Het Groninger Universiteitsfonds (GUF) investeerde in 2021 een deel van het eigen vermogen in onder meer de wapen- en tabaksindustrie en fossiele brandstoffen, ontdekte het Financieele Dagblad. Penningmeester Auke Plantinga legt uit hoe dat zit.
Hoeveel geld investeert het GUF eigenlijk, en hoeveel daarvan is in niet-duurzame fondsen geïnvesteerd?
‘De portefeuille van het GUF is in totaal tien miljoen euro. Daarvan was in het voorjaar zo’n 100.000 tot 120.000 euro in oliemaatschappijen gaan zitten en naar schatting zo’n 8000 euro in de wapenindustrie. Dat geld zat er ongeveer een half jaar in.
We hebben het dan niet over geld van de universiteit, maar eigen geld van het GUF. Wij zijn een stichting en hoewel de voorzitter van het RUG-bestuur en de rector in onze raad van toezicht zitten, opereren wij onafhankelijk. Het geld dat wij beheren is afkomstig uit erfenissen en schenkingen en ten slotte uit beleggingsopbrengsten. We hebben een jaarlijkse begroting van 300.000 euro om bijvoorbeeld studiereizen of kleinere onderzoeksprojecten te subsidiëren. Het grootste deel van dat geld komt uit onze beleggingen en een klein deel van donateurs.’
De universiteit noemt duurzaamheid een van haar ‘kernwaarden’ en wil ‘duurzame ontwikkelingen in alle facetten van de universiteit integreren’. Hoe is dat bij het GUF?
‘Wij vinden duurzaamheid heel belangrijk, want wij willen gewoon een betere wereld. Ik doe zelf ook al heel lang onderzoek naar duurzame beleggingen. Voor het GUF gebruiken we de duurzaamheidsratings van Morningstar. Dat is een onafhankelijk instituut dat financieel onderzoek verkoopt. Zij gaan alle beleggingsfondsen langs en beoordelen die op een schaal van een tot vijf. Wij gebruiken hun ratings, omdat daar een grondige analyse achter zit.’
Desondanks bleek er in 2021 mede geïnvesteerd te zijn in de wapen- en tabaksindustrie en in fossiele brandstoffen. Hoe is dat gebeurd?
‘Het lastige van het duurzaamheidsvraagstuk, en vooral het ethische vraagstuk, is dat er overal dilemma’s zijn. Als je belegt, wil je dat zo gespreid mogelijk doen om de risico’s zoveel mogelijk te vermijden. In de verschillende fondsen zitten dan duizenden, misschien wel tienduizenden verschillende aandelen. In het laatste half jaar van 2021 zaten wij in twee of misschien drie fondsen waarvan de duurzaamheidsrating gedurende het jaar zakte. Een van de fondsen waar het Financieele Dagblad over schrijft heeft in 2021 twee of drie aandelen in de wapenindustrie gekocht. Die komen dan ook in je eigen portefeuille terecht.’
Betekent dit dat het GUF continu moet blijven opletten waar het in investeert?
‘Wij gaan voor duurzaamheid dus uit van de ratings van Morningstar. Van deze fondsen zag ik dat hun rating achteruit ging. Daarom ben ik aan het einde van het jaar achter de jaarverslagen aangegaan. Daaruit bleek dat eentje investeringen in de wapenindustrie had toegevoegd. Daarop besloten wij om niet meer in dit fonds te investeren. Zo ging het ook bij de andere fondsen die in rating zakten en waarvan bleek dat ze in de loop van het jaar aandelen in de tabaksindustrie en fossiele brandstoffen hadden toegevoegd.’
Kunt u eigenlijk garanderen dat het GUF altijd duurzaam belegt?
‘Nee, ik kan geen 100 procent garantie geven dat alle fondsen waarin wij investeren duurzaam zijn. We zijn met de jaren wel veel duurzamer geworden. Zo’n vier jaar geleden, toen we begonnen met dit nieuwe beleid, besloten we te investeren in fondsen met drie sterren. Inmiddels hebben we bijna alles omgezet naar een alternatief dat vier of vijf sterren heeft. Ook de vernieuwde Europese regelgeving rondom beleggingsfondsen helpt daarbij. Die verplicht alle fondsen aan te geven of ze duurzaam zijn of niet. Als je zegt dat je het bent, dan moet je dat ook kunnen aantonen.
Maar ook met hoge ratings en wetgeving blijf je dilemma’s houden. Een recent voorbeeld is de vraag of kernenergie nu wel of niet duurzaam is. Het verrast mensen die uit een traditionele duurzaamheidshoek komen, maar sinds dit jaar is kernenergie in Europa als duurzaam bestempeld. Toch kun je nog steeds beide standpunten beargumenteren en dan blijft de vraag: wat moet ik daarin doen als het om onze portefeuille gaat?’