk is, is omdat een deel van de bevolking voelt dat ze hun ware mening maar heel beperkt kwijt kunnen. Daarom dus:
“Niet alle FvD’ers zijn de schreeuwers die we kennen van social media. En het Forum blijkt inclusiever dan we dachten.
Elke partij heeft schreeuwers die hun mening op social media gooien, want
dat is het grootste deel van politiek op social media. Soms is het puur
emotie, soms is het emotie gemixt met een bron van iemand anders die het
toevallig met je eens is. We balanceren dat door in het dagelijks leven
heel redelijk en inclusief te zijn. Jullie hebben jullie afgesloten
voor FvD-stemmers in het dagelijks leven, dus blijft alleen het
vertekende social media beeld over.
Dat jullie niet open-minded genoeg waren om met mensen van alle kanten te blijven praten, en daardoor vallen voor een vertekend, veel extremer beeld dan
de werkelijkheid is, is 100% jullie eigen schuld. De oplossing ligt echter ook compleet in jullie handen. Ga in een net gesprek, stop met demoniseren, en je zal zien dat het in 95+% van de gevallen veel genuanceerder is en niet zo erg is als je denkt.
Gast, je stemt zelf fvd
Ik geloof graag dat er een respectvol gesprek is geweest, maar het stuk zelf vind ik niet heel respectvol. Het wordt bijna neergezet als een soort tripje naar de dierentuin.
Een zin als:
“Ze kunnen immers niet allemaal onwetend, dom of gestoord zijn.”
lijkt me nou niet de manier om respectvol de achterban van een andere politieke partij te introduceren.
Ik ben het wel met jullie eens, maar dit lijkt me niet helpen om FvD-stemmers te overtuigen de volgende keer een andere keuze te maken.
Ik vind het toch wel een beetje merkwaardig dat jullie daadwerkelijk dachten dat de FvDers alleen maar schreeuwers waren. Ze mogen anderen meningen hebben, maar dat hebben alle partijen onderling toch wel? Benieuwd waar je dat beeld vandaan haalt.
“Maar zolang Forumstemmers in de kast zitten en niet durven uit te komen voor hun politieke geaardheid, blijft een debat praktisch onmogelijk.”
Ik denk dat dit precies het probleem is en dat dit probleem niet per definitie bij forum stemmers ligt. Zolang “links” politieke geaardheid niet accepteert en respecteert is het praktisch onmogelijk om voor je mening uit te komen. Zoals in het artikel genoemd werd dat men geen vrienden meer zou kunnen zijn of zelfs een baan zou verliezen. Zolang er niet voor een politieke voorkeur uitgekomen kan worden zonder vervelende consequenties door vooroordelen zal men dit ook niet doen.
Daarnaast heb ik het idee dat de termen “links” en “rechts” steeds verder misbruikt worden. Voornamelijk door de groep die zichzelf “links” noemt. Ik denk dat dit veel te maken heeft met het “in hokjes indelen” waar in het artikel over geschreven wordt. De schrijvers geven dit als een punt waar men het met elkaar eens is. Ondertussen zie ik dat de manier waarop het artikel geschreven is er ontzettend veel in hokjes gedacht wordt. Dit is precies waar men kritiek op lijkt te hebben. Het lijkt alsof “links” denkt heel inclusief te zijn, maar zodra iemand een andere mening of wereldbeeld heeft is het mis en wordt er met hokjes zoals “extreem rechts” geslingerd en lijkt het tegenovergestelde waar.
Nu is het gevaarlijk om dit te generaliseren over “links” en het is ook zeker niet exclusief voor “links”. Dat is ook absoluut niet de bedoeling maar ik denk dat de boodschap duidelijk is. Overigens zou ik zelf ook niet snel FvD stemmen. Dit is een probleem onafhankelijk van politiek voorkeur.
We hebben in nederland een prachtig systeem waarvan alle kanten compromissen gesloten moeten worden om iets te kunnen bereiken. Hierdoor blijft het systeem enigszins in balans. Daarom denk ik dat het belangrijk is om de focus te leggen op dat we meningsverschillen omarmen en zo snel mogelijk af moeten van deze politiek polarisatie die ons geen haar verder brengt.
Maar Joas, je stemde twee jaar geleden zelf nog FvD. Schijnheilig gedoe.
Goed verhaal.