Elke dinsdagavond organiseren astronomen van het Kapteyn Astronomisch Instituut ‘DOT Live Planetarium’. Een 3D-show over planeten in ‘de sneeuwbal’, de Groningse koepelbioscoop met een doorsnee van twintig meter.
Anna Jonkers kijkt verwonderd naar boven. Het is de eerste keer dat de student Europese Talen en Culturen in de koepelbioscoop is. ‘Ik weet helemaal niks over het universum’, bekent ze. ‘Ik verwacht een hoop te leren.’
Naast haar zit student sterrenkunde Jule Straat, zij is al wel eerder bij een planetenshow geweest. Ter afsluiting van haar semester ging ze al eens met haar hele werkgroep naar het planetarium. ‘Om alle theorie in praktijk te zien’, zegt ze.
Zonnestelsel
Deze week gaat de show over de sonde Juno – het ruimtevaartuig dat sinds 2016 in een baan om Jupiter vliegt om de grootste planeet van ons zonnestelsel te bestuderen.
‘Juno beweegt ongeveer vier kilometer per seconde, dus het zou van hier naar Zernike kunnen vliegen in een tiende van een seconde’, klinkt de stem van Alessandro Angrilli Muglia door de zaal. De bachelor-student astronomie verzorgt de show, samen met een masterstudent Carmen Hoek.
Vervolgens klinkt wild geklik van een computermuis. Carmen zoekt verwoed haar drie computerschermen af naar de juiste coördinaten. Zij bestuurt vandaag het ruimteschip, of in feite: het immens grote projectiescherm dat van links naar rechts en boven tot onder is te zien.
Ze klikt nog een special effect erbij en tadaa: een ruimtevaartuig dat lijkt op een plafondventilator met drie armen, verschijnt op het enorme koepelscherm.
Niet populair
Mensen denken direct aan popularisering van de wetenschap, als ze over DOT horen, zegt sterrenkundige Edwin Valentijn, die het planetariumtheater bedacht en ontwierp, na afloop van de show. Maar de term popularisering vindt hij maar niks. ‘Ik heb echt een hekel aan dat woord’.
Hij heeft het liever over de ‘beleving van immersive visualization’. ‘Iets dat helemaal overweldigend is’, legt hij uit. ‘De DOT is een theater, geen collegezaal.’ Maar toch: ‘We hopen wetenschappers en het publiek hier bij elkaar te brengen’, zegt hij.
Mensen vertelden hem dat ze zich nog voorstellingen ‘van tig jaar terug konden herinneren’, vertelt Valentijn. ‘Die shows bleken zoveel indruk te hebben gemaakt.’ Dat motiveerde hem om in Groningen ook een planetarium te bouwen.
Nieuw leven
In 2014 werd het theater geopend, onder de naam ‘Infoversum’. Het gebouw, dat op een soort ruimteschip of sneeuwbal lijkt, werd echter slecht bezocht. In plaats van de verwachte 250.000 kwamen er maar 40.000 mensen op af en het Infoversum ging in 2015 failliet.
Een jaar later werd het nieuw leven in geblazen door cateraar Bos&Bos die er een restaurant in opende, een terras aanlegde en het stadsstrand omarmde. Sindsdien worden er verschillende activiteiten gehouden, van kaasfonduefestivals, muziekoptredens tot conferenties en de wekelijkse planetenshow.
‘Het is allemaal zo groot’, zegt Anna enthousiast als de voorstelling is afgelopen. ‘Het lijkt wel nep. Ik kan het niet begrijpen.’ Jule wel. ‘De shows zijn erg simpel,’ zegt ze, ‘ze gebruiken niet veel vaktermen. Maar het is nog steeds wel lachen.’