Wat wil de politiek met de uni?

VVD (40 zetels)

De VVD rept met geen woord over de basisbeurs. Logisch, want die hebben de liberalen eigenhandig de nek omgedraaid (with a little help from some friends). Het geld dat hierdoor beschikbaar is gekomen, wordt gelukkig geïnvesteerd in het hoger onderwijs.

En doe jij zo’n hopeloze studie met iets als ‘media’ of ‘cultuur’ in de titel? Geen nood, de liberalen schieten te hulp met een verplichte studiebijsluiter en eerlijke voorlichting over het banenperspectief van studies.

Opleidingen die ondermaats presteren, krijgen geen geld meer van de VVD. Daarnaast wordt het mogelijk om je voor slechts een deel van de vakken in te schrijven. Zo blijft er tijd over voor een bestuursjaar of een start-up. Offer je een jaar van je leven op om je fulltime in te spannen voor ‘extra-curriculaire activiteiten in het belang van de instelling’, dan betaal je geen collegegeld.

De liberalen vinden verder dat wetenschappers te veel tijd kwijt zijn aan allerlei administratieve klussen. Daarom wil de VVD onderzoek voor een langere periode financieren zodat wetenschappers minder tijd kwijt zijn aan het schrijven van voorstellen en meer overhouden voor het daadwerkelijke onderzoek.

PvdA (35 zetels)

De sociaaldemocraten (die in de peilingen ongeveer een kwart van hun huidige zetelaantal overhouden) zijn ambitieus: ze willen dat Nederland over uiterlijk (!) tien jaar de ‘best’ opgeleide beroepsbevolking ter wereld heeft. Daar zijn veel euro’s voor nodig. En die komen er wat de PvdA betreft ook. Er worden miljarden geïnvesteerd, oplopend naar 10 miljard euro extra per jaar over 15 jaar.

En dat geld kán naar de basisbeurs gaan. Lees maar mee: ‘Wij willen de effecten van het studievoorschot monitoren en zo nodig bijstellen.’

Hoe precies, dat moet Samsom/Asscher nog verder uitwerken.

Verder de gebruikelijke feestnummers: meer inspraak voor studenten en docenten, minder rendementsdenken, meer geld voor wetenschap, minder publicatiedruk en de lege huls ‘meer maatwerk’ voor studenten die bijvoorbeeld een bestuursjaar doen of voor familieleden zorgen. Maar wat dit nou eigenlijk betekent blijft onduidelijk. Flexibel studeren? Aangepast collegegeld?

Verder dreigt de partij met een quotumregeling van 30 procent ‘als het aantal vrouwelijke hoogleraren niet snel toeneemt’. En: Wetenschappelijke artikelen die tot stand zijn gekomen met publiek geld, moeten toegankelijk zijn voor iedereen.

Bonus: de PvdA wil kleine studies zoals Friese taal en cultuur behouden. Oant sjen!

SP (15 zetels)

Leuk, de SP wil de basisbeurs terug. Studenten met arme ouders krijgen daar bovenop een verhoogde aanvullende beurs. Ook inspraak op de uni zal een tweede jeugd beleven als de SP aan de macht komt.

De socialisten pleiten voor ‘kleinschalige instellingen met een dienstbare schoolleiding’ waar studenten en docenten meer te zeggen krijgen. Hoe dit er in de praktijk uit moet zien, is niet bekend (born leaders reach for infinity in Ootmarsum?).

En College van Bestuur, lezen jullie even mee? De SP wil dat de Universiteitsraad falende bestuurders kan ontslaan bij wanbestuur.

Het is ook gedaan met selectie aan de poort. Voor het wetenschappelijk personeel van de RUG heeft de SP meer vaste aanstellingen en een onderzoeksfonds in de aanbieding. In dat fonds kunnen bedrijven opdrachten aanbieden, zónder een directe band tussen bedrijf en onderzoeker. Het einde van de Coca Cola-universiteit is dus in zicht, als de SP zijn zin krijgt.

CDA (13 zetels)

Het CDA vindt het ‘on-Nederlands’ dat naar de universiteit gaan lastiger is geworden door de invoering van het leenstelsel. Daarom willen de christendemocraten de basisbeurs terug. De ov-chipkaart sneuvelt wel en wordt vervangen door ‘een tegemoetkoming in de reiskosten’.

Personeel van universiteiten wordt verblijd met minder bureaucratische ballast. Zo kan geld dat voor onderzoek bestemd is, daar ook daadwerkelijk aan worden besteed. Ook moet, als het over salaris en promoties gaat, gekeken worden naar hoe goed een docent lesgeeft.

Daarnaast pleit het CDA voor het behoud van kleine studies. Vinden wij leuk, toch Finoegrische talen en Cultu… oh wacht.

D66 (12 zetels)

De zelfbenoemde onderwijspartij D66 was medeverantwoordelijk voor het afschaffen van de basisbeurs. Zelf omschrijven de Democraten dat liever als: ‘D66 heeft ervoor gezorgd dat in de komende jaren meer wordt geïnvesteerd in het hoger onderwijs.’

Dat studenten zonder basisbeurs wel tien keer nadenken voor ze een bestuursjaar gaan doen of studeren in het buitenland, is dan weer niet de bedoeling. Daarom pleit de partij die onlangs zijn 50-ste verjaardag vierde voor flexibel en collegegeldvrij studeren.

Ook willen de sociaalliberalen een wettelijk collegegeld voor tweede studies en ‘een begrensd collegegeld voor laatbloeiers’. En studenten en medezeggenschapsraden moeten meer en échte invloed krijgen.

Met hen die vrezen dat het Nederlands verdwijnt van de universiteit, heeft de partij niets op: D66 wil juist meer Engelstalig onderwijs. Op die manier kunnen buitenlandse studenten en docenten aangetrokken worden.

D66 berijdt wel meer stokpaardjes van de RUG: de partij wil ook inzetten op MOOCs (Massive Open Online Course) en andere digitale innovatie. Pechtold en de zijnen willen daarnaast minder administratieve lasten voor wetenschappers. Wetenschappelijke publicaties gefinancierd met publiek geld, moeten voor iedereen beschikbaar zijn. En er moet meer aandacht komen voor de onderwijsprestaties van docenten.

PVV (12 zetels)

Over de PVV kunnen we kort zijn. In het programma (lees: A4’tje) van Wilders wordt namelijk alleen gerept over islamitische scholen. Die moeten, je verwacht het niet, allemaal dicht.

ChristenUnie (5 zetels)

De ChristenUnie speelt voor Sinterklaas en wil de basisbeurs terug, zodat ‘studenten die geen rijke ouders hebben’ ook de weg naar de universiteit weten te vinden. En er wordt niet gemorreld aan de ov-kaart.

Daarnaast wil de CU een maatschappelijke dienstplicht invoeren die tussen je 18-de en 28-ste vervuld kan worden. Met een half jaartje billen wassen in de zorg of schoffelen in het plantsoen kan je een deel van je studieschuld aflossen.

Tevens komt er een rem op de stijging van het collegegeld.  En goed nieuws voor de bollebozen: het collegegeld voor een tweede studie krijgt weer een wettelijk maximum.

De ChristenUnie wil verder geesteswetenschappen en kleine talen beschermen. Ook het personeel kan in z’n handen wrijven, want de partij trekt extra geld uit voor onderwijs en innovatie. Behalve als je graag in een boerka lesgeeft, want gezichtsbedekkende kleding moet in de kast blijven.

De partij wil minder massastudies, meer internationale toponderzoekers en dat de bekostiging van hoger onderwijs meer gekoppeld wordt aan onderzoek. Tot slot moet er meer aandacht gaan naar ‘bèta en techniek’ en ondernemerschap. Zo moet iedere universiteit een ondernemersloket krijgen en docenten moeten ervaring op doen in het bedrijfsleven.

GroenLinks (4 zetels)

Toegankelijkheid is het toverwoord bij GroenLinks. De partij dumpt de harde knip en vindt dat selectie aan de poort alleen bij een handjevol opleidingen mag. Prettig: het wordt voor studenten makkelijker om vakken te volgen aan andere universiteiten.

Studenten, docenten en universiteitsraden moeten meer invloed op de koers van de universiteit krijgen. De medezeggenschapsraden krijgen instemmingsrecht bij de benoeming van bestuurders en het afschaffen of samenvoegen van opleidingen.

Goed onderwijs en onderzoek komen daardoor weer op nummer 1 te staan, in plaats van ‘financiële avonturen’. En het is ook over en uit met de universiteit als snelle diplomafabriek.

Fundamenteel onderzoek mag van GroenLinks niet afhankelijk zijn van geldstromen uit het bedrijfsleven. Onderzoekers krijgen als het aan GL-voorman Jesse Klaver ligt minder last van publicatiedruk en hun wetenschappelijke publicaties worden vrij beschikbaar. Ook GroenLinks wil een wettelijke collegegeld voor tweede studies. En minder bureaucratie en meer vaste contracten voor onderzoekers. Kleine, bijzondere opleidingen ‘worden zoveel mogelijk gekoesterd’.

PvdD (2 zetels)

De dierenvrienden sluiten achteraan in de lange rij van partijen die de basisbeurs terug willen. Ook de ov-kaart blijft behouden en het collegegeld wordt zelfs flink verlaagd.

Waar we wel afscheid van moeten nemen, zijn dierproeven zoals snijpractica. Studenten mogen weigeren deel te nemen aan deze lessen en krijgen standaard les over alternatieven voor dierproeven.

De PvdD introduceert verder het flexstuderen: als je een bestuursjaar doet of in de Uraad zit, betaal je minder collegegeld. Diezelfde Uraad krijgt meer invloed en bestuurders worden zelfs gekozen in plaats van benoemd door de minister.

De dierenpartij wil meer geld voor wetenschappelijk onderzoek en gratis wetenschappelijke artikelen voor iedereen als ze bekostigd zijn met publiek geld. Er komen strengere eisen voor leerstoelen gefinancierd door grote bedrijven. En hiervan gaan vast een paar professoren beven: Marianne Thieme wil een openbaar register met nevenactiviteiten van alle onderzoekers binnen en buiten universiteiten.

50PLUS (1 zetel):

Zegt 50PLUS ook iets over mensen die niet 50+ zijn? Jazeker! De ouderenpartij van Henk Krol is tegen het sociaal leenstelsel en wil dat het hoger onderwijs toegankelijk blijft voor iedereen. Dat neemt de partij vrij letterlijk: hoger onderwijs voor ouderen moet uitgroeien tot een basisrecht.

FiftyPlus is not a fan of English at the university: de instructietaal moet Nederlands zijn. Saillant detail: op de website van 50PLUS staat een top vijftien met de belangrijkste punten van de partij. Op nummer 8: wc’s in alle treinen. Ook voor studenten best wel handig.

Zelf zien? Hieronder staan per partij de standpunten helder op een rijtje.

Engels